Bank genów szparaga w Poznaniu

---

Charakterystyka

Kolekcja, którą możemy znaleźć w Poznaniu, obejmuje ponad 300 genotypów szparaga, które reprezentują 104 odmiany uprawne z różnych zakątków świata. Wśród krajów, z których pochodzi materiał, na czoło wysuwają się Niemcy, USA, Holandia oraz Francja.

Głównym celem istnienia tego banku genów jest zachowanie cennego materiału genetycznego, który stanowi fundament dla hodowców w poszukiwaniu oraz tworzeniu nowych odmian. Oprócz praktycznych zastosowań w hodowli, bank ten jest również miejscem prowadzenia szeroko zakrojonych badań naukowych w wielu dziedzinach, takich jak agronomia czy genetyka.

Instytucją zarządzającą tym bankiem jest dr Tomasz Spiżewski, który wraz z zespołem dba o rozwój i konserwację kolekcji. Warto zaznaczyć, że najstarsze odmiany, które znajdują się w tej kolekcji, wyhodowane zostały na początku XX wieku, na przykład 'Ruhm von Braunschweig’. Wśród skarbów amerykańskiej hodowli trzeba wymienić odmianę 'Mary Washington’, która została stworzona w 1916 roku.

W kolekcji przeważają osobniki diploidalne, które posiadają kluczowe znaczenie w badaniach nad genotypami oraz ich zastosowaniami w praktyce. Działania te pozwalają nie tylko na ochronę różnorodności biologicznej, ale również na dalszy rozwój upraw szparagów w kraju i za granicą.

Historia

Początek kolekcji banku genów szparaga w Poznaniu ma swoje korzenie w 1974 roku. W tym czasie, w Rolniczym Zakładzie Doświadczalnym z siedzibą w Baranowie, podjęto pierwsze polskie badania nad odmianami szparaga. Inicjatywa ta została zapoczątkowana przez profesora Mikołaja Knaflewskiego. W ramach tych działań posadzono sześć odmian oraz trzy linie hodowlane. Materiał badawczy do tych doświadczeń został pozyskany od profesora Howarda Ellisona z Uniwersytetu Rutgersa w Stanach Zjednoczonych.

Rok później, w 1975, rozpoczęto kolejne prace eksperymentalne z wykorzystaniem pięciu nowych odmian. Po zakończeniu tych testów, uzyskane odmiany wykopano i przeniesiono na Marcelin, co stało się początkującemu bankowi genów szparaga. W latach 1982-2009 na Marcelinie przeprowadzono w sumie dziesięć doświadczeń, w tym projekty o międzynarodowym zasięgu. Swoistym wydarzeniem były ekspedycje naukowe, które miały miejsce w 1986 oraz 1993 roku. Ich celem było pozyskiwanie starych, zanikających odmian w regionach takich jak Leszno, Kościan czy Nowy Tomyśl. W szczególności skupiono się na odmianie Mary Washington, która przestała być uprawiana w Europie.

W 1993 roku bank genów nawiązał bliską współpracę z Pracownią Zasobów Genowych Roślin Warzywnych Instytutu Ogrodnictwa w Skierniewicach. W 1999 roku kolejne zmiany miały miejsce, gdy 2,5 hektara powierzchni plantacji sprzedano w celu budowy Centrum Handlowego King Cross Marcelin, a środki uzyskane ze sprzedaży przeznaczono na rozwój Wydziału Ogrodniczego Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. Warto zaznaczyć, że wówczas konieczne stało się przesadzenie części odmian w celu dostosowania ich do nowego otoczenia.

Sytuacja uległa dalszej zmianie w 2001 roku, kiedy nowo powstała ulica Łubieńskiej przecięła pola uprawne, co wymusiło reorganizację niektórych obiektów. Tak dynamiczny rozwój instytucji oraz działania na rzecz zachowania i badania genotypów szparaga przyczyniły się do znaczącego postępu w tej dziedzinie.

Badania

Na podstawie zebranych materiałów z kolekcji, przeprowadzono sześć grantów badawczych, a także stworzono sześć prac doktorskich. W dodatku, zrealizowano kilkanaście prac inżynierskich oraz ponad 50 prac magisterskich, które powstały także dzięki współpracy z studentami zagranicznymi.

Jedna z prac została wyróżniona nagrodą Polskiego Towarzystwa Nauk Ogrodniczych, co potwierdza jej wysoką jakość oraz znaczenie dla rozwoju tej dziedziny nauki.

Warto zaznaczyć, że bank genów był odwiedzany przez liczne grupy naukowców oraz studentów z takich krajów jak Japonia, Chiny, Egipt, Włochy, Holandia, Grecja, Niemcy i Finlandia, co podkreśla międzynarodowy zasięg i prestiż prowadzonych badań.

---

Oceń: Bank genów szparaga w Poznaniu

---