Kościół św. Jakuba Większego Apostoła w Poznaniu

---

Historia

Historia kościoła pod wezwaniem św. Jakuba Większego Apostoła w Poznaniu zaczyna się w 1296 roku, kiedy to wojewoda kaliski Mikołaj Przedpełkowic postanowił ufundować kolegiatę w Głuszynie. Przywilej erekcyjny został wydany 16 października 1296 roku przez biskupa Jana II Nałęcza, który uzyskał stosowną zgodę od kapituły katedralnej oraz poznańskiego archidiakona Henryka.

W skład kapituły wchodziło trzech kanoników, w tym prepozyt. W 1364 roku Głuszyna stała się własnością biskupów poznańskich, co miało istotny wpływ na rozwój tego miejsca. Po wielu latach, w 1582 roku, biskup Łukasz Kościelecki podjął decyzję o połączeniu głuszyńskiej kolegiaty z kolegiatą przy kościele Wszystkich Świętych w Poznaniu. Ta decyzja była częścią szerszych zmian, które miały miejsce w regionie.

W 1603 roku, w czasie biskupa Wawrzyńca Goślickiego, doszło do faktycznej likwidacji kolegiaty, co oznaczało, że dotychczasowi prepozyci głuszyńscy byli jednocześnie proboszczami kościoła Wszystkich Świętych. Kolejne zmiany miały miejsce w 1720 roku, kiedy to biskup Krzysztof Antoni Szembek połączył kościół w Głuszynie z prepozyturą kolegiaty św. Marii Magdaleny, co spowodowało, że proboszcz farny stał się jednocześnie proboszczem Głuszyny.

Architektura

Kościół, który możemy podziwiać w Poznaniu, posiada niezwykle interesującą architekturę, której korzenie sięgają XIII wieku. Jego bryła, wzniesiona w stylu gotyckim, fascynuje odwiedzających zachowaną ….

W szczególności, zwraca uwagę wątek wendyjski, który wyróżnia ten obiekt na tle innych. Wnętrze kościoła wzbogaca również znakomite sklepienie krzyżowe, umiejscowione w prezbiterium, które dodaje mu wyjątkowego charakteru.

Zmiany, które miały miejsce w przybudowie, dotyczyły nawowej części obiektu. Obecne sklepienie nawy korpusu zostało stworzone w okresie międzywojennym, jednak nie wpłynęło na zniszczenie wcześniejszego stropu. Ten strop powstał jako kluczowy element więźby dachowej, której konstrukcja datuje się na początek XVI wieku.

Wyposażenie

Wnętrze kościoła skrywa bogate wyposażenie, które odzwierciedla dzieje i styl artystyczny tego obiektu kultu. Ołtarz główny jest datowany na początek drugiej połowy XVIII wieku, co czyni go istotnym elementem historycznym. Po bokach ołtarza znajdują się ażurowe uszaki, które wykonano z ornamentów w stylu małżowinowo-chrząstkowym, co sugeruje, że pochodzą one zapewne z innego, XVII-wiecznego ołtarza.

W kościele można podziwiać także rzeźby św. Kazimierza oraz św. Floriana, które powstały w pierwszej połowie XVIII wieku. Warto również wspomnieć o obrazie ukazującym patrona tej świątyni, św. Jakuba Apostoła, który został namalowany w pierwszej połowie XIX wieku. Kolejnym znaczącym dziełem jest obraz Matki Boskiej z ołtarza maryjnego, datowany również na pierwszą połowę XVIII wieku.

W kościele zachowały się również dwie kamienne kropielnice, które najprawdopodobniej pochodzą z XIII wieku, oraz barokowa chrzcielnica, podkreślająca artystyczny charakter wnętrza. Znajdują się tu także słynne organy, które zbudował Friedrich Ladegast w 1884 roku, stanowiące ważny element muzycznej tradycji kościoła.

Płyty pamiątkowe

Na zewnętrznych ścianach tego pięknego kościoła umieszczono liczne płyty pamiątkowe, które upamiętniają ważne postacie związane z tym miejscem.

• ku czci ks. Walentego Zientkiewicza, który pełnił funkcję proboszcza w Głuszynie od 33 lat; urodził się w 1817 roku, a zmarł 11 lipca 1895 roku,
• ku czci ks. Stanisława Kostki Kinosowicza, proboszcza w Głuszynie w latach 1832–1852; przyszedł na świat 18 listopada 1792 roku, zmarł 2 czerwca 1863 roku.

Dodatkowo, w bezpośrednim sąsiedztwie kościoła znajduje się nagrobek ks. kanonika Jerzego Beslera, który żył w latach 1920-1986 i był proboszczem w Głuszynie od 1957 do 1982 roku.

Cmentarz

Cmentarz przy kościele św. Jakuba Większego Apostoła w Poznaniu posiada bogatą historię sięgającą XVII wieku. Księgi związane z cmentarzem są prowadzone od 1743 roku, jednak istnieją przesłanki, które sugerują, że pierwsze pochówki miały miejsce już w okresie budowy świątyni.

W 1628 roku funkcjonowała tutaj kostnica, niemniej teren nie był wówczas ogrodzony. Pierwsze wzmianki o ogrodzeniu pochodzą z 1781 roku. W 1820 roku zniszczony mur został zastąpiony płotem wykonanym z dębu. Z kolei w 1866 roku do nekropolii dołączono splantowany obszar po wschodniej stronie ogrodzenia, na którym wzniesiono również dzwonnicę, zbudowaną po 1851 roku.

Rok 1867 przyniósł budowę nowego ogrodzenia, które zachowało się do naszych czasów. W 1870 roku posadzono ozdobne krzewy, a w 1877 roku wprowadzono lipy drobnolistne, które do dziś przetrwały i podkreślają kontur nowego ogrodzenia.

Wśród najcenniejszych pomników cmentarza wymienia się:

• stela ku czci Niepokalanego Poczęcia NMP z 1856 roku, ufundowana przez Ignacego i Mariannę Piekutów z Daszewic (około 1970 roku przeniesiona na obecne miejsce),
• murowany grobowiec rodziny Sypniewskich z 1878 roku, będący miejscem spoczynku Felicjana Sypniewskiego,
• grobowiec Szymkowiaków z lat 20. XX wieku z monumentalnym tryptykiem,
• grobowiec Muszyńskich z 1937 roku z tondem przedstawiającym głowę Chrystusa w koronie cierniowej.

Cennym okazem na cmentarzu jest również pokaźnych rozmiarów morwa biała.

Turystyka

Kościół św. Jakuba Większego Apostoła w Poznaniu pełni ważną rolę jako punkt wyjścia na Drogę Cierpliwości, która jest jednym z urokliwych szlaków pielgrzymkowych, znanym jako Rogalińskie Drogi. Szlak ten został utworzony z okazji dwusetnej rocznicy powstania kościoła pod wezwaniem św. Marcelina w Rogalinie.

Aby wzbogacić doświadczenia pielgrzymów, stworzono broszurę przyrodniczą zatytułowaną „Miejsca «magiczne» w Poznaniu-Głuszynie”. Dokument ten zawiera cenne informacje dotyczące flory, symboliki roślin oraz ekologii obecnej na cmentarzach.

---

Oceń: Kościół św. Jakuba Większego Apostoła w Poznaniu

---