Żabka (sieć sklepów)

---

Historia

Historia sieci Żabka sięga 1998 roku, kiedy to w takich miastach jak Poznań i Swarzędz otwarto pierwsze siedem eksperymentalnych sklepów. Ten sam rok to moment, w którym zapadła decyzja o stworzeniu ogólnopolskiej sieci punktów sprzedaży typu convenience. Ideą stworzenia Żabki zajął się Mariusz Świtalski, który wcześniej był właścicielem firmy Elektromis oraz założycielem hurtowni Eurocash i sieci sklepów Biedronka. Nowo powstałe punkty Żabki były uruchamiane w miejscowościach liczących powyżej 5 tysięcy mieszkańców, a już w październiku 2005 roku na rynku działało 1700 sklepów.

W latach 2006-2015 na czołowych stanowiskach w spółce pełnił rolę prezesa Jacek Roszyk, który poprzednio kierował siecią dyskontów Biedronka. W maju 2007 roku sieć została sprzedana czeskiemu inwestorowi Penta Investments. 30 maja 2008 roku miało miejsce połączenie Żabka Polska SA z Anura SA, które polegało na przejęciu Żabki przez Anurę.

Z kolei w 2009 roku Żabka Polska zainaugurowała nową sieć sklepów convenience pod marką Freshmarket, oferując markowe produkty FMCG oraz szereg usług, w tym gotowe posiłki oraz ciepłe przekąski i artykuły ekologiczne.

W maju 2011 roku swoją obecność w sieci umocnił fundusz inwestycyjny Mid Europa Partners, który przejął 100% udziałów w spółce Żabka Polska. Następnym krokiem rozwojowym była akcja „Sklep za czynsz” w 2012 roku, która pozwoliła Żabce na przejęcie sklepów lokalnej sieci Zatoka, a rok później sieciówki takie jak Agap, Torg, PS Food, Dobry Wybór oraz Społem Zabrze. W 2014 roku Żabka dodała do swojego portfolio również sieć Kefirek, co przyczyniło się do dalszego zwiększania liczby placówek w Krakowie.

W kwietniu 2015 roku na stanowisku prezesa Żabka Polska zasiadł Krzysztof Andrzejewski. Sieć w 2016 roku podjęła kroki w zakresie sponsorowania Polskiego Komitetu Olimpijskiego i Polskiej Reprezentacji Olimpijskiej na Igrzyskach w Rio 2016. Niedługo później, w lutym 2017 roku, właścicielem Żabki stała się firma CVC Capital Partners, jedna z wiodących globalnych firm private equity oraz doradztwa inwestycyjnego.

Od roku 2016 Żabka rozpoczęła przebudowę i modernizację swoich placówek, a w latach 2017–2018 nastąpił rebranding sieci. Nowe logo oraz zmieniona identyfikacja wizualna zastąpiły wcześniejszą żółto-zieloną kolorystykę na bardziej dominującą zieleń, a w aranżacji wnętrz pojawiły się drewniane akcenty. Dodatkowo zmieniono układ sklepu oraz rozkład półek, wprowadzając marki własne, zdrowe przekąski i gotowe dania. Niektóre lokalizacje zyskały stoiska Żabka Café, które oferują kawę oraz przekąski. Dzięki nawiązaniu współpracy z Pocztą Polską, każdy ze sklepów uzyskał status placówki pocztowej, co umożliwiło im funkcjonowanie w dni, kiedy obowiązywał zakaz handlu.

W 2018 roku Żabka Polska otworzyła swój 5300. sklep, w tym także pięćsetną lokalizację w Warszawie. Program „Sklep jutra” wprowadzał innowacyjne rozwiązania ułatwiające zakupy. Ponadto, do 2019 roku, zdecydowano o przekształceniu wszystkich sklepów Freshmarket pod markę Żabki. Wstępne kroki w kierunku rozwoju były również kontynuowane. Na początku roku 2020 centrala Żabki została przeniesiona do nowego biurowca znajdującego się w kompleksie Nowy Rynek przy ulicy Matyi, gdzie zatrudnionych jest 800 pracowników.

W październiku 2020 roku ukończono remodeling sklepów, co zaowocowało jednolitym wyglądem wszystkich placówek – od nowego logo po spójny wystrój wnętrz. Już w 2021 roku w Trójmieście funkcjonowało ponad 340 obiektów Żabki, a 22 grudnia 2022 roku sieć ogłosiła otwarcie dziewięciotysięcznego punktu sprzedaży w nowym formacie. Tak zwane punkty „dla kierowców” zostały umiejscowione przy autostradzie A2. Jeszcze przed końcem roku 2023, Żabka otworzyła już swój dziesięciotysięczny sklep, w którym zainstalowano specjalnego robota, odpowiedzialnego za przygotowywanie hot-dogów.

Wyniki finansowe

W tej sekcji przedstawimy wyniki finansowe sieci sklepów Żabka, które dostarczają cennych informacji o kondycji firmy i jej rozwoju na przestrzeni lat.

Rok	Przychód (mld zł)	Dochód (mln zł)	Podatek należny (mln zł)
2018	powyżej 6,9	brak danych	brak danych
2016	6,5	138	4,7
2015	5,9	-9	0
2014	5,3	-150	0
2013	4,1	-37	0
2012	3,3	-30	0

Nagrody i wyróżnienia

W ciągu ostatnich lat sieć sklepów Żabka zdobyła wiele cennych nagród oraz wyróżnień, co świadczy o jej dynamice i innowacyjności w branży detalicznej.

2009

• Złoty Laur w konkursie „Przedsiębiorstwo na Medal” przyznany sieci sklepów Żabka,
• Tytuł „Lider Informatyki” dla firmy Żabka Polska,
• Tytuł „Market roku” dla sieci sklepów Żabka.

2010

• Laur Konsumenta „Odkrycie Roku” dla sieci Freshmarket,
• Tytuł „Jakość roku” Polskiego Centrum Badań i Certyfikacji dla firmy Żabka Polska,
• Tytuł „Market roku” dla sieci sklepów Żabka.

2011

• Tytuł „Najwyższa Jakość” dla marki Freshmarket,
• „Dobra Marka” 2011 dla sieci sklepów Żabka,
• „Market Roku” 2011 dla sieci Freshmarket,
• Tytuł „Solidny Pracodawca Roku” 2011.

2012

• „Konsumencki Lider Jakości” dla sieci sklepów Żabka,
• Tytuł „Najwyższa Jakość” 2012 dla firmy Żabka Polska,
• 96. miejsce rankingu – 500 największych firm Rzeczpospolitej,
• 95. miejsce w rankingu 2000 największych firm w Polsce Rzeczpospolitej.

2013

• Tytuł „Marki Wysokiej Reputacji” w badaniu PremiumBrand 2013,
• „Złoty orzech” dla prezesa firmy Żabka Polska,
• Tytuł „Retailer of The Year” 2012 w kategorii convenience,
• 69. miejsce rankingu – 500 największych firm Rzeczpospolitej.

2014

• Tytuł „Convenience Retailer of The Year” 2014,
• Tytuł „Osobowość Roku” w kategorii handel i dystrybucja dla prezesa firmy Żabka Polska,
• Tytuł „Gracz Roku” dla prezesa firmy przyznany przez Magazyn Forbes,
• 73. miejsce w rankingu 2000 największych firm w Polsce Rzeczpospolitej.

2015

• 55. miejsce dla Żabka Polska w rankingu 500 największych firm „Rzeczpospolitej,
• Tytuł „Market roku 2015” dla sklepu Żabka we Wrocławiu w konkursie organizowanym przez portal „Wiadomości Handlowe”,
• Tytuł „Gracz Roku” dla Prezesa Firmy przyznany przez Magazyn Forbes.

2016

• Tytuł “Retailer of the Year 2016” – Wybrany przez dostawców w kategorii: sklep małego formatu,
• Nagroda Effie Awards za kampanię „Żabka – Mały wielki sponsor”,
• Żabka Polska znalazła się na światowej liście sieci convenience wartych obserwowania w 2016 roku według IGD Retail Analysis,
• Tytuł „Market roku 2016” dla dwóch sklepów Żabka w Warszawie i Krakowie przyznany w konkursie organizowanym przez portal „Wiadomości Handlowe”.

2017

• Tytuł „Spółka Portfelowa PE Roku” przyznany na prestiżowej gali Diamenty Private Equity,
• Tytuł „Market Roku – „Najbardziej innowacyjny koncept handlowy” w konkursie organizowanym przez „Wiadomości Handlowe”,
• Tytuł „Market Roku – „Małoformatowy sklep spożywczy” dla sklepu Żabka w Warszawie w konkursie organizowanym przez portal „Wiadomości Handlowe”.

2018

• Nagroda Digital Excellence Awards 2018 przyznana Sieci Żabka za zaprezentowany „Sklep Przyszłości”,
• Tytuł „Innowator Rynku Spożywczego” za stworzenie koncepcji „Sklepu jutra”, opartej na elementach sztucznej inteligencji,
• Nagroda Digital Champions w kategorii „Cyfrowa Transformacja” przyznana za koncepcję „Sklepu Jutra” w konkursie Polskiej Izby Informatyki i Telekomunikacji,
• Tytuł „Market Roku – Najbardziej Innowacyjny Koncept Handlowy”. Nagrodę przyznano podczas 11. Kongresu Rynku FMCG Market Roku 2018,
• Nagroda SAP CEE Quality Awards brązowy medal w kategorii Business Transformation w 10. edycji SAP CEE Quality Awards,
• Nagroda Digital Shaper 2018 dla Tomasza Blicharskiego, Wiceprezesa Zarządu ds. Finansowych i Rozwoju w firmie Żabka Polska przyznawana przez Digital Academy,
• 40. miejsce dla Żabka Polska w rankingu 500 największych firm „Rzeczpospolitej”.

2019

• Retail Business Awards, przyznawane przez Wydawnictwo Gospodarcze oraz Business Centre Club za innowacyjność oraz wpływ na rozwój gospodarki w Polsce,
• Market Roku za nowoczesny koncept franczyzowy oraz Market Roku za innowacyjny koncept handlowy,
• Tytuł „Marka Roku 2018” przyznany przez miesięcznik „Media & Marketing Polska”.

Kontrowersje

Model biznesowy Żabki budzi wiele kontrowersji, w szczególności związanych z odpowiedzialnością, która jest przerzucana na ajentów. W efekcie wielu z nich popada w długi. Marże, jakie Żabka oferuje swoim ajentom, są stosunkowo niskie, wynosząc jedynie 5% na wyroby tytoniowe oraz 15% na świeże produkty, takie jak nabiał, dania gotowe oraz napoje.

Aby stać się ajentem, należy podpisać weksel in blanco, a sam model działalności narzuca ajentom konkretne produkty do sprzedaży. Nierzadko prowadzi to do sytuacji, w której wiele produktów traci ważność, co skutkuje stratami finansowymi. W konsekwencji, zaległości wobec korporacji rosną, co z kolei wpędza ajentów w spiralę długów. Tragiczne przypadki, w których co najmniej trzech ajentów popełniło samobójstwo z powodu problemów finansowych, są alarmującym sygnałem o skali problemu.

Joanna Jurkiewicz podjęła się analizy tego zjawiska w swojej książce Dekada ajentów. System agencyjny spółki Żabka Polska, która oparta jest na rozmowach z ajentami. Niestety, publikacja ta nigdy nie ujrzała światła dziennego z obawy o możliwe konsekwencje prawne. W wywiadach Jurkiewicz objaśnia, jak działa sieć:

„Sklep nie jest własnością ajenta. To tak, jakby pracownik etatowy w korporacji powiedział, że dostał od swojego szefa biurko i komputer. To jest przecież tylko jego miejsce pracy. Dokładnie tak samo wygląda to w Żabce. A to, że ajenci się do tego przywiązują i czują, jakby to był ich sklep, to jest zupełnie inna sprawa. W ten sposób sieć buduje lojalność ajentów. To przemyślany mechanizm psychologiczny i nie wiem, czy można się na niego nie złapać. Przecież trudno pracować od 6 do 23 przez siedem dni w tygodniu w sklepie, w którym nic nie jest twoje. Ajenci ulegają tej ułudzie, a kiedy przejrzą na oczy, motywacja spada im praktycznie do zera i chcą rezygnować.”

W lutym 2020 roku „Gazeta Wyborcza” opublikowała artykuł Adriany Rozwadowskiej, który potwierdził ustalenia Jurkiewicz. W odpowiedzi na publikację, właściciel Żabki – CVC Capital – wywarł presję na portale takie jak Fakt.pl oraz Money.pl, aby nie publikowały fragmentów artykułu i zagroził pozwem sądowym Rozwadowskiej.

Dobrym przykładem współpracy Żabki z innymi instytucjami jest list intencyjny podpisany przez Krzysztofa Krawczyka, prezesa polskiego oddziału funduszu CVC Capital Partners, z Wyższą Szkołą Kultury Społecznej i Medialnej Tadeusza Rydzyka, który miał miejsce 18 stycznia 2019 roku.

Innym kontrowersyjnym tematem jest przyznanie sklepom statusu placówek pocztowych, co pozwala na legalne omijanie zakazu handlu w niedzielę. W reakcji na ten zabieg, związek zawodowy Solidarność wyraził swoje niezadowolenie, uznając to za świadome obejście prawa.

Dodatkowo Jan Śpiewak przeprowadził wywiad na YouTube z byłymi ajentami, w którym krytycznie ocenił funkcjonujący model biznesowy Żabki. W artykułach opublikowanych we wrześniu 2023 na portalu Onet, Anna Frydrychewicz ukazała problemy finansowe, z jakimi borykają się ajenci sieci, co dodatkowo rzuca światło na ich trudną sytuację.

---

Oceń: Żabka (sieć sklepów)

---