Zbigniew Andrzej Pańczyk, urodzony 18 sierpnia 1934 roku w Poznaniu, był znaczącą postacią w polskim życiu publicznym. Jako samorządowiec, urzędnik oraz inżynier elektryk, zdobył szereg doświadczeń zawodowych oraz osiągnięć, które miały wpływ na lokalną społeczność.
W szczególności warto podkreślić jego rolę jako działacza opozycji demokratycznej w czasach PRL. Działał na rzecz demokratyzacji i wolności, co uwidoczniło się w jego późniejszej karierze samorządowej. W latach 1989–1990 pełnił funkcję prezydenta Gliwic, a następnie, w okresie 1999–2002, był starostą gliwickim, gdzie skupił się na rozwoju regionu oraz wsparciu lokalnych inicjatyw.
Życiorys
Zbigniew Pańczyk, syn Władysława oraz Zofii, której nazwisko panieńskie brzmiało Wojciechowska, rozpoczął swoją edukację na uczelniach w Gdańsku oraz Szczecinie. Ostatecznie, w 1959 roku, uzyskał tytuł absolwenta Wydziału Elektrycznego Politechniki Śląskiej. W latach 1952–1956 pracował w Zakładach Naprawczych Maszyn Elektrycznych w Gliwicach, a w okresie 1953–1956 był członkiem Związku Młodzieży Polskiej. To właśnie w październiku 1956 roku wziął udział w protestach, które miały na celu demokratyzację życia społecznego.
Od 1956 do 1980 roku był zaangażowany w działania Związku Zawodowego Pracowników Przemysłu Chemicznego. Pracował w różnych zakładach, począwszy od Zakładów Naprawczych Maszyn Elektrycznych w Gliwicach (1952–1956), poprzez Zakłady Azotowe w Chorzowie (1956–1959), a następnie w katowickim Przedsiębiorstwie Produkcji Pomocniczej (1959–1960). Od 1960 do 1963 roku pracował w Polskich Odczynnikach Chemicznych w Gliwicach, a w latach 1963–1973 był związany z Instytutem Chemii Nieorganicznej, gdzie zasiadał w radzie zakładowej. W końcu, w latach 1973–1986, pracował w Biurze Studiów i Projektów Przemysłu Nieorganicznego „Biprokwas”.
W wrześniu 1980 roku związał się z Niezależnym Samorządnym Związkiem Zawodowym „Solidarność”, zostając szefem komitetu zakładowego w „Biprokwasie”. W sierpniu i wrześniu 1981 roku był delegatem na I i II Walny Zjazd Delegatów Regionu Śląsko-Dąbrowskiego. Następnie, od 1981 do 1986 roku, zasiadał w tymczasowej komisji zakładowej w „Biprokwasie”. Od 1982 roku pełnił rolę kolportera prasy podziemnej oraz był współpracownikiem Regionalnej Komisji Wykonawczej „S”. W latach 1984–1987 był obserwowany przez Służbę Bezpieczeństwa.
Od maja do sierpnia 1986 roku był osadzony w areszcie śledczym w Katowicach, a represje, jakich doświadczył w tym czasie, przyczyniły się do utraty pracy. W latach 1986–1989 pracował dla Spółdzielni Automatyków „Proster”, uczestnicząc jednocześnie w spotkaniach duszpasterstwa ludzi pracy przy kościele pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Gliwicach.
Po 1989 roku aktywnie działał w Gliwicko-Zabrzańskim Komitecie Obywatelskim „Solidarność”. W grudniu 1989 roku został wybrany na prezydenta Gliwic, stając się tym samym pierwszym prezydentem tego miasta związanym z „Solidarnością” w Polsce. Pełnił tę funkcję do czerwca 1990 roku, a później został pełnomocnikiem wojewody katowickiego ds. organizacji urzędu rejonowego w Gliwicach, którym kierował od 1991 do 1998 roku.
W okresie 1990–1999 zasiadał w radzie miejskiej Gliwic, reprezentując kolejno KO „Solidarność”, lokalny komitet Poprawa oraz Akcję Wyborczą Solidarność. W 1991 roku kandydował do Senatu z okręgu katowickiego, a w kadencji 1999–2002 pełnił funkcję pierwszego starosty powiatu gliwickiego. W 2002 roku znów ubiegał się o miejsce w gliwickiej radzie miejskiej z ramienia komitetu Zygmunta Frankiewicza. Od 1991 roku był członkiem Partii Chrześcijańskich Demokratów, która w 1999 roku przystąpiła do Porozumienia Polskich Chrześcijańskich Demokratów. W kolejnych latach związany był ze Stronnictwem Konserwatywno-Ludowym – Ruchem Nowej Polski (2002–2003) oraz Partią Centrum (od 2004 roku).
4 kwietnia 2014 roku Zbigniew Pańczyk został pochowany na Cmentarzu Centralnym w Gliwicach.
Odznaczenia
W 2014 roku, Zbigniew Pańczyk otrzymał pośmiertne odznaczenie Krzyża Kawalerskiego Orderu Odrodzenia Polski.
W 2013 roku został uhonorowany tytułem Honorowego Obywatela Powiatu Gliwickiego.
Przypisy
- a b c Zbigniew Pańczyk. opozycja.muzeum.gliwice.pl. [dostęp 04.04.2023 r.]
- a b c Andrzej Jarczewski: Pańczyk Zbigniew. encysol.pl. [dostęp 04.04.2023 r.]
- Serwis PKW – Wybory 2002. [dostęp 04.04.2023 r.]
- Zmarł Zbigniew Pańczyk. radio.katowice.pl, 02.04.2014 r. [dostęp 04.04.2023 r.]
- Zbigniew Pańczyk. rejestry-notarialne.pl.
- Zarządy Powiatu Gliwickiego kolejnych kadencji. „Wiadomości Powiatu Gliwickiego”, s. 9, 16, jesień 2018. ISSN 1895-9989.
- M.P. z 2014 r. poz. 687
- M.P. z 1991 r. nr 41, poz. 287
Pozostali ludzie w kategorii "Polityka i administracja":
Włodzimierz Łyczywek | Lech Dymarski | Marek Niedbała | Tomasz Górski | Przemysław Strach | Andrzej Mazurowicz | Andrzej Borkowski (1932–2014) | Roman Andrzejewski (ekonomista) | Tadeusz Przybylski (działacz państwowy) | Leon Marszałek | Jacek Jaśkowiak | Atanazy Raczyński | Włodzimierz Łęcki | Zdzisław Miedziarek | Zdzisław Rozwalak | Wojciech Kolańczyk | Małgorzata Stryjska | Halina Wittig | Aleksander Gawronik | Alfred WawrzyniakOceń: Zbigniew Pańczyk