Dom Weterana na Szelągu w Poznaniu

---

Architektura

Obiekt ten jest dziełem talentu architektonicznego uznanego zespołu, na czele którego stoją Zygmunt Skupniewicz, Witold Milewski oraz Lech Sternal. Architekci ci byli związani z poznańskim Miastoprojektem, a ich dorobek obejmuje wiele istotnych realizacji w obszarze edukacji i nauki, które powstały w latach 60. i 70. XX wieku. Dom Weterana na Szelągu nawiązuje do europejskich tradycji modernizmu, łącząc nowoczesność z harmonijnym wpisaniem się w krajobraz.

W założeniu, projektanci pragnęli, aby budynek wkomponował się w otaczającą go przyrodę, w tym w stromo opadającą dolinę Warty oraz historyczny drzewostan związany z ogrodem Bractwa Kurkowego, który od końca XIX wieku przyciągał wielu mieszkańców Poznania.

Pierwotnie lokalizacja domu miała znajdować się w Niwce, w okolicach Puszczykowa. W 1965 roku powstały pierwsze szkice koncepcyjne, a ostateczne projekty wybrano w 1966. Projekt realizacyjny, który obejmował także wnętrza i wybór mebli, ukończono w listopadzie 1967 roku. Ciekawostką jest, że kamień węgielny wmurowano 27 grudnia 1967 roku, co zbiegło się w czasie z rocznicą wybuchu powstania wielkopolskiego z 1918 roku. Budowa ruszyła we wrześniu 1969, a zakończono ją w czerwcu 1972 roku.

Dom otrzymał liczne dary, w tym obrazy oraz grafiki ścienne, co wzbogaciło jego wnętrze. Jego jasna bryła budowlana charakteryzuje się układem tarasowym, w centrum którego znajduje się dziedziniec wewnętrzny. Pokoje (1- i 2-osobowe) są zgrupowane w dwóch skrzydłach o czterech kondygnacjach, co zapewnia dobre doświetlenie oraz dostęp do tarasów z widokiem na dolinę Warty.

Nachylenie stoku w kierunku rzeki sprzyja dobremu mikroklimatowi. Otoczenie Domu Weterana wzbogacają elementy małej architektury, takie jak altany i schodki, przy jednoczesnym poszanowaniu oraz zachowaniu starego drzewostanu.

Pod koniec lat 70. XX wieku planowano rozbudowę budynku o dodatkową część dla pensjonariuszy o ograniczeniach ruchowych. Pomimo przygotowania odpowiedniej dokumentacji, projekt ten nie został zrealizowany. Nie doszło również do realizacji innej koncepcji, która zakładała architektoniczne rozwinięcie kompleksu Domu Weterana, a mianowicie Wojewódzkiej Szkoły Partyjnej oraz Technikum dla Robotników. Rozbudowywana koncepcja urbanistyczna, inspirowana formami samego Domu Weterana, ostatecznie nie doczekała się realizacji, a zamiast niej powstały trzy standardowe wieżowce mieszkalne.

Znaczenie

Dom Weterana na Szelągu w Poznaniu jest uważany przez wielu ekspertów za niesamowite osiągnięcie w dziedzinie nowoczesnej architektury. Marcin Libicki nazywa go prawdziwym arcydziełem, wskazując, że to jeden z najlepszych publicznych budynków w Polsce, który został wzniesiony po II wojnie światowej.

W opinii Aleksandry Robakowskiej oraz Jarosław Trybuś, Dom Weterana stanowi doskonały przykład tego typu obiektów nie tylko w samej stolicy Wielkopolski, lecz także w całym kraju. Niestety, jak wskazują autorzy, budynek wciąż pozostaje niedoceniony w kontekście historii architektury.

Według wymienionych specjalistów, Dom Weterana to wzór modernizmu, który kładzie szczególny nacisk na humanistyczne aspekty projektu. W strukturze budynku wyraźnie widoczna jest troska o komfort użytkowników, co zostało zrealizowane z dbałością o najmniejsze detale.

Obiekt stanowi również znakomity przykład architektury harmonijnie wpisanej w otaczający krajobraz, porównywalny z dziełami takich mistrzów jak Frank Lloyd Wright czy Alvar Aalto. Jego forma i funkcjonalność są na tyle unikalne, że zasługują na szczególne uznanie wśród architektów i pasjonatów sztuki budowlanej.

Stan obecny

Dom Weterana na Szelągu przekształcił się w placówkę pomocy społecznej dedykowaną osobom starszym. Zgodnie z danymi, które zostały potwierdzone w 2011 roku przez Wojewodę Wielkopolskiego, obiekt uzyskał wpis do rejestru domów pomocy społecznej (DPS) oraz otrzymał bezterminowe zezwolenie na prowadzenie działalności.

Obecnie Dom Weterana dysponuje 136 miejscami, w tym 116 przeznaczonych dla seniorów oraz 20 dla osób z niepełnosprawnościami fizycznymi.

Nieprawidłowości wykryte w 2009

W wrześniu 2009 roku na terenie placówki ujawniono poważne niedociągnięcia dotyczące warunków życia pensjonariuszy. Osoby zamieszkujące Dom Weterana doświadczały licznych trudności, które były wynikiem fatalnego stanu technicznego budynku, przeciekających dachów oraz ograniczonego dostępu do podstawowych potrzeb, takich jak żywność i woda.

Wskazywano również na brak odpowiednich usług rehabilitacyjnych, a także na nieakceptowalne zachowania personelu, które obejmowały zastraszanie, wiązanie i lekceważenie pensjonariuszy. Dodatkowo, ujawniono sytuacje, w których pobierano nienależne opłaty.

W odpowiedzi na te nieprawidłowości, w 2010 roku prokuratura rozpoczęła postępowanie w tej sprawie. Niestety, kilka miesięcy później dochodzenie zostało umorzone. Świadkowie sprawy zarzucali organom ścigania, że nie przesłuchano wszystkich dostępnych świadków, a jedynie te osoby, które zostały wskazane przez pracowników placówki. Co więcej, zbagatelizowano opinie Urzędu Wojewódzkiego, które dotyczyły nieprawidłowości finansowych.

Prokuratura wyjaśniła, że kwestie finansowe nie były przedmiotem ich zainteresowania, ponieważ dotyczyły one kwoty niższej niż 200 000 złotych. Nie wyjaśniono natomiast, dlaczego nie przesłuchano wcześniejszych pracowników Domu, co mogłoby dostarczyć bardziej szczegółowych informacji na temat sytuacji w placówce. W październiku 2010 roku, w wyniku zaistniałych nieprawidłowości, Urząd Miasta Poznania podjął decyzję o zwolnieniu dyrektora Domu.

---

Oceń: Dom Weterana na Szelągu w Poznaniu

---