Andrzej Koszewski

---

Życiorys

W okresie od 1935 do 1939 roku Andrzej Koszewski był członkiem Poznańskiego Chóru Katedralnego, gdzie występował pod kierownictwem Wacława Gieburowskiego. Jego edukacja muzyczna rozpoczęła się w 1946 roku w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Poznaniu, gdzie uczył się w klasie Stefana Bolesława Poradowskiego. Swój dyplom uzyskał w 1948 roku z zakresu teorii muzyki, a następnie ukończył studia kompozycji w 1953 roku.

W 1950 roku Andrzej Koszewski zakończył także studia muzykologiczne, które odbył pod kierunkiem Adolfa Chybińskiego na uniwersytecie w Poznaniu. Jego dalsza kariera edukacyjna obejmowała aspiranturę u Tadeusza Szeligowskiego w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Warszawie, gdzie spędził lata 1953–1958.

Od 1948 roku Koszewski był aktywnym pedagogiem w dziedzinie muzyki. Początkowo pracował w Państwowej Średniej Szkole Muzycznej (1948–1961) oraz w Liceum Muzycznym w Poznaniu (1950–1963). W 1957 roku rozpoczął działalność wykładowczą w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Poznaniu, obecnie znanej jako Akademia Muzyczna. W 1967 roku zaczął prowadzić klasę kompozycji.

W ciągu swojej kariery zajmował szereg istotnych stanowisk w uczelni: w latach 1984–1987 pełnił obowiązki kierownika katedry kompozycji i teorii, natomiast od 1965 roku był docentem. W 1978 roku uzyskał tytuł profesora nadzwyczajnego, a w 1985 roku – profesora zwyczajnego.

Jednym z głównych obszarów jego zainteresowań naukowych była twórczość Fryderyka Chopina oraz kompozytorów polskich z XIX wieku, a także muzyka współczesna i improwizacja fortepianowa. Koszewski był autorem podręcznika pt. Materiały do nauki improwizacji fortepianowej, wydanego w 1968 roku. Poza działalnością pedagogiczną, zyskał renomę jako twórca wielu istotnych utworów dla chóru, które były wykonywane zarówno na krajowych, jak i międzynarodowych scenach muzycznych.

Na koniec swojego życia, Andrzej Koszewski został pochowany na Cmentarzu Junikowo w Poznaniu.

Nagrody i odznaczenia

Andrzej Koszewski, znany za swoje znaczące osiągnięcia w dziedzinie kultury i sztuki, zdobył wiele prestiżowych wyróżnień, które podkreślają jego wkład w rozwój polskiej kultury. Oto lista najważniejszych nagród i odznaczeń, które otrzymał w trakcie swojej kariery:

• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1977),
• Nagroda Ministra Kultury i Sztuki II stopnia (1967, 1973 i 1977),
• Nagroda Ministra Kultury i Sztuki I stopnia (1978, 1982 i 1988),
• Nagroda Prezesa Rady Ministrów za twórczość dla dzieci i młodzieży (1982),
• Nagroda Związku Kompozytorów Polskich (1986),
• Nagroda im. Jerzego Kurczewskiego (2003),
• Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2007),
• Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2013).

Twórczość

Twórczość Andrzeja Koszewskiego charakteryzuje się trzema wyraźnie zaznaczonymi epokami, które ukazują ewolucję jego stylu i zainteresowań kompozytorskich. W pierwszej fazie, trwającej od lat pięćdziesiątych, tworzył on utwory o różnorodnych obsadach, które w sposób subtelny odnosiły się do tradycyjnych, klasycznych form muzycznych. Druga faza, obejmująca lata sześćdziesiąte oraz początek lat siedemdziesiątych, przyniosła Muzykę chóralną o nowoczesnych rozwiązaniach. Ostatnia dekada – lata osiemdziesiąte – to powracanie do inspiracji tradycją, jednak z nowatorskim podejściem.

Andrzej Koszewski pisał dla różnych składów wykonawczych, jednak jego najważniejsze osiągnięcia znajdują się w dziedzinie muzyki chóralnej. Utwory te są zarówno oryginalne, jak i efektowne, wykonując je liczne chóry na całym świecie – od Europy, poprzez Amerykę, aż po Azję i Australię.

Wczesne utwory instrumentalne

W okresie od 1947 do 1956 roku, Koszewski stworzył kilka większych form instrumentalnych. Warto wymienić takie kompozycje jak Allegro symfoniczne oraz Sinfonietta na orkiestrę, Concerto grosso na orkiestrę smyczkową czy Trio przeznaczone na skrzypce, wiolonczelę i fortepian. Również jego utwory fortepianowe miały silne odniesienia do muzyki Chopina, któremu poświęcił także prace muzykologiczne.

Utwory inspirowane folklorem wielkopolskim

Od końca lat czterdziestych, Koszewski kierował swoje zainteresowania ku kompozycjom chóralnym, które często bazowały na folklorze. W tym czasie poznańska muzykologia stanowiła istotny ośrodek badań etnograficznych, a liderzy tych badań, Marian i Jadwiga Sobiescy, angażowali swoich studentów w akcje zbierania folkloru. Dzięki tym wydarzeniom, studenci mogli bezpośrednio zaznajomić się z ludową muzyką, co stworzyło unikalną okazję do poznania kultury regionu. Wielkopolska, stanowiąca źródło inspiracji Koszewskiego, była rzadko dostrzeganą przez polskich kompozytorów przestrzenią. W jego dorobku można znaleźć między innymi:

• Szocz wielkopolski na orkiestrę (1951),
• Tryptyk wielkopolski na chór mieszany (1963),
• Mała suita nadwarciańska na chór mieszany (1969),
• Suita lubuska na chór żeński (1984),
• Wczoraj było niedziołeczka na chór żeński lub chłopięcy (1969),
• Przystroję (1970) – aranżacja na fortepian siedmiu wielkopolskich śpiewek i tańców ludowych.

Sonorystyczne utwory chóralne

Rok 1960 to czas, gdy Koszewski zaprezentował swój pierwszy serialny utwór, Muzyka fa-re-mi-do-si na chór, wykorzystując solmizacyjne sylaby odwołujące się do dźwięków. Utwór ten był hołdem dla Chopina z okazji 150. rocznicy jego urodzin, a zarazem stanowił punkt zwrotny w rozwoju jego stylu, podkreślając indywidualny wkład Koszewskiego w polską szkołę kompozytorską. Jego twórczość w tym okresie wyróżniała się nietypowymi technikami wykonywania, takimi jak glissanda, recytacja, szept oraz gwizd. Koszewski niejednokrotnie posługiwał się również kuriozalnymi tekstami, które często przybierały formę sylab lub pojedynczych dźwięków, przyczyniając się do pojawienia się licznych efektów onomatopeicznych. W tym kontekście warto wspomnieć o takich utworach jak:

• La Espero (1963) na dwa chóry mieszane,
• Gry (1968) na różne układy chóralne,
• BA-NO-SCHE-RO (1971) na chór mieszany,
• Da fischiare (1973) na zespół gwiżdżący.

Utwory religijne

W ostatnich latach lat osiemdziesiątych Koszewski konserwatywnie zmienił tematykę swych kompozycji, przechodząc w kierunku utworów o tematyce religijnej. W tym okresie powstały między innymi:

• Angelus Domini,
• Zdrowaś Królewno Wyborna (1963),
• Trittico di messa.

---

Oceń: Andrzej Koszewski

---