Grzegorz Stefan Pieńkowski był wybitną postacią polskiej geologii oraz nauk o Ziemi. Urodził się 11 maja 1953 roku w Poznaniu, a jego życie zakończyło się 19 kwietnia 2023 roku w Warszawie.
Pieńkowski pełnił także istotną funkcję jako Konsul Generalny Rzeczypospolitej Polskiej w Sydney w latach 1991–1996, co sprawiło, że jego wpływ na polską diasporę był znaczący. Jego wkład w rozwój nauk geologicznych oraz działalność dyplomatyczna pozostawiły trwały ślad w historii Polski.
Życiorys
Kariera naukowa
Grzegorz Pieńkowski uzyskał wyróżnienie na Wydziale Geologii Uniwersytetu Warszawskiego w 1976 roku. Po ukończeniu studiów, w latach 1978-1980, podjął naukę na studiach doktoranckich, a w 1982 roku obronił doktorat z nauk przyrodniczych. Jego praca doktorska dotyczyła utworów hettangu i synemuru w północnym obrzeżeniu Gór Świętokrzyskich i była pisana pod kierunkiem Piotra Roniewicza. W 2002 roku uzyskał habilitację na Wydziale Biologii i Nauk o Ziemi Uniwersytetu Jagiellońskiego, podejmując temat dolnej jury epikontynentalnej w Polsce.
Po zakończeniu habilitacji, w 1982 roku rozpoczął pracę jako adiunkt, a od 2005 roku awansował na stopień docenta. W 2010 roku uzyskał tytuł profesora nadzwyczajnego w Państwowym Instytucie Geologicznym (PIG). W latach 1984-1987 miał możliwość pracy jako profesor wizytujący na uniwersytetach w Sztokholmie i Lund, co miało miejsce w ramach projektu badawczego sfinansowanego przez Narodowy Fundusz Badawczy Szwecji. Warto zaznaczyć, że był członkiem Rady Naukowej PIG w latach 2006-2008 oraz rad redakcyjnych renomowanych czasopism, zarówno krajowych, jak i zagranicznych, takich jak Przegląd Geologiczny oraz Geological Quarterly (2008-2012). W 2013 roku otrzymał nominację na profesora nauk o Ziemi.
Dziedziny badań
Specjalność Grzegorza Pieńkowskiego obejmuje stratygrafię, sedymentologię oraz paleoekologię. Jego badania skupiają się na różnych okresach geologicznych, takich jak Paleogen (Podhale) oraz jura i kreda (Pieniny). Analizował również czerwony spągowiec w województwie lubuskim, oksford w rejonie Gór Świętokrzyskich oraz górny perm i dolny trias epikontynentalny w Polsce. Pieńkowski prowadził badania dotyczące górnego triasu w województwie opolskim, jak również dolnej jury w Polsce, Szwecji i Rumunii, skupiając się na sedymentologii, stratygrafii sekwencyjnej oraz paleoekologii.
W jego zainteresowaniach znalazły się także badania ichnologiczne, które początkowo koncentrowały się na utworach morskich, a następnie lądowych, obejmujących tropy i gniazda dinozaurów. Pracował nad korelacją stratygraficzno-sekwencyjną utworów hetangu i synemuru w Polsce i Szwecji, które później weryfikował za pomocą metod chemostratygraficznych. Jego prace dotyczą również dolnej jury, dostarczające cennych informacji dla projektów związanych z magazynowaniem gazu ziemnego oraz sekwestracją dwutlenku węgla.
Przebieg pracy zawodowej
W 1980 roku Pieńkowski rozpoczął swoją karierę zawodową w Państwowym Instytucie Geologicznym. W latach 1988-1990 kierował pracownią w Zakładzie Złóż Ropy i Gazu. Od 1991 do 1996 roku pełnił funkcję Konsula Generalnego RP w Sydney, a po powrocie do PIG w 1998 roku, znów zaangażował się w pracę naukową. W latach 1998-1999 pełnił rolę doradcy w gabinecie politycznym Ministra Środowiska, biorąc udział w nowelizacji prawa geologicznego i górniczego.
Jego badania nadal koncentrują się na zintegrowanej stratygrafii oraz sedymentologii dolnej jury. W latach 2000-2001 kierował Muzeum Geologicznym. W 2009 roku objął stanowisko Dyrektora Górniczego I stopnia. Pieńkowski może poszczycić się imponującą liczbą publikacji – na swoim koncie ma 124 prace, w tym 7 monografii, 2 arkusze map oraz 15 publikacji w czasopismach z listy ISI.
Funkcje pełnione w krajowych i międzynarodowych organizacjach
Grzegorz Pieńkowski aktywnie uczestniczył w pracach wielu gremiów naukowych. Był członkiem komitetu Kongresu Jurajskiego w 2006 roku oraz Kongresu Ichnia w 2008 roku. Uczestniczył także w komitecie naukowym Kongresu Jurajskiego w Chinach (2010) oraz w Indiach (2013). Od kwietnia 2005 do stycznia 2007 był kierownikiem projektu NATO-SPS, który koncentrował się na magazynowaniu węglowodorów w strukturach solnych. Grzegorz Pieńkowski był również członkiem Prymasowskiej Rady Społecznej od 1986 do 1990 roku.
Życie prywatne
Prywatnie Grzegorz Pieńkowski spoczywa na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach, gdzie jego życie zawodowe oraz osiągnięcia naukowe pozostają w pamięci społeczności. Jego wkład w dziedzinie geologii oraz związane z tym badania będą miały długotrwałe znaczenie dla wielu pokoleń naukowców.
Nagrody i wyróżnienia
Grzegorz Pieńkowski to wybitna postać, która zdobyła uznanie i liczne nagrody za swoje osiągnięcia. Jego dorobek zawiera prestiżowe wyróżnienia, takie jak Odznaka Primus Inter Pares, którą otrzymał w 1975 roku. W 1978 roku uhonorowano go Nagrodą Rektora Uniwersytetu Warszawskiego II stopnia, przyznaną za jego znaczącą publikację naukową.
W przyszłości zyskał dalsze wyróżnienia, w tym Nagrodę Rektora Uniwersytetu Warszawskiego II Stopnia, a także Odznakę Honorową Ministra Środowiska Zasłużony dla polskiej geologii w 2005 roku. Z kolei w 2008 roku odebrał Nagrodę Ministra Środowiska za szczególne osiągnięcia w dziedzinie geologii.
Na przestrzeni lat Pieńkowski był również nagradzany przez dyrektora PIG, a w 1996 roku został odznaczony Krzyżem Stowarzyszenia Polskich Kombatantów. W 2015 roku przyznano mu Krzyż Wolności i Solidarności, a następnie w 2020 roku Medal Stulecia Odzyskania Niepodległości. Jako zwieńczenie jego kariery, w 2022 roku otrzymał Złoty Krzyż Zasługi.
Przypisy
- AgnieszkaA. Żurek AgnieszkaA., Nie żyje prof. Grzegorz Pieńkowski, geolog i wieloletni działacz Solidarności. "Spoczywaj w pokoju, Wujku!" [online], TYSOL.PL, 20.04.2023 r. [dostęp 20.04.2023 r.]
- Żegnamy Profesora Grzegorza Pieńkowskiego [online], Państwowy Instytut Geologiczny - PIB, 20.04.2023 r. [dostęp 21.04.2023 r.]
- Prof. dr hab. Grzegorz Stefan Pieńkowski, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 20.10.2023 r.]
- Wyszukiwarka cmentarna [online], Warszawskie cmentarze [dostęp 03.05.2023 r.]
- Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 26.01.2022 r. o nadaniu odznaczeń (M.P. z 2022 r. poz. 313)
- Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 01.12.2015 r. o nadaniu odznaczeń (M.P. z 2016 r. poz. 128)
- Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 09.09.2013 r. nr 115-10-13 w sprawie nadania tytułu profesora (M.P. z 2013 r. poz. 809)
- Biuletyn Informacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej [online], katalog.bip.ipn.gov.pl [dostęp 20.02.2019 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Nauka i edukacja":
Jarogniew Broniarz | Wojciech Szafrański | Jacek Krenz | Ewa Przybylska | Ryszard Krzyminiewski | Wojciech Golik | Julian Musielak | Leszek Rychlewski | Zofia Wieczorek | Adam Elbanowski | Adam Huczyński | Alicja Kledzik | Jan Stankowski | Adam Kotula | Roman Słowiński | Maciej Zenkteler | Ryszard Jajte | Michał Żurawski (hydrolog) | Antoni Rutkowski (naukowiec) | Jacek TittenbrunOceń: Grzegorz Pieńkowski