Leszek Herdegen

---

Życiorys

Leszek Herdegen, urodzony w Poznaniu, był synem ekonomisty Mieczysława Herdegena oraz jego żony Marii. W młodości spędził swoje dzieciństwo w Toruniu. W czasie II wojny światowej pracował fizycznie, a jego zaangażowanie obejmowało również udział w powstaniu warszawskim. Jako literat zadebiutował w 1946 roku, kiedy to publikował swoje wiersze oraz artykuły.

W 1953 roku Herdegen poparł działania stalinowskich władz PRL, podejmując decyzję o podpisaniu Rezolucji Związku Literatów Polskich w Krakowie, dotyczącej procesu krakowskiego. Studiował w Państwowej Wyższej Szkole Aktorskiej w Krakowie, gdzie zdobył wykształcenie aktorskie i ukończył ją w 1953 roku. W kolejnych latach pracował równocześnie w wydawnictwach literackich oraz w teatrze, co przyczyniło się do jego rozwijającej się kariery. Zyskał reputację pracowitego artysty, ciesząc się sympatią widzów. W 1964 roku został ogłoszony „najulubieńszym aktorem Krakowa”.

Jego popularność wzrosła dzięki rolom filmowym, w tym tym w takich dziełach jak Nieznany (1964), Faraon (1965) czy Potop (1974). Aktor pojawiał się również w znanych serialach telewizyjnych, jak Polskie drogi (1976–77) oraz Życie na gorąco (1978). Wyróżniał się jako wykonawca „Pieśni o małym rycerzu”, ballady zaśpiewanej w serialu Przygody pana Michała. Ostatnią kinową rolę, jaką zagrał, była postać sturmbannführera SS w dramacie wojennym Henryka Bielskiego Gwiazdy poranne (1979). Pośmiertnie przyznano mu wyróżnienie „Złoty Ekran 79” za całokształt twórczości artystycznej w telewizji.

Życie prywatne

Leszek Herdegen był dwukrotnie żonaty. Jego pierwszą małżonką była aktorka Halina Zaczek, z którą był w związku w latach 1952–1961. Po niej wziął ślub z aktorką Lidią Zamkow. W kolejnych latach życia zmagał się z problemem alkoholowym. Zmarł w wieku 50 lat i został pochowany na cmentarzu Rakowickim w Krakowie (kwatera XXIb, rząd wschodni, grób 5). Był przyjacielem Sławomira Mrożka.

Kariera zawodowa

Leszek Herdegen miał niezwykle bogatą i zróżnicowaną karierę artystyczną, która obejmowała różne etapy i formy działalności w teatrze.

• 1952: Teatr Młodego Widza w Krakowie – pełnił funkcję kierownika literackiego,
• 1953–1954: Teatr Wybrzeże w Gdańsku – rozpoczął swoją przygodę jako aktor,
• 1954–1955: Życie Literackie – objął stanowisko kierownika działu krytyki literackiej,
• 1954: ponownie w Teatrze Wybrzeże w Gdańsku – tym razem jako kierownik literacki,
• 1 września 1955 – 1 czerwca 1959: Stary Teatr im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie – ponownie kierownik literacki,
• 1958–1964: powrócił na scenę jako aktor w Starym Teatrze im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie,
• 1964–1972: przeszedł do Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie, gdzie kontynuował swoją karierę aktorską,
• 1972–1974: występował w Teatrze Studio w Warszawie,
• 1974–1980: zakończył swoją aktorską podróż w Teatrze Powszechnym w Warszawie.

Filmografia

Leszek Herdegen jest uznawanym aktorem, który w swojej karierze wystąpił w licznych filmach oraz serialach telewizyjnych. Poniżej przedstawiamy jego filmografię, która ukazuje różnorodność ról, które odegrał na przestrzeni lat.

• 1960 – Rok pierwszy – kapral Józef Dunajec,
• 1961 – Kwiecień – chorąży Juliusz Szumibór,
• 1963 – Mansarda – Aleksander Gierymski,
• 1965 – Faraon – Pentuer,
• 1967–1968 – Stawka większa niż życie (serial telewizyjny) – por. von Vormann (odc. 11. Hasło); płk Nichols (odc. 13. Bez instrukcji),
• 1969 – Znicz olimpijski – major,
• 1970 – Raj na ziemi – członek Werwolfu,
• 1970 – Dzień listopadowy – Karol Starski,
• 1971 – Podróż za jeden uśmiech (serial telewizyjny) – kierowca Słyk (odc. 1. Pechowy dzień),
• 1972 – Kopernik – mnich Mateusz,
• 1973 – Godzina szczytu – dyrektor Krzysztof Maksymowicz,
• 1973 – Akcja V – pułkownik Max Dachter,
• 1974 – Potop – Jan Sakowicz,
• 1976 – Polskie drogi (serial telewizyjny) – major Leon Korwin (odc. Misja specjalna),
• 1977 – Biohazard – profesor Józef Molnar,
• 1977 – Żołnierze wolności – Paweł Finder,
• 1977 – Kłopoty to moja specjalność (Teatr TV) – Tom Bayon,
• 1978 – Bilet powrotny – Pierre,
• 1978 – Życie na gorąco – doktor Herman Gebhardt, szef organizacji „W”,
• 1979 – Gwiazdy poranne – sturmbannführer SS.

Każda z tych ról przyczyniła się do ugruntowania pozycji Leszka Herdegena w polskiej kinematografii.

Odznaczenia i nagrody

Leszek Herdegen, wybitny artysta i działacz, został uhonorowany licznymi odznaczeniami i nagrodami, które potwierdzają jego wkład w kulturę i sztukę. Oto niektóre z jego najważniejszych odznaczeń:

• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski został mu przyznany w 1977 roku,
• Złoty Krzyż Zasługi, który otrzymał w 1969 roku,
• Odznaka Zasłużony Działacz Kultury została przyznana mu w 1968 roku,
• Złota Odznaka „Za zasługi dla Krakowa”, którą zdobył w 1965 roku,
• „Srebrny Kormoran” za rolę w znakomitym spektaklu No more Hiroshima, opartym na korespondencji Gunthera Andresa oraz mjr. Claude’a Eatherly, zdobyty w 1964 roku na Festiwalu Teatrów Estradowych w Olsztynie,
• Wielka Nagroda oraz Nagroda Artystyczna Jury na VI Ogólnopolskim Przeglądzie Twórczości Muzycznej i Filmowej (OPTMF) w Szczecinie, którą otrzymał w 1971 roku,
• „Złoty Ekran 79” przyznany pośmiertnie w 1980 roku za całokształt twórczości artystycznej w telewizji.

---

Oceń: Leszek Herdegen

---