Filip Bajon

---

Życiorys

Matura Filip Bajon zdał w I Liceum Ogólnokształcącym im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu. Następnie ukończył Wydział Prawa i Administracji na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu w 1970 roku, gdzie był studentem Zygmunta Ziembińskiego na Katedrze Teorii Państwa i Prawa. Po zakończeniu studiów na tym kierunku, postanowił rozwijać swoje umiejętności w sztuce filmowej, podejmując studia na Wydziale Reżyserii w PWSFTviT im. Leona Schillera w Łodzi. W 1974 roku uzyskał absolutorium, jednakże nie otrzymał tytułu magistra, gdyż ówczesny rektor, Stanisław Kuszewski, podjął decyzję o jego usunięciu z uczelni w związku z kontrowersjami związanymi z jego dyplomowym filmem Sadze, który poruszał temat tłumienia wypadków grudniowych w Gdańsku w 1970 roku. Mimo to, kontynuował swoją działalność filmową.

Debiutował jako prozaik w 1970 r., publikując swoje prace na łamach „Miesięcznika Literackiego”. Zadebiutował jako reżyser w 1977 roku, realizując film telewizyjny pt. Powrót. W dalszych latach współpracował z różnymi teatrami, takimi jak Scena na Piętrze w Poznaniu, gdzie reżyserował sztukę Z życia glist, a także Teatr Dramatyczny w Warszawie, gdzie zrealizował spektakl Szaleństwo Jerzego III oraz Stary Teatr im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie, gdzie reżyserował przedstawienie Płatonow. Jego prace znajdują się także w Teatrze Telewizji.

Bajon jest również doświadczonym wykładowcą, posiadającym przewód kwalifikacyjny II stopnia na Wydziale Radia i Telewizji im. Krzysztofa KieślowskiegoUŚ w Katowicach. Pełnił także funkcję prodziekana kierunku Realizacja Obrazu Filmowego Telewizyjnego i Fotografii w Wyższej Szkole Humanistyczno-Ekonomicznej w Łodzi. W latach 2008–2016 był dziekanem Wydziału Reżyserii Filmowej i TelewizyjnejPWSFTviT w Łodzi. W latach 90. był kierownikiem artystycznym Studia Filmowego „Dom”, a od 2015 roku pełni funkcję dyrektora Studia Filmowego „Kadr”.

Bajon zaangażował się również w działalność polityczną, zostając członkiem komitetu poparcia Bronisława Komorowskiego przed przyspieszonymi wyborami prezydenckimi w 2010 oraz w 2015 roku, przed wyborami prezydenckimi w Polsce.

Życie prywatne

Filip Bajon jest ojcem trzech synów: Maurycego, którego miał z pierwszą żoną Elżbietą Bajon, oraz Kaspra i Ksawerego, których związał z drugą żoną, Katarzyną Gintowt, malarką i graficzką. W 2013 roku ożenił się z Marzeną Mróz, będącą dziennikarką, podróżniczką i fotografką.

Filmografia

Reżyser

Filip Bajon, uznany reżyser, ma na swoim koncie wiele znakomitych filmów, takich jak:

• Przyczynek do teorii językoznawstwa (1972),
• Sadze (1973),
• I inni (1973), gdzie także był autorem scenariusza,
• Powrót (1977), którego również był współautorem scenariusza,
• Videokaseta (1976), także współpraca przy scenariuszu,
• Rekord świata (1977), również scenariusz w jego wykonaniu,
• Zielona ziemia (1978), w której pełnił funkcję scenarzysty,
• Aria dla atlety (1979),
• Wizja lokalna 1901 (1980),
• Limuzyna Daimler-Benz (1981),
• Wahadełko (1981),
• Engagement (1984),
• Biała wizytówka (1986),
• Magnat (1986),
• Bal na dworcu w Koluszkach (1989),
• Pensjonat Słoneczny blask (1989),
• Spokojny żywot (Une petite vie tranquille, 1991),
• Powtórka z Conrada (1991),
• Sauna (1992),
• Lepiej być piękną i bogatą (1993), gdzie również odgrywał rolę producenta,
• Poznań 56 (1996),
• Poszukiwany: Ryszard Kapusciński (1998),
• Portret męski we wnętrzu (1999), także udział w zdjęciach,
• Przedwiośnie (2001),
• Solidarność, Solidarność… (2005),
• Fundacja (2006),
• Śluby panieńskie (2010),
• Panie Dulskie (2015),
• Kamerdyner (2018).

Scenarzysta

Jako utalentowany autor, w swoim dorobku posiada również autorstwo scenariuszy do wszystkich swoich filmów, a ponadto:

• Czarne Słońce (1975), niezrealizowany scenariusz filmu fabularnego, opracowany wspólnie z Piotrem Andrejewem,
• Klincz (1979), współpraca z Piotrem Andrejewem.

Aktor

Filip Bajon również występował na ekranie, przyciągając uwagę widzów w filmach takich jak:

• Kto za? jako elektryk (1980),
• Szanghaj 1937 (1996),
• Bajon ’56 jako on sam (1998),
• Portret męski we wnętrzu jako on sam (1999),
• Filmy o filmach jako on sam (1999).

Producent

W swoim dorobku ma również rolę producenta w takich filmach jak:

• Bękart (1994),
• Akwarium (1995),
• Kolonel Bunker (1998),
• Córy szczęścia (1999).

Spektakle teatralne (reżyseria)

Filip Bajon jest uznawanym reżyserem, który pozostawił niezatarte ślady w polskim teatrze dzięki swoim znakomitym spektaklom. Jego pierwsze dokonania obejmują:

• z życia dżdżownic (1983),
• płatonow (1988), w tym również jako adaptacja,
• szaleństwo jerzego III (1994),
• tango (2004).

Teatr Telewizji

W obszarze Teatru Telewizji, Bajon również zrealizował szereg znaczących przedstawień, w tym:

• upiór (1995),
• zagłada ludu albo moja wątroba (1998),
• hrabia (1999),
• stara kobieta wysiaduje (2000),
• dogrywka (2003),
• śmiech w ciemności (2003).

Twórczość literacka

Proza Filipa Bajona to bogaty zbiór utworów, wśród których można znaleźć takie tytuły jak:

• Białe niedźwiedzie nie lubią słonecznej pogody (wydane przez Spółdzielnię Wydawniczą „Czytelnik” w 1971),
• Proszę za mną na górę (Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik”, 1972),
• Serial pod tytułem (Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik”, 1974),
• Podsłuch (TEN-TEN Publishing House, 1994, ISBN 83-85477-94-2),
• Cień po dniu. Powieść autobiograficzna (Wydawnictwo Jeden Świat, 2005 [właśc. 2006], ISBN 83-89632-28-4).

Oprócz prozy Bajon jest również autorem wywiadu-rzeki, który daje głęboki wgląd w jego życie oraz twórczość. W dziele Włodzimierza Branieckiego pt. Szczun. Z Filipem Bajonem o Poznaniu, o jego wielkopolskiej trylogii filmowej rozmowy prawie o wszystkim (wydanie przez „W drodze” w 1998, ISBN 83-7033-266-8), autor dzieli się swoimi przemyśleniami oraz doświadczeniami związanymi z twórczością.

Nagrody

Filip Bajon zdobył wiele prestiżowych nagród przez swoją długą i owocną karierę filmową oraz literacką. Poniżej przedstawiamy kluczowe wyróżnienia, które przyczyniły się do uznania jego talentu oraz pracy twórczej.

• 1972: nagroda im. Wilhelma Macha za powieść Białe niedźwiedzie nie lubią słonecznej pogody,
• 1978: nagroda dziennikarzy na festiwalu „Młodzi i Film” w Koszalinie za film Rekord świata,
• 1978: Złota Kamera (nagroda magazynu „Film”) za debiut reżyserski w filmie fabularnym za rok 1977 za film Powrót,
• 1979: nagroda za debiut reżyserski na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdańsku za film Aria dla atlety,
• 1979: Jantar na festiwalu „Młodzi i Film” w Koszalinie za film Aria dla atlety,
• 1979: nagroda dziennikarzy za najlepszy debiut reżyserski w polskim przeglądzie debiutów na KSF „Młodzi i Film” w Koszalinie za film Aria dla atlety,
• 1979: Samowar, nagroda Entuzjastów Kina w Świebodzinie za film Aria dla atlety,
• 1980: Don Kichot (nagroda PF DKF) za film Aria dla atlety,
• 1980: nagroda Główna Jury na FPFF w Gdańsku za film Wizja lokalna 1901 w Łagowie,
• 1980: nagroda za debiut reżyserski na Międzynarodowym Festiwalu Filmów Autorskich w San Remo za film Aria dla atlety,
• 1980: wyróżnienie w sekcji nowych realizatorów na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w San Sebastián za film Aria dla atlety,
• 1981: nagroda za scenariusz na FPFF w Gdańsku za film Wahadełko,
• 1981: nagroda Główna Jury na FPFF w Gdańsku za film Wahadełko,
• 1981: Grand Prix „Wielki Jantar” na KSF „Młodzi i Film” w Koszalinie za film Wahadełko,
• 1982: Grand Prix na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Figueira da Foz za film Limuzyna Daimler Benz,
• 1982: Grand Prix „Wielki Jantar” na KSF „Młodzi i Film” w Koszalinie za film Limuzyna Daimler Benz,
• 1987: Nagroda Specjalna Jury na FPFF w Gdyni za film Magnat,
• 1987: Nagroda Szefa Kinematografii za twórczość filmową w dziedzinie filmu fabularnego za rok 1986 (tj. za film Magnat),
• 1992: Nagroda Przewodniczącego Komitetu ds. Radia i Telewizji za film Sauna,
• 1996: Nagroda Specjalna Jury na FPFF w Gdyni za film Poznań 56,
• 1997: nagroda za reżyserię na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym „Złoty Rycerz” w Moskwie (Rosja) za film Poznań 56,
• 1997: nagroda jury młodzieżowego w Tarnowie za film Poznań 56,
• 1999: nominacja do nagrody Orzeł w kategorii: najlepszy producent za rok 1998 (tj. za film Farba),
• 2002: Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, w uznaniu wybitnych zasług dla rozwoju Telewizji Polskiej,
• 2006: Nagroda Towarzystwa im. Hipolita Cegielskiego; statuetka „Lider Pracy Organicznej” w Poznaniu,
• 2014: Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”,
• 2022: Platynowe Lwy za całokształt twórczości.

---

Oceń: Filip Bajon

---