Maria Janta-Połczyńska

---

Życiorys

Maria Janta-Połczyńska urodziła się 8 września w Poznaniu, jako córka Romana Komierowskiego, który przez wiele lat pełnił funkcję posła w niemieckim parlamencie oraz Marii z Kurnatowskich, właścicieli posiadłości w Nieżychowie (pow. Wyrzysk) oraz Komierowie (pow. Sępólno Krajeńskie). Podstawowe wykształcenie zdobyła w domowym zaciszu. W latach 1892-1896 kształciła się w Zakładzie Sióstr Urszulanek we Wrocławiu oraz w Królewskiej Fundacji w Dreźnie w 1897 roku.

Po powrocie do domu, zaangażowała się w nauczanie młodszej siostry, a także podjęła inicjatywę zakupu nielegalnej szkółki, gdzie uczyła dzieci ze wsi w dworskiej kaplicy. W latach 1900-1910 miała okazję podróżować po wielu krajach, takich jak Włochy, Niemcy, Austria, Francja oraz Galicja. W czerwcu 1902 r. poślubiła Leona Jantę-Połczyńskiego, którego poznała na przyjęciu u wujostwa Anny i Stanisława Sikorskich w dworze w Wielkich Chełmach.

Po ślubie osiedliła się w Wysokiej koło Tucholi, gdzie zorganizowała edukację dla dzieci robotników z majątku, przygotowując również różnorodne przedstawienia teatralne i jasełka. W 1911 roku, jako jedna z założycielek, dołączyła do Towarzystwa Ziemianek Pomorskich, które zaczęło rozwijać się w regionie. Jej starania doprowadziły do powstania lokalnych kół w Tucholi (1911, gdzie pełniła rolę prezeski do 1926 r.), Sępólnie Krajeńskim (1918) oraz w Kartuzach (1931).

W 1927 roku Maria założyła Sodalicję Mariańską Pań Wiejskich w Pelplinie, która zyskała patronat ze strony ks. bp Stanisława Okoniewskiego. Jej aktywność nie ograniczała się jedynie do regionu. W 1917 roku zorganizowała okazałe obchody kościuszkowskie w Wysokiej oraz Tucholi, gdzie utworzyła Kółko Oświatowe z grupą około 40 członków.

W latach 1918-1920 asystowała swojemu mężowi w działaniach mających na celu powrót Pomorza do Polski, angażując się w oświatę jako organizatorka kursów językowych dla przyszłych urzędników i nauczycieli. Dodatkowo, uczestniczyła w akcji „Ratujcie Dzieci” oraz w plebiscytach na Warmii, Mazurach i Śląsku. W latach 1922-1926 była redaktorką dodatku „Ziemianka Pomorska”, który ukazywał się w organie Kółek Rolniczych „Kłosy”.

Pełniąc rolę prezeski Towarzystwa Ziemianek Pomorskich w latach 1926-1929, skupiała swoje wysiłki na przygotowaniach do prezentacji pomorskich zbiorów na Powszechnej Wystawie Krajowej w Poznaniu w 1929 roku. W ramach Pomorskiego Towarzystwa Rolniczego, zasiadała na czołowej pozycji Komisji Kół Gospodyń Wiejskich, gdzie promowała wiedzę rolniczą oraz kulturę codziennego życia, w tym sztukę ludową z akcentem na haft kaszubski.

W 1930 roku miała zaszczyt zostać matką chrzestną „Daru Pomorza” wraz z Eugeniuszem Kwiatkowskim, a do tego ofiarowała bogato haftowany sztandar, przekazany przez pomorskie organizacje kobiece. Mieszkając w Warszawie jako żona ministra rolnictwa, wstąpiła do Towarzystwa „Opieka”, prowadzonego przez marszałka Józefa Piłsudskiego. W tej roli przewodniczyła Sekcji Działek Rolnych dla Bezrobotnych Warszawy do roku 1937.

W 1937 roku, po przekazaniu majątków swojemu synowi, zamieszkała z mężem i najstarszym synem Maciejem w majątku Chojnaty koło Chojnic. W lipcu 1939 roku, w obliczu zbliżającej się wojny, rodzina przeniosła się do Warszawy. W latach 1940-1942 Maria była przewodniczącą lokalnej komórki Rady Głównej Opiekuńczej. Po wojnie mieszkała w Staromieściu koło Rzeszowa, potem w Sułoszewie oraz Młynniku koło Pieskowej Skały.

Od 1945 roku zamieszkała z mężem w Gnieźnie, a w latach 1948-1959 przebywała w Brzegu, gdzie po mężu powierzono stanowisko dyrektora Muzeum Piastów Śląskich. W 1959 roku osiedli się w Poznaniu, gdzie po śmierci męża w 1961 roku Maria poświęciła się przepisywaniu jego wspomnień oraz pisaniu swoich własnych dzieł. Zmarła 20 stycznia 1970 roku w Poznaniu. Ostatecznie spoczęła obok męża na Cmentarzu Górczyńskim w Poznaniu, a 23 listopada 1985 roku ich prochy przeniesiono do mauzoleum rodzinnego w Raciążu koło Tucholi.

---

Oceń: Maria Janta-Połczyńska

---