Paul von Hindenburg

---

Życiorys

Młodość

Paul Ludwig Hans Anton, urodzony 2 października 1847 roku w Poznaniu, był postacią o niezwykłej biografii. W 1855 roku, po przeniesieniu ojca do regimentu w Głogowie, rodzina Hindenburgów zamieszkała w budynku przy Kirchstraße 70. Jego edukacja rozpoczęła się w miejskiej szkole ewangelickiej. W 1863 roku ojciec Paula awansował na stopień majora, co doprowadziło do kolejnej przeprowadzki do jednostki zlokalizowanej przy Friedrichstraße w Berlinie.

Kariera wojskowa

Rozpoczynając swoją karierę, Paul von Hindenburg wstąpił do Korpusu Kadetów, co zapoczątkowało jego służbę w armii pruskiej. W 1865 roku osiągnął stopień podoficera, a jego doświadczenie zyskało na wartości dzięki udziałowi w wojnie prusko-austriackiej (1866) oraz wojnie francusko-pruskiej (1870–1871). Po wojnie, w latach 1878-1884, Hindenburg zakończył naukę w Akademii Wojskowej. Pracując w Sztabie Generalnym od 1885 roku jako kapitan, został przydzielony do Szczecina, gdzie miesiąc później ożenił się z Gertrudą Wilhelminą von Sperling. Ich pierwsza córeczka, Irmgard, przyszła na świat 14 listopada 1880 roku, a syn Oskar w 1883 roku w Königsbergu. W 1884 roku Hindenburg objął dowództwo nad batalionem 58. Regimentu piechoty w Poznaniu, a jego kariera wojskowa doprowadziła do objęcia licznych wysokich stanowisk, aż do roli komendanta 28. Dywizji piechoty w Karlsruhe w 1900 roku, przed zakończeniem służby na emeryturze w 1911 roku.

Powrót do wojska

Już na początku I wojny światowej, Hindenburg został ponownie powołany do służby, obejmując dowodzenie 8. Armią od 22 sierpnia 1914 roku. Jego znaczące zwycięstwo pod Tannenbergiem 30 sierpnia 1914 roku przeciwko rosyjskim wojskom otworzyło mu drogę do dalszej kariery. Jako dowódca nowo powstałej 9. Armii, wyruszył w kierunku Warszawy, a 1 listopada 1914 roku przyjął naczelne dowództwo frontu wschodniego, otrzymując tytuł feldmarszałka. W trakcie jego dowództwa miały miejsce istotne bitwy, w tym jedna z kluczowych pod Łodzią w 1914 roku, gdzie jego siły wzięły do niewoli znaczne ilości nieprzyjacielskich żołnierzy. W obliczu kolejnych wyzwań, jego oddziały zostały jednak wypierane z terytoriów Galicji i Rosji.

29 sierpnia 1916 roku, Hindenburg zastąpił generała von Falkenhayna na stanowisku szefa Sztabu Generalnego. Wspólnie z Ludendorffem, w 1917 roku, dokonał zamachu stanu, zmuszając kanclerza Bethmanna Hollwega do ustąpienia. Kosztowna ofensywa zarządzona przez niego na Zachodzie w 1918 roku wywołała kontratak aliantów, prowadząc do kapitulacji niemieckich armii.

Prezydentura

W 1925 i 1932 roku, mimo ich monarchistycznych przekonań, Hindenburg zgodził się ubiegać o fotel prezydenta Republiki Weimarskiej, uzyskując szerokie poparcie różnych frakcji politycznych. Zarazem, zyskał sympatię obywateli, a jego wizerunek zyskał na znaczeniu, co potwierdza fakt, że wieś Zabrze w 1915 roku przemianowano na Hindenburg. Po jego śmierci, Hindenburga pochowano w Mauzoleum Hindenburga na terenie Tannenberg-Denkmal. Jako prezydent, powołał Adolfa Hitlera na kanclerza Rzeszy w styczniu 1933 roku, a w tym samym czasie zatwierdził dekret o ochronie narodu i państwa, co skutkowało brutalnymi represjami wobec przeciwników politycznych. W 1934 roku, czując nadchodzącą śmierć, Hindenburg spisał testament polityczny, uznając narodowy socjalizm za zjawisko przejściowe. Jego odejście, 2 sierpnia 1934 roku, wywołało w Niemczech żałobę narodową, a w przyszłości upamiętniono go różnymi monetami, które wprowadzono do obiegu.

Mauzoleum Paula von Hindenburga

Na terenie dawnych Prus Wschodnich, w sąsiedztwie wsi Sudwa, usytuowane są pozostałości fundamentów mauzoleum, które zostało wzniesione dla upamiętnienia marszałka Paula von Hindenburga. Pomnik ten ma na celu uhonorowanie triumfu Niemców nad armią rosyjską w sierpniu 1914 roku.

Uroczystości związane z pogrzebem Hindenburga miały miejsce 7 sierpnia 1934 roku, co nie było zgodne z jego ostatnią wolą. W ceremonii brał udział m.in. Adolf Hitler. 2 października 1935 roku trumna z ciałem Hindenburga została przeniesiona do specjalnie przygotowanego Honorowego Podwórca (Ehrenhof).

W styczniu 1945 roku Niemcy zdążyli w ostatniej chwili przewieźć trumnę z jego zwłokami do głębi Niemiec. Niestety, zaledwie kilka dni później mauzoleum zostało zniszczone przez wycofujące się wojska niemieckie. Obecnie szczątki feldmarszałka spoczywają w kościele św. Elżbiety w Marburgu, nad rzeką Lahn w Hesji.

Rodzina von Hindenburga

Pełne nazwisko marszałka, brzmiące jako von Beneckendorff und von Hindenburg, składa się z dwóch historycznych elementów, które zostały złączone w jedną całość w roku 1789. Oba rody posiadają długą oraz bogatą przeszłość, a korzenie rodu Hindenburgów sięgają aż do 1000 roku. Niestety, z tego wczesnego okresu nie zachowały się żadne archiwalne dokumenty. Z kolei pierwsze pisemne wzmianki o rodu Beneckendorffów odkryto w miejskich kronikach z roku 1280, a ich treścią jest informacja o zakonniku imieniem Johannes de Benkendorpe, który wszedł w posiadanie soli, dokonując transakcji z franciszkańskim mnichem Wernerem von Schulenburgiem.

W przeszłości nazwiska przodków marszałka zapisywane były w różnorodny sposób, co było widoczne w formach takich jak -dorp, -dorff, czy -dorf. Jeszcze w 1915 roku w muzeum znajdującym się w Schwerinie w Meklemburgii można było znaleźć liczne artefakty z czasu wojny trzydziestoletniej związane z oddziałami von Beneckendorffa. Historię rodu wzbogaca także fakt, że przodek marszałka przybył z Rosji, gdzie zyskał tytuł hrabiego oraz herb, w którego motywie występowały trzy róże.

Przodkowie marszałka zamieszkali w Nowej Marchii już w 1300 roku. W roku 1757 rodzina Beneckendorff brała udział w bitwie pod Kolinem. Konrad, młodszy brat Ludwika, pełnił służbę w stopniu porucznika w Gardeschützenbataillon, a później został mianowany dowódcą tej jednostki. Zmarł jako generał-major. Etymologia nazwiska Hinden wywodzi się ze staroniemieckiego słowa hindin lub hirschkuh, co może mieć odniesienie do terminów związanych z psami i ich hodowaniem. Część rodziny z tym nazwiskiem osiedliła się na terenach Prus.

W dniu 10 stycznia 1722 roku zmarł pułkownik Otto Fredrich von Hindenburg, który nie pozostawił potomków. Był on właścicielem gruntów w Neudeck oraz Limbsee, które zostały mu nadane przez króla Prus, Fryderyka Wielkiego, za zasługi wojenne przeciwko Austrii. Własność ta przeszła następnie w ręce sióstr Ottona Friedricha – Zofii i Barbary, a później Otto Gottfried von Beckenendorf, wnuk Barbary oraz pradziadek Paula, przejął te dobra po zgonie sióstr, które miały miejsce odpowiednio w latach 1774 i 1778. Ostatnią wolą Ottona Friedricha było, aby kolejny właściciel Neudeck i Limbsee również przyjął nazwisko Hindenburg, razem z herbem rodu.

Oficjalne połączenie obu nazwisk zostało zatwierdzone przez króla Prus Fryderyka Wilhelma II 2 stycznia 1789. Od tego momentu kolejni spadkobiercy nosili nazwisko von Beneckendorf und von Hindenburg oraz stosowali herb, który był fuzją symboli obu rodów. W roku 1801 Hindenburgowie osiedlili się na stałe w Neudeck, gdzie urodził się starszy syn, którego późniejsze losy dotyczyły spraw politycznych jako radcy krajowego w Prowincji Poznańskiej. Młodszy syn, Jan Henryk, po rozwadze podjął decyzję o odejściu z wojska w 1806 roku, aby uniknąć służby w armii Napoleona, umierając w Limży 6 maja 1827 roku.

Rodzice babki marszałka spędzili ostatni rok życia w Neudeck, pod opieką swojego syna. Otto Ludwik, zmarł 18 lipca 1855 roku. Z kolei ojciec marszałka, Robert, przyszedł na świat w Neudeck 21 maja 1816 roku. Pełnił funkcję krajowego dyrektora ziemskiego, co pozwoliło mu wesprzeć swoją rodzinę w trudnych czasach napoleońskich. W 1832 roku, jako piętnastolatek, służył w 18 Regimencie Piechoty stacjonującym w Poznaniu. Jego związek małżeński z matką Paula miał miejsce w kościele garnizonowym w Poznaniu 17 października 1845 roku. Początkowo osiedlili się przy Bergstraße 7, ale w październiku 1849 roku przenieśli się na Wilhelmstraße 15.

Odznaczenia

W historii Georga von Hindenburga, odznaczenia stanowią ważny element jego dziedzictwa wojskowego. Poniżej przedstawiamy niepełną listę nagród, które otrzymał podczas swojej kariery:

• wielka gwiazda Krzyża Żelaznego (Prusy),
• krzyż wielki Krzyża Żelaznego (Prusy, 29 sierpnia 1914),
• order Orła Czerwonego IV klasy (Prusy, 1866),
• order Wojskowy Maksymiliana Józefa (Bawaria),
• order Wojskowy Świętego Henryka (Saksonia),
• order Zasługi Wojskowej (Wirtembergia),
• krzyż Fryderyka (Anhalt),
• krzyż wielki Orderu Świętego Stefana (Austro-Węgry, 1914),
• krzyż Zasługi Wojennej I i II klasy (Meklemburgia-Strelitz),
• order Krzyża Pogoni I klasy z mieczami (Litwa, 1928).

Honorowe obywatelstwo miast

Paul von Hindenburg, jako ważna postać w historii Niemiec, zdobył honorowe obywatelstwo w ponad 250 miastach tego kraju. Wśród tych miast znajdują się zarówno duże metropolie, jak i mniejsze miejscowości. Oto niektóre z nich:

• Akwizgran,
• Berlin,
• Bonn,
• Brema,
• Chemnitz,
• Dortmund,
• Düsseldorf,
• Duisburg,
• Essen,
• Frankfurt nad Menem,
• Frankfurt nad Odrą (1933, pozbawiony 1990),
• Gotha,
• Halle,
• Hamburg (1917),
• Hanower,
• Jena,
• Karlsruhe,
• Kassel,
• Kilonia,
• Koblencja,
• Kolonia,
• Królewiec,
• Krefeld,
• Lipsk,
• Lubeka,
• Moguncja,
• Marburg,
• Monachium,
• Monaster,
• Norymberga,
• Oldenburg,
• Padeborn,
• Plauen,
• Recklinghausen,
• Saarbrücken,
• Schwerin,
• Tylża,
• Ulm,
• Weimar,
• Wormacja,
• Wuppertal,
• Zwickau,
• Żytawa.

Miasta w obecnych granicach Polski

• Bolków,
• Bytom,
• Elbląg,
• Gdańsk (1915),
• Gliwice,
• Gorzów Wielkopolski,
• Iława,
• Kisielice,
• Kołobrzeg,
• Królewska Huta,
• Legnica,
• Malbork (1915),
• Morąg (1927),
• Mysłowice,
• Nowa Ruda,
• Nysa,
• Olsztyn,
• Opole (1916),
• Ostróda,
• Poznań (1914, pozbawiony 1919),
• Prabuty,
• Racibórz,
• Reszel (1915),
• Stargard,
• Szczecin,
• Tarnowskie Góry (1916),
• Toruń (1914),
• Wałbrzych,
• Wrocław (1927),
• Zabrze (1915).

---

Oceń: Paul von Hindenburg

---