Poznańskie Towarzystwo Wioślarzy Tryton

---

Historia Klubu

Okres pod zaborem pruskim

Franciszek Budzyński, wybitny wioślarz i współzałożyciel Poznańskiego Towarzystwa Wioślarzy Tryton, był także jednym z liderów powstania wielkopolskiego. Jako instruktor w KW 04 w Poznaniu, Budzyński miał na celu rozwój młodych talentów, jednak jego ambicje spotkały się z oporem ze strony jednego z działaczy klubu, co doprowadziło do konfliktu. Ten spór zakończył się dramatycznym zagraniem, kiedy Budzyński zagroził działaczowi toporkiem, co w rezultacie prowadziło do jego usunięcia z KW 04.

W dniu 1 kwietnia 1912 roku, postanowił on z grupą kilku wioślarzy utworzyć nowy klub, który początkowo nosił nazwę Poznański Klub Wioślarzy „Tryton”, a po roku przekształcił się w Poznańskie Towarzystwo Wioślarzy „Tryton”. Budzyński objął funkcję pierwszego prezesa, wykorzystując swoje umiejętności organizacyjne, aby pozyskać fundusze na działalność klubu i zbudować przystań na dzierżawionym terenie w pobliżu łazienek rzecznych.

Klub ten, w przeciwieństwie do KW 04, cieszył się większym zróżnicowaniem, gromadząc wielu członków z poznańskiej społeczności polskiej. Dzięki tym funduszom, Tryton mógł zainwestować w nowe łodzie wioślarskie, w tym dwie wyścigowe ósemki, które były w tamtym czasie nieosiągalne nawet dla bogatszych klubów niemieckich, takich jak Posener Ruderverein „Germania” oraz Ruderclub Neptun. W 1914 roku Tryton zadebiutował w międzynarodowych regatach w Warszawie, w których uczestniczyły również kluby z takich miast jak Warszawa, Praga oraz Kraków.

Jednakże, ciężkie czasy nadeszły wraz z wybuchem I wojny światowej, co wstrzymało rozwój Towarzystwa. Wielu wioślarzy zostało powołanych do armii niemieckiej, a Warta została zamknięta dla ruchu wodnego. Mimo to, już w 1916 roku, Towarzystwo wznowiło swoją działalność sportową, organizując patriotyczne wydarzenia, które miały na celu wspieranie morale społeczności polskiej w Poznaniu. W chwili, gdy wybuchło Powstanie Wielkopolskie, większość członków Trytona stała się powstańcami, a prezes Budzyński brał czynny udział w ataku na Arsenał na Wielkich Garbarach w Poznaniu.

Dwudziestolecie międzywojenne

Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę, PTW Tryton znalazł się w gronie trzynastu polskich klubów, które stanowiły fundament Polskiego Związku Towarzystw Wioślarskich. Lata 20. XX wieku były dla klubu czasem dynamicznego rozwoju. Maksymilian Stürmer, ówczesny prezes, angażował zagranicznych trenerów, w tym wybitnego skifistę z Wiednia, Reisengera. W 1924 roku Tryton zrealizował budowę nowej przystani oraz sali, która przeznaczona była na zebrania towarzyskie, a jako pierwszy w Poznaniu klub, wprowadził kryty basen wioślarski do treningów zimowych.

W tych latach odbywały się także poznańskie obchody wianków, które przynosiły znaczące dodatkowe dochody. Organizacja „Trytońskich Bajl Wioślarskich” w czasie karnawału przyciągała nawet do tysiąca poznaniaków na każdą edycję. Okres prosperity został jednak przerwany przez gospodarczy kryzys lat 30., który przyczynił się do zmniejszenia dochodów klubu oraz utraty członków, co miało swoim echem mniejsze rezultaty sportowe w drugiej połowie tej dekady.

Klub podejmował wówczas działania mające na celu remont hangaru dla łodzi oraz uzyskanie motorówki do użytku bezpłatnego, mimo trudnej sytuacji finansowej. Niestety, sytuacja uległa pogorszeniu z powodu II wojny światowej, która wstrzymała działalność klubu.

Okres po II wojnie

Po wojnie przystań została doszczętnie zniszczona przez Niemców, a sprzęt wioślarski został rozgrabiony. Ci, którzy przeżyli, wznowili swoje działania sportowe na przystani Polonii Poznań, która przetrwała wojnę. Wkrótce po zakończeniu konfliktu, klub podjął się odbudowy swojej przystani, a ukończenie szałasu odbyło się w czerwcu 1948 roku. W tym samym czasie do struktury klubu dołączyło koło sportowe dla kobiet, co było nowością po wojnie.

W 1950 roku, pod presją komunistycznych władz, klub został zmuszony do przystąpienia do Związkowego Klubu Sportowego Budowlani, funkcjonując jako sekcja wioślarska „Tryton”. Ze względu na brak wyczynowych łodzi, wyniki sportowe były niezadowalające, a klub zwrócił uwagę na turystykę wioślarską. Warto jednak zauważyć, że wyremontowany basen wioślarski przeszedł z jednostronnego na dwustronny, co otworzyło nowe możliwości dla wioślarzy.

W drugiej połowie lat 50. nastąpił przełom — w grudniu 1956 roku klub odzyskał niezależność, co dało mu szansę na zakup wyczynowych łodzi. Po pewnym czasie zaczęło przynosić efekty szkolenie młodzieży, w tym wybitnego talentu przyszłego olimpijczyka Eugeniusza Kubiaka. Rok 1958 przyniósł przystąpienie klubu do Związkowej Federacji Sportowej Budowlani, co ułatwiło pozyskiwanie funduszy. Lata 60. były czasem pierwszych po wojnie medali zdobytych na Mistrzostwach Polski oraz znacznej rozbudowy przystani oraz intensywnej pracy z juniorami, którzy zyskali wiodącą pozycję na polskiej scenie sportowej.

Jednakże lata 70. oraz 80. były okresem regresu klubu, pomimo pewnych sukcesów zawodników. Trudności finansowe i technologiczne, a także problemy z infrastrukturą przystani, skutkowały odejściem części zawodników oraz trenera Aleksandra Wojciechowskiego do AZS AWF Poznań. Brak środków na remonty obiektów prowadził do wyzwań w organizacji zawodów i wyjazdów. W 1989 roku, w obliczu przemian ustrojowych, klub był w skrajnie trudnej sytuacji finansowej. Pożar w 1991 roku tylko pogorszył sytuację.

Na początku XXI wieku, sytuacja uległa zmianie. Dzięki lepszym warunkom finansowym, aktywnym działaczom oraz przede wszystkim zatrudnieniu w 2000 roku trenera Marcina Witkowskiego, Tryton przeżył prawdziwy renesans, zdobywając medale na mistrzostwach świata dla juniorów, młodzieżowców i seniorów, w tym na czempionacie europejskim. W 2012 roku, w 100-lecie istnienia, klub odniósł wielki sukces, gdy jego zawodniczka, Julia Michalska, zdobyła medal na Igrzyskach Olimpijskich w Londynie.

Wyniki sportowe

W ciągu ponad stuletniej działalności, Poznańskie Towarzystwo Wioślarzy Tryton przeżywało różnorodne etapy sukcesów, które były nieraz przyćmione przez okresy trudności.

Osiągnięcia przedwojenne

Przed II wojną światową, klub mógł się poszczycić jedynie dwoma tytułami Mistrza Polski, co wówczas było znaczącym osiągnięciem. W czasach mistrzostw PZTW, tylko na niektórych konkurencjach przyznawano tytuły, a ich liczba była znacznie skromniejsza niż obecnie. Tytuł Mistrza Polski przyznawano tylko w rywalizacji seniorskiej. Dla przykładu, w roku 1920 tytuł ten uzyskała jedynie czwórka oraz ósemki, natomiast w 1928 jedynie w pięciu konkurencjach. Pierwszym mistrzostwem dla klubu Tryton była wygrana czwórki bez sternika, w składzie: M. Keller, R. Kostka, J. Młodyszewski oraz L. Olszewski. Drugi tytuł zdobyła dwójka podwójna w 1930 roku, którą reprezentowali A. Włodarczyk i M. Radzimski. W 1929, osada Trytona, w składzie A. Włodarczyk oraz R. Kostka, wygrała wyścig w kategorii dwójek podwójnych, jednakże oficjalny tytuł przyznano drugiej na mecie osadzie, gdyż ich zwycięstwo premiowane było kwalifikacją do Mistrzostw Europy.

W kontekście międzynarodowego wiosłowania, w 1929 roku Tryton reprezentował Polskę na Mistrzostwach Europy w Bydgoszczy, gdzie jego dwójka podwójna zajęła piąte miejsce, a czwórka niestety odpadła w przedbiegach. Rok później, w Liège, również ich dwójka podwójna nie przeszła dalej niż w półfinale.

Tryton uczestniczył w rywalizacji sportowej PZTW od roku 1920. W dwudziestoleciu międzywojennym uzyskano różne wyniki klasyfikacyjne, które przedstawiały się następująco:

• w 1925 – 4 miejsce na 12 klubów,
• w 1926 – 5 miejsce na 14 klubów,
• w 1927 – 4 miejsce na 15 klubów,
• w 1928 – 7 miejsce na 13 klubów,
• w 1929 – 3 miejsce na 19 klubów,
• w 1930 – 8 miejsce na 22 kluby,
• w 1931 – 14 miejsce na 27 klubów,
• w 1932 – 15 miejsce na 27 klubów,
• w 1933 – 8 miejsce na 42 kluby,
• w 1934 – 14 miejsce na 41 klubów,
• w 1935 – 17 miejsce na 46 klubów,
• w 1936 klub nie został sklasyfikowany,
• w 1937 – 31 miejsce na 41 klubów,
• w 1938 – 25 miejsce na 44 kluby,
• w 1939 klub nie został sklasyfikowany.

Warto zaznaczyć, że wiele klubów w tych zmaganiach nie uczestniczyło bądź nie zdołało zdobyć punktów w danym roku.

Osiągnięcia powojenne

Na podstawie punktacji Polskiego Związku Towarzystw Wioślarskich, w ostatnich latach Tryton uzyskiwał następujące miejsc w klasyfikacji drużynowej:

• w roku 1999 – 25 miejsce na 32 sklasyfikowane kluby,
• w roku 2000 – 30 miejsce na 33 sklasyfikowane kluby,
• w roku 2001 – 28 miejsce na 33 sklasyfikowane kluby,
• w roku 2002 – 27 miejsce na 33 sklasyfikowane kluby,
• w roku 2003 – 27 miejsce na 34 sklasyfikowane kluby,
• w roku 2004 – 23 miejsce na 34 sklasyfikowane kluby,
• w roku 2005 – 20 miejsce na 36 sklasyfikowanych klubów,
• w roku 2006 – 15 miejsce na 34 sklasyfikowane kluby,
• w roku 2007 – 19 miejsce na 35 sklasyfikowanych klubów,
• w roku 2008 – 13 miejsce na 37 sklasyfikowanych klubów,
• w roku 2009 – 15 miejsce na 38 sklasyfikowanych klubów,
• w roku 2010 – 24 miejsce na 37 sklasyfikowanych klubów,
• w roku 2011 – 14 miejsce na 35 sklasyfikowanych klubów,
• w roku 2012 – 17 miejsce na 35 sklasyfikowanych klubów,
• w roku 2013 – 23 miejsce na 38 sklasyfikowanych klubów,
• w roku 2014 – 16 miejsce na 36 sklasyfikowanych klubów,
• w roku 2015 – 19 miejsce na 38 sklasyfikowanych klubów,
• w roku 2016 – 22 miejsce na 37 sklasyfikowanych klubów,
• w roku 2017 – 30 miejsce na 35 sklasyfikowanych klubów,
• w roku 2018 – 29 miejsce na 36 sklasyfikowanych klubów,
• w roku 2019 – 22 miejsce na 38 sklasyfikowanych klubów.

Najwybitniejsi zawodnicy

W powojennej historii klubu, wiele znakomitych postaci wpisało się w jego sukcesy. Wśród nich wyróżnia się Julia Michalska, liczona jako jedna z najbardziej utytułowanych zawodniczek: – 2012 – brązowy medal na Igrzyskach Olimpijskich w Londynie (dwójka podwójna), – 2009 – złoty medal na Mistrzostwach Świata Seniorów w Poznaniu (dwójka podwójna), – 2010 – srebrny medal na Mistrzostwach Europy Seniorów w Montemor-o-Velho (dwójka podwójna), – 2010 – brązowy medal na Mistrzostwach Świata Seniorów w Karapiro (dwójka podwójna), – 2008 – VI miejsce na Igrzyskach Olimpijskich w Pekinie (jedynka), – 2006 – złoty medal na Młodzieżowych Mistrzostwach Świata w Hazewinkel (jedynka), – 2005 – srebrny medal na Młodzieżowych Mistrzostwach Świata w Amsterdamie (jedynka), – 2003 – złoty medal na Mistrzostwach Świata Juniorów w Atenach (jedynka), – 2004 – rekordzistka Polski na ergometrze wioślarskim w wadze lekkiej kobiet, – czternastokrotna mistrzyni kraju.

Kolejną znakomitą postacią jest Magdalena Fularczyk, która przez okres przynależności do Trytona zdobyła wiele medali: – 2009 – złoty medal na Mistrzostwach Świata Seniorów w Poznaniu (dwójka podwójna), – 2010 – srebrny medal na Mistrzostwach Europy Seniorów w Montemor-o-Velho (dwójka podwójna), – 2008 – srebrny medal na Mistrzostwach Europy Seniorów w Atenach (dwójka podwójna), – 2010 – brązowy medal na Mistrzostwach Świata Seniorów w Karapiro (dwójka podwójna), – 2007 – brązowy medal na Młodzieżowych Mistrzostwach Świata w Glasgow (dwójka podwójna), – 2008 – brązowy medal na Młodzieżowych Mistrzostwach Świata w Brandenburg (dwójka podwójna), – 2008 – złoty medal na Akademickich Mistrzostwach Świata w Belgradzie (dwójka podwójna), – wielokrotna mistrzyni kraju.

Na Igrzyskach Olimpijskich w Londynie w 2012 roku, M. Fularczyk zdobyła brązowy medal razem z Julią Michalską, jednak już wtedy reprezentowała klub LOTTO-Bydgostii Bydgoszcz, w barwach którego została także mistrzynią olimpijską w 2016 roku.

W historii PTW Tryton, Eugeniusz Kubiak był pierwszym zawodnikiem, który wziął udział w igrzyskach olimpijskich. Odniósł następujące sukcesy: – 1964 – występ na Igrzyskach Olimpijskich w Tokio (jedynki, odpadł w repasażach), – 1966 – VIII miejsce na Mistrzostwach Świata w Bled (jedynki), – 1965 – IV miejsce na Mistrzostwach Europy w Duisburgu (jedynki), – 1963 – V miejsce na Mistrzostwach Europy w Kopenhadze (jedynki), – 1964 – V miejsce na Mistrzostwach Europy w Amsterdamie (jedynki), – wielokrotny mistrz kraju.

Dawid Kubiak, będący przez wiele lat reprezentantem Polski, również przyczynił się do sukcesów klubu, a jego osiągnięcia to: – 2004 – srebrny medal na Mistrzostwach Świata Juniorów w Banyoles (dwójka podwójna), – 2008 – brązowy medal na Młodzieżowych Mistrzostwach Świata w Brandenburg (czwórka podwójna).

Ariana Borkowska, kolejna wychowanka klubu, również nie pozostawała w tyle, jej osiągnięcia obejmują: – 2013 – srebrny medal na Młodzieżowych Mistrzostwach Świata w Linz (czwórka podwójna), – 2014 – srebrny medal na Młodzieżowych Mistrzostwach Świata w Varese (czwórka podwójna).

W historii Trytona swoim sukcesem wyróżnia się również Wiktor Chabel, który w 2011 roku na Mistrzostwach Europy w Płowdiw zajął trzecie miejsce w czwórce podwójnej.

---

Oceń: Poznańskie Towarzystwo Wioślarzy Tryton

---