Andrzej Falkiewicz

Kultura i sztuka

Andrzej Falkiewicz to postać, która na stałe wpisała się w historię polskiej kultury jako eseista, krytyk literacki i teatralny, pisarz, poeta oraz filozof. Urodził się 5 grudnia 1929 roku w Poznaniu, a jego życie zakończyło się 22 lipca 2010 roku w Puszczykowie. Był mężem Krystyny Miłobędzkiej, co dodaje osobistego wymiaru jego biografii.

Falkiewicz był absolwentem Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Poznaniu. Jego pierwsze kroki w literaturze stawiał jako krytyk teatralny, debiutując w 1958 roku na łamach prasy literackiej. Jego talent szybko dostrzegli potrzebujący wsparcia teatralni twórcy, co zaowocowało objęciem przez niego stanowisk kierownika literackiego w różnych teatrach. Był związany z Bałtyckim Teatrem Dramatycznym w Koszalinie w latach 1962–1967, a następnie pracował w Teatrze Współczesnym we Wrocławiu (1968–1970 oraz 1973-1984) i Teatrze im. Bogusławskiego w Kaliszu (1970-1973).

W okresie od 1989 do 1995 roku pełnił rolę konsultanta programowego w Teatrze Polskim we Wrocławiu, co podkreśla jego znaczącą pozycję w świecie teatru. Na polu akademickim, w latach 1994–1996, pracował jako starszy asystent w Instytucie Filozofii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Jego zainteresowania obejmowały głównie filozofię teatru, krytykę literacką, filozofię społeczną oraz metafizykę.

Od 1967 roku Falkiewicz osiedlił się we Wrocławiu, a w latach dziewięćdziesiątych, aż do swojej śmierci, mieszkał w odzyskanej po latach rodzinnej willi w Puszczykowie pod Poznaniem. Jego życie oraz twórczość wciąż inspirują nowe pokolenia ludzi kultury i sztuki w Polsce.

Twórczość

Proza

Andrzej Falkiewicz to autor wielu istotnych dzieł prozatorskich, które zapisały się w polskiej literaturze. Wśród jego książek znajdują się tytuły takie jak:

  • Ledwie mrok (Wrocław 1998),
  • Świetliste (Wrocław 2011),
  • Ta chwila (Wrocław 2014).

Każde z tych dzieł odzwierciedla unikalny styl i merytoryczną głębię autora.

Szkice i eseje

W dziedzinie szkiców oraz esejów, Falkiewicz wykazuje się imponującą twórczością, którą warto szerzej poznać. Oto kilka jego znaczących pozycji:

  • Mit Orestesa. Szkice o dramaturgii współczesnej (Poznań 1967),
  • Teatr Społeczeństwo (Kraków 1980),
  • Polski Kosmos. Dziesięć esejów przy Gombrowiczu (Kraków 1981),
  • Takim ściegiem (Wrocław 1981),
  • Fragmenty o polskiej literaturze (Wrocław 1982),
  • Jeden i liczba mnoga. O materializmie historycznym i metafizyce unitarnej Leszka Nowaka (1989, drugie wyd. 2016),
  • Nie-Ja Edwarda Stachury (Wrocław 1995),
  • Coś z mądrości i lenistwa, snu prawie. Świat pisarski Mieczysława Piotrowskiego (Wrocław 1995),
  • Istnienie i metafora (Wrocław 1996),
  • Być może: być – w stu trzydziestu czterech odsłonach (Gdańsk 2002),
  • Na prawach rękopisu: wielka mała proza Jerzego Pluty (Wrocław 2005),
  • Takim ściegiem: zapisy z lat 1974–1976, przepisane w 1986, przeczytane w 2008 (Wrocław 2009).

Te prace wykazują imponującą refleksję nad współczesnością oraz literaturą.

Rozmowy

Wśród jego publikacji warto zwrócić uwagę również na rozmowy, które dostarczają cennych spostrzeżeń na temat twórczości i życia artystów. Szczególnie istotny jest tytuł:

  • Jarosław Borowiec, Szare światło. Rozmowy z Krystyną Miłobędzką i Andrzejem Falkiewiczem (Biuro Literackie, Wrocław 2009).

W tej publikacji można odnaleźć niezwykle interesujące perspektywy autorów.

Artykuły

Falkiewicz to również autor licznych artykułów naukowych i krytycznych, które przyczyniły się do rozwoju myśli krytycznej w Polsce. Warto wspomnieć o kilku z nich:

  • A. Falkiewicz: Człowiek teatralny. „Dialog” 1988 nr 9,
  • A. Falkiewicz: Fetysz. „Dialog” 1989 nr 11/112,
  • A. Falkiewicz: Czy Gombrowicz mógłby uratować polski teatr?. „Teatr” 1990 nr 3-4,
  • A. Falkiewicz: Metafora metafor. O poezji Tymoteusza Karpowicza. „Teksty Drugie” 1991 nr 3,
  • A. Falkiewicz: Prawodawca i demaskator. „Gazeta Wyborcza” 1991 nr 293,
  • A. Falkiewicz: Helmut, czyli przyjaźń. „Notatnik Teatralny” 1993 nr 6 vol. I,
  • A. Falkiewicz: Gombrowicz: filozof i filozofujące dzieło. „Poznańskie Studia z Filozofii Humanistyki” 1996 t. 3,
  • A. Falkiewicz: Być może oraz Odpowiedzi. „Poznańskie Studia z Filozofii Humanistyki” 1999, t. 5 (18) Umysł a rzeczywistość. Red. tomu: A. Klawiter, L. Nowak, P. Przybysz.
  • A. Falkiewicz: Wobec nowożytnego rozumu. O Bycie i myśli Leszka Nowaka. W zbiorze: Odwaga filozofowania.: Leszkowi Nowakowi w darze. Red. E. Doczyńska. Poznań 2002.

Te teksty stanowią ważny wkład w refleksję nad teatrem i literaturą.

Współpraca i redakcja

Nie można również pominąć jego działalności redakcyjnej i współpracy, dzięki której przyczynił się do rozwoju wielu znaczących projektów literackich:

  • J. Genet: Teatr. Wstęp A. Falkiewicz. Przeł. J. Błoński, J. Lisowski, M. Skibniewska. Warszawa 1970,
  • T. Karpowicz: Dramaty zebrane. Wstęp A. Falkiewicz. Wrocław 1975,
  • B. Kierc: Wzniosły upadek anioła. Posł. A. Falkiewicz. Wrocław 1992,
  • T. Karpowicz: Słoje zadrzewne: teksty wybrane. Posł. A. Falkiewicz. Wrocław 1999,
  • T. Karpowicz: Małe cienie wielkich czarnoksiężników: zarejestrowane w paśmie cyfr od 797 do 7777. Red. Andrzej Falkiewicz. Wrocław 2007.

Prace te pokazują jego zaangażowanie w rozwój kultury literackiej w Polsce oraz jego pasję do wspierania innych twórców.

Przypisy

  1. Zmarł Andrzej Falkiewicz – Rzeczpospolita. [dostęp 22.07.2010 r.]
  2. Encyklopedia Wrocławia. Jan Harasimowicz (red.). Wyd. III. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 2006 r., s. 189.

Oceń: Andrzej Falkiewicz

★★★★★
Średnia ocena:4.67 Liczba ocen:15