Betty Katz


Betty Katz, urodzona 21 sierpnia 1872 roku w Poznaniu, była niezwykle wpływową działaczką społeczną oraz pedagogiem, która poświęciła swoje życie pracy na rzecz społeczności żydowskiej.

W swoim życiu zawodowym zajmowała się wieloma ważnymi aspektami opieki społecznej, w tym pracą w sierocińcu dla dzieci żydowskich w Rybniku, gdzie mogła wspierać i chronić najmłodszych w trudnych czasach.

Następnie, swoją karierę kontynuowała w Berlinie, gdzie kierowała placówką dla ociemniałych, dając nadzieję i szansę na edukację osobom borykającym się z niepełnosprawnością wzrokową.

Niemożliwe było przewidzenie tragicznych wydarzeń, które miały przyjść. Betty Katz stała się również ofiarą Holokaustu, co podkreśla straszliwe konsekwencje, jakie spotkały wielu Żydów w tamtych czasach.

Jej życie i praca pozostają przykładem determinacji oraz poświęcenia dla dobra innych, a jej historia jest nieodłączną częścią naszego dziedzictwa.

Życiorys

Betty Katz przyszła na świat 21 sierpnia 1872 roku w Poznaniu, jako córka Feliksa i Agnieszki Falk. Już od młodych lat dziecko miało dostęp do solidnego wykształcenia, co zaowocowało ukończeniem seminarium nauczycielskiego. W Lesznie poznała swojego przyszłego męża, Leopolda Katza, który był 8 lat starszy i pracował jako nauczyciel. Istnieją przypuszczenia, że właśnie w tym mieście zawarli związek małżeński.

Leopold przez pewien czas mieszkał w Raciborzu, a wiosną 1894 roku razem z Betty przenieśli się do Rybnika. Tam Leopold objął stanowisko dyrektora sierocińca przeznaczonego dla żydowskich dzieci. Para osiedliła się na terenie placówki, gdzie Betty aktywnie wspierała męża w jego działaniach wychowawczych oraz administracyjnych.

W 1896 roku powitali na świecie swojego pierwszego syna, Lothara, a dwa lata później urodził się Gunther. Obydwaj chłopcy dorastali w otoczeniu innych dzieci, znajdujących się pod opieką sierocińca. Niestety, młodszy syn zginął tragicznie podczas I wojny światowej 23 sierpnia 1918 roku w Macedonii. Lothar natomiast podjął studia medyczne, co było dla Betty niezmiernie ważne.

Po spędzeniu 28 lat w Rybniku, rodzina postanowiła przeprowadzić się do Bytomia, gdzie narodził się wnuk Betty, syn Lothara i Gertrudy. Dzięki kontaktom nawiązanym w Rybniku, Betty i Leopold osiedlili się w Berlinie, gdzie Betty objęła posadę w ośrodku dla osób niewidomych. Wkrótce po przeprowadzce, Leopold, w wieku 62 lat, zmarł, a jego pogrzeb miał miejsce 18 października 1926 roku na żydowskim cmentarzu w Weissensee.

W ośrodku dla ociemniałych przy Wrangelstraße, do którego Betty została dyrektorem, początkowo przebywało trzydzieści podopiecznych. Po rozbudowie placówki liczba miejsc wzrosła do pięćdziesięciu. Betty podejmowała się również zarządzania personelem medycznym oraz administracyjnym. W tym czasie w Niemczech nastąpiły poważne zmiany polityczne, w związku z dojściem do władzy nazistów.

W 1940 roku Betty wykorzystała swoje znajomości, aby pomóc Lotharowi i jego rodzinie w uzyskaniu wiz amerykańskich. Jesienią 1941 roku ośrodek został przejęty przez Główny Urząd Bezpieczeństwa Rzeszy. 19 listopada podopieczni, jak i personel, zostali zmuszeni do opuszczenia placówki, przeniesieni do punktu zbiorczego w Weissensee. Betty została ujęta na liście do deportacji pod numerem 621, w grupie 1013 osób.

14 września 1942 roku Betty została wywieziona do obozu koncentracyjnego w Terezínie, gdzie przetrwała ponad półtora roku. Tragicznie zmarła 6 czerwca 1944 roku w wieku 72 lat. Jej miejsce spoczynku znajduje się na cmentarzu w Terezínie.

Upamiętnienie

W dniu 4 maja 1945 roku Lothar Katz, mieszkający w Freeport na Long Island, umieścił ogłoszenie w niemiecko-żydowskiej gazecie Aufbau, która była wydawana w Nowym Jorku. Celem ogłoszenia było upamiętnienie jego matki, Betty Katz.

W 1991 roku syn Lothara, Peter, podarował Archiwum Muzeum Pamięci Holokaustu w Stanach Zjednoczonych zbiory związane z Betty, które obejmowały listy oraz dwie fotografie, przechowując w ten sposób cenne wspomnienia.

Rok 2006 przyniósł powstanie The Nashville Holocaust Memorial. Na jednej z tablic pamięci, pochodzącej z inicjatywy wnuka Betty, Petera Kataza, który wraz z żoną Marion mieszkał w Nashville w stanie Tennessee, umieszczono nazwisko jego babki, co było pięknym gestem upamiętniającym jej życie.

W dniu 2 grudnia 2017 roku przed dawnym żydowskim domem dla niewidomych, znajdującym się pod adresem Wrangelstraße 6-7 w Berlinie, wmurowano Stolperstein, znany jako kamień pamięci, który ma na celu upamiętnienie Betty Katz i przypomnienie o tragedii, jaką przyniósł Holokaust.

Przypisy

  1. a b c d MałgorzataM. Płoszaj MałgorzataM., Niezwykła żona dyrektora żydowskiej ochronki [online], eNowiny.pl [dostęp 19.05.2024 r.]
  2. a b c O żydowskiej ochronce w Rybniku i związanej z nią rodzinie Katzów cz.2 [online], Szuflada Małgosi, 25.03.2018 r. [dostęp 29.03.2024 r.]
  3. Letters concerning Betty Katz and the home for the blind in Terezin [online], United States Holocaust Memorial Museum [dostęp 19.05.2024 r.]
  4. Betty Katz [online], The Nashville Holocaust Memorial [dostęp 19.05.2024 r.]
  5. a b Petra T.P.T. Fritsche Petra T.P.T., Betty Katz geb. Falk [online], Koordinierungsstelle Stolpersteine Berlin [dostęp 19.05.2024 r.]
  6. a b Stolpersteinverlegungen im Dezember 2017 [online] [dostęp 19.05.2024 r.]
  7. 2. großer Alterstransport [online], Statistik und Deportation der jüdischen Bevölkerung aus dem Deutschen Reich [dostęp 19.05.2024 r.]

Oceń: Betty Katz

Średnia ocena:4.57 Liczba ocen:12