Grzegorz Nowak, urodzony 15 sierpnia 1951 roku w Poznaniu, to wybitny przedstawiciel polskiej дирigencji, którego osiągnięcia są znaczące zarówno na krajowej, jak i międzynarodowej scenie muzycznej. W okresie od 2007 do 2014 roku sprawował funkcję głównego dyrygenta zastępczego (Principal Associate Conductor) w uznawanej na całym świecie Royal Philharmonic Orchestra w Londynie. Jego talent i wizja artystyczna zostały docenione, ponieważ od 2015 roku pełni rolę dożywotniego dyrygenta gościnnego (Permanent Associate Conductor) tej renomowanej orkiestry.
Nie tylko w Londynie zdobijał uznanie, ale także w Polsce, gdzie w latach 2017-2020 był dyrektorem muzycznym Teatru Wielkiego/Opery Narodowej w Warszawie. Dodatkowo, jego kariera obejmowała także ważne stanowiska w Kanadzie, gdzie prowadził Edmonton Symphony Orchestra, oraz w Niemczech, gdzie pracował z radiową orkiestrą SWR Rundfunkorchester Kaiserslautern. W Szwajcarii zaś, związany był z orkiestrą Sinfonia Helvetica oraz festiwalem Musique & Amitié.
Od sezonu 2023/2024 Nowak przyjął nową rolę jako dyrektor artystyczny i główny dyrygent Philippine Philharmonic Orchestra, co podkreśla jego ciągły rozwój i zaangażowanie w rozwijanie różnorodności muzycznej na świecie. Aktualnie mieszka we Francji, gdzie kontynuuje swoje artystyczne działalności, wpływając na młodsze pokolenia muzykow.
Kariera
Grzegorz Nowak jest wybitnym dyrygentem, który rozpoczął swoją muzyczną edukację w Akademii Muzycznej w Poznaniu. Jego nauczycielami byli uznawani mistrzowie jak Witold Krzemieński i Stefan Stuligrosz, a także specjaliści w dziedzinie kompozycji Florian Dąbrowski oraz skrzypiec – Jadwiga Kaliszewska.
Po zdobyciu stypendium doktoranckiego, artysta podjął naukę w Stanach Zjednoczonych, ćwicząc swój warsztat w Eastman School of Music oraz w Tanglewood, gdzie miał okazję uczyć się od takich osobistości jak Leonard Bernstein, Seiji Ozawa, Erich Leinsdorf oraz Igor Markevitch. Jego talent został dostrzegnięty, co zaowocowało asystowaniem Kurta Masura w prestiżowej Filharmonii Nowojorskiej.
W 1984 roku zdobył Międzynarodowy Konkurs Dyrygencki im. Ernesta Ansermeta w Genewie, zdobywając Grand Prix Patek Philippe oraz wszystkie nagrody specjalne, w tym Rolex Prize, Swiss Prize i American Patronage Prize. Nagrody te otworzyły mu drzwi do uznania w wielu czołowych orkiestrach, którymi dyrygował w miastach takich jak Londyn, Paryż, Rzym, Mediolan, Turyn, Berlin, Bruksela, Madryt, Lizbona, Genewa, Zurych, Luksemburg, Monte Carlo, Sztokholm, Oslo, Helsinki, Kopenhaga, Montreal, Vancouver, Ottawa, Quebec, Toronto, Chicago, Baltimore, Cincinnati, Buffalo, San Diego, Jerozolima, Tokio, Tajpej oraz Hongkong.
W 1996 roku prowadził XI Konkurs Skrzypcowy im. Henryka Wieniawskiego. Jego osiągnięcia obejmują również dyrygowanie orkiestrą symfoniczną i operą w Biel/Bienne w Szwajcarii, orkiestrą w Edmonton w Kanadzie oraz orkiestrą radiową SWR w Kaiserslautern w Niemczech, a także orkiestrą Teatru Wielkiego w Warszawie. Współpracował z Narodową Operą Walijską, z którą odbył tournée po Wielkiej Brytanii. Obecnie jest dyrektorem orkiestry Sinfonia Helvetica i festiwalu Musique & Amitié w Szwajcarii, a także jednym z głównych dyrygentów Królewskiej Filharmonii (Royal Philharmonic Orchestra) w Londynie.
Nowak ma na swoim koncie wiele przedstawień operowych realizowanych w takich miejscach jak Monte Carlo, Szwajcaria, Niemcy, Polska, Anglia, Szwecja, Włochy, USA oraz Kanada. W swoim repertuarze posiada utwory wielkich kompozytorów, takich jak Wolfgang Amadeus Mozart (m.in. Wesele Figara, Don Giovanni), Gioacchino Rossini (m.in. Cyrulik sewilski), Ludwiga van Beethovena (m.in. Fidelio), Georges’a Bizeta (m.in. Carmen), Aleksandra Borodina (m.in. Kniaź Igor), Moniuszki (m.in. Halka, Straszny dwór), Verdiego (m.in. Otello, Don Carlos oraz polska premiera Simona Boccanegra), Pucciniego (m.in. Madama Butterfly, Cyganeria, Turandot, Tosca) i wielu innych.
W 2006 roku jego dyrygowanie operą Andrea Chénier Umberto Giordano, w ramach współpracy z Plácido Domingo i Teatrem Wielkim w Warszawie, zdobyło entuzjastyczne recenzje na Maifestspiele w Wiesbaden.
W 2004 roku podjął obowiązki dyrektora Filharmonii w Poznaniu, jednak w 2006 roku został zwolniony przez zarząd sejmiku województwa wielkopolskiego za rzekome „nieprawidłowości w działalności Filharmonii”, co zostało później obalone przez Prokuraturę Rejonową w Poznaniu, która stwierdziła brak podstaw do wszczęcia śledztwa. Decyzja ta została potwierdzona przez Sąd Rejonowy w Poznaniu, który podkreślił niesłuszność zarzutów.
Od 2015 roku z dumą pełni funkcję dożywotniego dyrygenta gościnnego Royal Philharmonic Orchestra w Londynie. Najnowsze wyzwanie to rola głównego dyrygenta oraz dyrektora muzycznego Philippine Philharmonic Orchestra, rozpoczęta od sezonu 2023/2024.
Współpraca
Grzegorz Nowak miał zaszczyt współpracować z wieloma znakomitymi pianistami, w tym Krystianem Zimermanem, a także z takimi artystami jak Martha Argerich, Władimir Aszkenazi, Jorge Bolet, Yefim Bronfman, Rudolf Buchbinder. Jego lista współpracowników obejmuje także Leon Fleishera, Stephena Hougha oraz Krzysztofa Jabłońskiego, Pawła Kowalskiego, Elisabeth Leonskaję i Tatjanę Nikołajewą. Do jego partnerów scenicznych należą również Garrick Ohlsson, Janusz Olejniczak, Piotr Paleczny, Maria João Pires oraz Ewa Pobłocka. Współpracował również z Andrzejem Ratusińskim, Pascalem Rogé, Đặngiem Thái Sónem i wieloma innymi uznanymi pianistami jak Aleksiej Sułtanow, André Watts, Mark Zeltser czy Lilya Zilberstein.
W swojej karierze akompaniował znanym skrzypkom, do których zaliczają się Augustin Dumay, Boris Belkin, Kaja Danczowska, Nigel Kennedy oraz Konstanty Kulka. Współpracował także z Midori, Shlomo Mintzem, Anne-Sophie Mutter i wieloma innymi znakomitymi artystami, w tym z Igor Ojstrach, Wadimem Riepinem, Gil Shahamem, Henrykiem Szeryngiem, Adamem Taubitzem, Wandą Wiłkomirską i Pinchasem Zukermanem.
Jego współpraca z wiolonczelistami jest również obfita. Koncertował z takimi artystami jak Matt Heimovitz, Garry Hoffman, Antonio Meneses, Roman Jabłoński, Mstisław Rostropowicz, Raphael Wallfisch, Jian Wang oraz Wen-Sinn Yang. Dodatkowo, miał przyjemność występować z wirtuozami takimi jak Maurice André, Ole Edvard Antonsen, Jurij Baszmiet czy Elżbieta Chojnacka, a także Timofei Dokshitzer, Patrick Gallois, Christian Lindberg oraz Siergiej Nakariakow.
W ostatnich latach współpracował również z wieloma wybitnymi śpiewakami. Jego sceneria obejmuje takie nazwiska jak Janet Baker, Kathleen Battle, Andrzej Dobber, Wilhelmenia Fernandez, Marek Gasztecki i Ben Heppner. Jego lista artystów również zawiera Iwonę Hossę, Marilyn Horne, Gwyneth Jones oraz Izabelę Kłosińską, Joannę Kozłowską, Annę Lubańską, Wiesława Ochmana, Ewę Podleś, Jadwigę Rappé, Anję Silję, Stefanię Toczyską, Małgorzatę Walewską, Mikołaja Zalasińskiego, a także Adama Zdunikowskiego.
Dyskografia
Dyskografia Grzegorza Nowaka to zbiór jego osiągnięć artystycznych w roli dyrygenta. Poniżej przedstawiamy szczegółowe informacje na temat wybranych nagrań, które uwidaczniają jego talent oraz współpracę z wieloma znakomitymi orkiestrami i solistami.
Rok | Orkiestra | Utwory | Soliści, Nagrody | Label |
---|---|---|---|---|
2007 | Royal Philharmonic Orchestra | Mendelssohn: Symphony No. 3 'Scottish’ Mendelssohn: Symphony No. 4 'Italian’ | _ | RPO SP 011 |
1985 | London Symphony Orchestra | Bartók: Dance Suite Ravel: Daphnis et Chloé | _ | ASV CD DCA 1794 |
2006 | London Symphony Orchestra | Ravel: Daphnis et Chloé | _ | Union Square |
1993 | Sinfonia Varsovia | Rossini: L’Italiana in Algeri Chopin: Piano Concerto No. 1 Mendelssohn: Symphony No. 4 'Italian’ | Martha Argerich | KOS CD S1-002K |
2000 | Sinfonia Varsovia | Chopin: Piano Concerto No. 1 Chopin: Piano Concerto No. 2 | Martha Argerich Artur Rubinstein Fryderyk Award | CD-Accord ACD 080 |
2004 | SWR Rundfunkorchester Kaiserslautern | Weill: Siedem grzechów głównych Weill: Quodlibet | Anja Silja Julius Pfeifer, Alexander Yudenkov, Bernhard Hartmann, Thorsten Müller Classical Internet Award French Classical Internet Award | CLASSIC CD 93.109 |
2006 | SWR Rundfunkorchester Kaiserslautern | Czerny: Symphony No. 2 op. 781 „Grande Symphony” Czerny: Symphony No. 6 in G minor | pierwsze nagranie światowe | CLASSIC CD 93.169 |
1995 | Sinfonia Varsovia | Kurpiński – Dwie Chatki (Two Huts) Dobrzyński – Monbar Moniuszko – Bajka (The Fairy Tale) Żeleński – W Tatrach (In the Tatra Mountains) Noskowski – The Steppes (Step) | CD Roku Brązowy Dzwon (Singapur) Nominacja do Fryderyk | CD Accord-PolyGram ACD 019 |
1995 | Sinfonia Varsovia | Chopin: Piano Concerto No. 1 Chopin: Piano Concerto No. 2 | Janusz Olejniczak CD Roku Fryderyk | CD-Accord-PolyGram-Rhône-Poulenc ACD 013 |
2005 | Poznan Philharmonic | Puccini: • Si, mi chiamano Mimi – Cyganeria (Mimi) • Donde lieta usci al tuo grida d’amore – Cyganeria (Mimi) • Un bel di, vedremo – Madama Butterfly (Butterfly) • Tu…Piccolo Oddio – Madama Butterfly (Butterfly) • Signore ascolta – Turandot (Liu) • Tu che di gel sei cinta – Turandot (Liu) • Vissi d’arte – Tosca (Tosca) • O moi babbino caro – Gianni Schicchi (Lauretta) Verdi: • Pace moi Dio – Moc przeznaczenia (Leonora) • Era piu calmo?… Emilia, te ne prego… Piangea cantando… Ave Maria – Otello (Desdemona) | Joanna Kozłowska | CD Accord ACD 135-2 |
2005 | Sinfonia Helvetica & Deutsches Kammerorchester | Dvořák: • Cello Concerto in B-minor, Op. 104 • Polonaise A-dur, B. 94 • Silent Woods, Op. 68, No. 5 • Rondo g-moll, Op. 94 | Wen-Sinn Yang, violoncello | ARTS 47638-2 |
1998 | Edmonton Symphony Orchestra | Malcolm Forsyth: • Electra Rising • Valley of a Thousand Hills • Tre Vie | Amanda Forsyth, violoncello Bill Street, saxophone Juno Award | CBC SMCD 5180 |
1990 | Symphony Orchestra | Martin – Violin Concerto Baer – Violin Concerto Meier – Trames I-IV | Piotr Milewski, violin | Gallo Records CD-582 |
1996 | Sinfonia Varsovia | Wieniawski – Violin Concerto No. 1 Wieniawski – Violin Concerto No. 2 | Piotr Pławner Bartłomiej Nizioł Fryderyk Nomination | CD Accord – PolyGram ACD 024-2/456 087-2 |
2007 | Orchestre de Bretagne | Czajkowski – Piano Concerto No. 1 Chopin – Piano Concerto No. 2 | Laure Favre-Kahn | TRANSART LIVE TR 151 |
2005 | Poznan Philharmonic | Mozart: • Don Giovanni – Champagne Aria • Wesele Figara – Aria of Count „Hai già vinta la causa!’ Verdi: | Wojtek Drabowicz | DUX 0494 |
1995 | Filharmonia Narodowa w Warszawie | J.S. Bach: • Piano Concerto BWV 1052 in D Minor • Piano Concerto BWV 1054 in D Major • Piano Concerto BWV 1056 in F Minor | Piotr Folkert | Arti PD 3001 |
2007 | SWR Rundfunkorchester Kaiserslautern | Weill – Quodlibet | _ | hänssler CLASSIC |
2001 | Sinfonia Varsovia | Moniuszko – Mazurka from opera Straszny Dwór | Platinum CD | DUX 0334A05100 92 |
1992 | Gävle Symphony | Malmlöf-Forssling – Shanti, shanti | Anita Soldh | Bluebell ABCD 069 |
2001 | Sinfonia Varsovia | Moniuszko – Bajka Chopin – Piano Concerto No. 2 Noskowski – The Steppes | Janusz Olejniczak | CD Accord ACD 019-2 SE |
2001 | London Symphony Orchestra | Ravel – Daphnis et Chloé | _ | ASV Quicksilva ASQ 6126 |
1991 | London Symphony Orchestra | Wieniawski – Violin Concerto No. 1 in F sharp Minor Saint-Saëns – Violin Concerto No. 3 in B Minor | Takashi Shimizu | Platz-Nippon Columbia PLCC-550 |
1995 | Sinfonia Helvetica | Musorgski/Gorczakow – Obrazki z Wystawy Prokofjew – Romeo i Julia (selekcja G. Nowak) | _ | Sonoris SCD 5158 |
2000 | Sinfonia Varsovia | Chopin – Piano Concerto No. 1 | Stanisław Drzewiecki Fryderyk Nomination Złota Płyta | CD Accord ACD 019-2 SE |
1992 | Sinfonia Helvetica | Poulenc – Sinfonietta Ravel – Le Tombeau de Couperin, Prokofjew – Classical Symphony | _ | Sonoris SCD 5152 |
1993 | Sinfonia Helvetica | Strawinski – Firebird (1919) Liszt – Les Préludes Borodin – W Stepach Środkowej Azji Rossini – Uwertura Wilhelm Tell | _ | Sonoris SCD 5153 |
2000 | Edmonton Symphony Orchestra | Smetana – Ma Vlast (Moja Ojczyzna, oryginalna wersja z 1874-75 r.) Janáček – Moravian Dances | _ | MCE 5001 |
1999 | Sinfonia Helvetica | Schumann • Piano Concerto • Cello Concerto | Nelson Goerner, piano Wen-Sinn Yang, violoncello | SCD 5162 |
2003 | SWR Rundfunkorchester Kaiserslautern | Leoncavallo – Der Bajazzo: Glockenchor Weber – Der Freischütz: • Ouvertüre • Chor der Jäger • Chor der Brautjungfern Nicolai – Die lustigen Weiber von Windsor: • Ouvertüre • Mondchor Smetana – Die verkaufte Braut: • Tanz der Komödianten • Eingangschor Mascagni – Cavalleria rusticana: Vorspiel und Chor der Landleute Wagner – Der Fliegende Holländer: • Matrosenchor • Chor der Spinnerinnen Verdi – Nabucco: Gefangenchor „Va pensiero” Bizet – Carmen: • Vorspiel • Chor der Zigarettenarbeiterinnen Gounod – Margarethe: Chor der Soldaten Donizetti – Don Pasquale: Dienerchor Verdi – Der Troubadour: Zigeunerchor | Staatschor der Republik Lettland „Latvija” | Bodensee-Festival BSF 03/1-2 |
2003 | SWR Rundfunkorchester Kaiserslautern | Kodály – Tänze aus Galánta | _ | hänssler CLASSIC |
2003 | SWR Rundfunkorchester Kaiserslautern | Hindemith – Tuttifäntchen | _ | BBC MUSIC VOL. 12 NO. 4 |
1998 | SWR Rundfunkorchester Kaiserslautern | Chopin – Andante Spianato und Grande Polonaise Es-dur op. 22 Szymanowski – Lied der Roxana aus der Oper „König Roger” Szymanowski – Ballett „Harnasie” – Tanz der Bergbauern Lutosławski – Kleine Suite für Orchester: Fujarka, Tanz | Ewa Kupiec, piano | Bodensee-Festival BSF 98/1-2 |
2004 | Sinfonia Varsovia | Wieniawski – Violin Concerto No. 2 | Bartłomiej Nizioł | TMHW 1001 |
1992 | Sinfonia Helvetica | Rossini – Uwertura La scala di Seta Czajkowski – Wariacje Rococo Mozart – Die Entführung: „Wer ein Liebchen hat gefunden” Mozart – Wesele Figara: „Se vuol ballare” Mozart – Czarodziejski flet: „In diesen heil’gen Hallen” Debussy – Danse sacrée et profane J.S. Bach – Concerto for 2 Violins Mozart – „Exsultate, Jubilate” | Juliana Gondek, soprano Marie-Pierre Langlamet, harp Yuzuko Horigome & Barbara Gorzynska, violins Marek Gasztecki, bass Leonid Gorokhov, violoncello | Sonoris SCD 101 |
1993 | Sinfonia Helvetica | Rossini – Uwertura Włoszka w Algierze Mozart – Uprowadzenie z seraju – „Solche hergelauf’ne Laffen” (Osmin) Mozart – Don Giovanni „Catalogue Aria” (Leporello) Vivaldi – Concerto for 4 violins in B-minor Bellini – Aria „Oh! quante volte” from „I Capuleti e I Montecchi” Mozart – Symphonia Concertante | Hideko Kobayashi, viola Naoko Okada, soprano Natalia Morozova, Jacek Klimkiewicz, Marek Kowalski, Krzysztof Wegrzyn, Robert Zimansky – violins | Sonoris SCD 103 |
1994 | Sinfonia Helvetica | Rossini – Overture Wilhelm Tell J.S.Bach – Brandenburg Concerto No. 4 Vivaldi – Concerto for 4 Violins Mozart – La Clemenza di Tito: „Parto, Parto” Dvořák – Polonaise Mozart – Die Zauberflütte „O Isis und Osiris” Verdi – Simon Boccanegra: „Il Lacerato Spirito” Wieniawski – Fantazja faustowska | Helene Schneiderman, mezzosoprano Marek Gasztecki, bass Wen-Sinn Yang, violoncello Krzysztof Baranowski, Piotr Milewski, Bartłomiej Nizioł, Krzysztof Plawner, Jan Stanienda – violins | Sonoris SCD 105 |
1995 | Sinfonia Helvetica | Bizet – Carmen: Habanera Bizet – Carmen: Seguidilla Głazunow – Violin Concerto in A Minor, Op. 82 Czajkowski – Eugeniusz Oniegin: Aria of Prinz Gremin Verdi – Don Carlos: Aria of Philip Wagner – Tristan i Izolda: Prelude & Lovedeath | Helene Schneiderman, mezzosoprano Marek Gasztecki, bass Piotr Milewski, violin | Sonoris SCD 107 |
1996 | Sinfonia Helvetica | Rossini – Cyrulik sewilski Overture Vivaldi – 4 Seasons: Winter Mozart – „Ch’io mi scordi di te” Fauré – Flute Fantasy J.S. Bach – Andante from Suite for solo violin Saint-Saëns – Havanaise R. Strauss – Serenade op. 11 Rossini – Cenerentola Overture | Pierre Amoyal, Bartłomiej Nizioł, Jan Stanienda – violins Jane Irwin, mezzosoprano Stphane Réty, flute | Sonoris SCD 108 |
1998 | Sinfonia Helvetica | Vivaldi – Concerto pour 2 violons en la mineur Janáček – Sonate pour violon et piano Saint-Saëns – Morceau de Concert Sarasate – Navarra Rachmaninow – Piano Concerto No. 2, op. 18 | piano: Pascal Rogé, François Killian violins: Akiko Tanaka, Marek Kowalski, Jan Stanienda, Radoslaw Szulc Hervé Joulain, cor | Sonoris SCD 109 |
1999 | Sinfonia Helvetica | Mozart – „Impressario” Overture, K. 486 J.S. Bach – Concerto for oboe and violin, BWV 1060 Vivaldi – Concerto for two violoncellos in G Minor Mozart – Horn Concerto No. 3 in E flat Major, K. 447 Bottesini – Grand Duo Concertante | Bartłomiej Nizioł & Radoslaw Szulc, violin Birgit Welpmann, oboe Lidia Grzanka-Urbaniak & Stefan Rieckhoff, violoncellos Piotr Stefaniak, contrabass Hervé Joulain, co | Sonoris SCD 110 |
1996 | Sinfonia Varsovia | Wieniawski – Violin Concerto No. 1 in F sharp Minor Wieniawski – Violin Concerto No. 2 in D Minor | Piotr Pławner & Bartłomiej Nizioł | Henryk Wieniawski Society |
1994 | Sinfonia Helvetica & Deutsches Kammerorchester | Dvořák: • Cello Concerto in B-minor, Op. 104 • Polonaise A-dur, B. 94 • Silent Woods, Op. 68, No. 5 • Rondo g-moll, Op. 94 | Wen-Sinn Yang, cello | Sonoris SCD 5154 |
1996 | Poznan Philharmonic | Lalo – Spanish Symphony Wieniawski – Violin Concerto No. 1 | Akiko Tanaka Reiko Otan | TMHW 1996-2 |
1984 | Symphony Orchestra | Haydn – Symphony No. 92 „Oxford” | _ | Suisa MH CD 75.2 |
1986 | Symphony Orchestra | Szostakowicz – Cello Concerto No. 1 | Wen-Sinn Yang | Suisa MH CD 77.2 |
1987 | Symphony Orchestra | Martin – Ballade for Viola & Orchestra Haug – Trumpet Concerto | Ole Edvard Antonsen, trumpet Hong-Mei Xiao, viola | Suisa MH CD 70.2 |
2001 | Hammerhead Consort Calgary Girls Choir | Orff – Carmina Burana | Aleksandra Kurzak Marek Gasztecki | Suisa MH CD 70.2 |
1984 | Biel Symphony Orchestra | Martin – Athalie Overture Haydn – Symphonie No. 92 „Oxford” | _ | Suisa MH SE-8 |
1983 | Bowling Green Philharmonia | Francesconi – Viaggiatore Insonne | _ | Access S-10 |
Przypisy
- Nowak na czele Filipińczyków. ruchmuzyczny.pl, 09.08.2023 r. [dostęp 10.08.2023 r.]
- Da Capo 75 lat międzynarodowych konkursów [online], wieniawski.pl [dostęp 15.07.2023 r.]
- Grzegorz Nowak. rpo.co.uk. [dostęp 10.08.2023 r.]
- Grzegorz Nowak. teatrwielki.pl. [dostęp 17.02.2022 r.]
- Warszawa. Nowy dyrektor Opery Narodowej. e-teatr.pl, 03.06.2020 r. [dostęp 17.02.2022 r.]
- Special Events-Special Editions – 1984 International Competition for Musical Performers, Geneva – First-Prize Winner Grzegorz Nowak. swissinfo.ch.
- jb: Grzegorz Nowak słusznie odwołany – zdecydował Sąd Okręgowy. Gazeta.pl, 05.02.2007 r. [dostęp 11.09.2008 r.]
- a b RomualdR. Połczyński RomualdR., Da Capo. 75 lat Międzynarodowych Konkursów im. Henryka Wieniawskiego, Poznań: Towarzystwo Muzyczne im. Henryka Wieniawskiego, 2011 r., s. 149.
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Stanisław Płonka-Fiszer | Tomasz Runke | Justyna Matysiak | Piotr Schulz | Michał Kielak | Tadeusz Wolniewicz | Stanisław Niewczyk | Stanisław Dąbrowski (muzyk) | Janusz Musielak | Grażyna Maria Grabowska | Maciej Odoliński | Lena Piękniewska | Lidia Zielińska | Julian Pałka | Paweł Sala | Wojciech Więckowski | Nitrous Oxide | Michał Paź | Marek Gajdziński (prozaik) | Leopold DamroschOceń: Grzegorz Nowak (dyrygent)