Stanisław Płonka-Fiszer

---

Życiorys

Stanisław Płonka-Fiszer wywodził się z rodziny o robotniczych tradycjach, był synem Tomasza oraz Józefy z Langnerów. Po zakończeniu nauki w lokalnej szkółce ludowej, rozpoczął pracę jako subiekt u lokalnego kupca, a następnie podjął naukę zawodu ślusarza. Już wtedy objawiał talent artystyczny w malarstwie, jednak jego rodzice zdecydowali się zablokować możliwość rozwijania tej pasji. Słabe zdrowie skłoniło lekarza do zalecenia pracy w plenerze, co skłoniło go do zatrudnienia się u majstra brukarskiego. W trakcie wykonywania tej pracy miał szansę poznać ludzi związanych z malarstwem scenicznym, co otworzyło mu drzwi do poznańskiego środowiska teatralnego.

7 lutego 1914 roku Stanisław związał się z Marią z Roszkiewiczów (1893–1989) i od tego momentu jego życie artystyczne zaczęło nabierać tempa. Jego debiut teatralny miał miejsce w 1915 roku w teatrze zrzeszenia artystów, który od 1918 roku prowadził Bolesław Szczurkiewicz. Płonka-Fiszer stał się nieodłączną częścią zespołu, a jego zaangażowanie wzrosło jeszcze bardziej, gdy uczestniczył w powstaniu wielkopolskim w 1918 roku. W sezonie 1919/1920 związał się z Teatrem Wielkim, a wkrótce potem dołączył do zespołu Arnolda Szyfmana w Warszawie, gdzie pracował do 1923 roku, z krótką przerwą na występy pod kierownictwem Ludwika Hellera.

Płonka-Fiszer z zapałem zainteresował się również reżyserią teatralną, a jego pierwsze kroki w tym kierunku stawiał w Teatrze Miejskim w Katowicach, pod przewodnictwem Zygmunta Nowakowskiego. Od 1925 roku pracował jako reżyser w Wilnie u Franciszka Rychłowskiego. Lata 1925-1927 to okres, kiedy kierował Teatrem im. Aleksandra Fredry w Warszawie, a w latach 1927-1928 był zarówno aktorem, jak i reżyserem w Teatrze Ziemi Pomorskiej w Grudziądzu. Po tym etapie, od 1928 do 1936 roku, ponownie związał się z Poznaniem, występując w teatrach Nowym i Polskim. W latach 1936-1939 grał w Teatrze Reduta w Warszawie.

W trudnym czasie okupacji hitlerowskiej przebywał w Warszawie i Lublinie, ale po upadku powstania warszawskiego przeniósł się do Krakowa. W 1945 roku powrócił na sceny Miejskich Teatrów Dramatycznych w Warszawie, jednak z uwagi na zaistniałe trudności, zdecydował się wrócić do Poznania, gdzie związał się z Teatrem Nowym aż do końca swojego życia. Eugeniusz Paukszta wielokrotnie podkreślał jego wyjątkowe umiejętności w interpretacji skomplikowanego tekstu scenicznego.

Artysta zakończył swoje życie w Domu Artystów Weteranów Scen Polskich w Skolimowie, a jego ostatnie miejsce spoczynku znajduje się na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 273-3-8).

Dorobek literacki

Stanisław Płonka-Fiszer pozostawił po sobie różnorodny dorobek literacki, w który wchodzi wiele interesujących dzieł. Wśród jego osiągnięć znajduje się komedia zatytułowana Kobieta zawsze znajdzie sposób oraz dramat Hejnał, które miały swoją premierę w Warszawie w latach 1926–1927.

Dodatkowo, jego twórczość obejmowała także opracowania sceniczne znanych bajek, takich jak Śpiąca królewna oraz Kopciuszek, które były wystawiane w Poznaniu i Gorzowie. Płonka-Fiszer angażował się w różnorodne formy literackie, jego artykuły i opowiadania publikowano w wielu renomowanych pismach. W 1911 roku można było je znaleźć w Gazecie Robotniczej, a w kolejnych latach jego prace ukazywały się w Dzienniku Chicagoskim (1913), Kulturze (1937), Scenie Polskiej (1939), Expressie Poznańskim (1949) oraz Teatrze (1953).

Oprócz działalności twórczej, Płonka-Fiszer angażował się również społecznie oraz w amatorski ruch teatralny. W latach 1956–1957 wystawiał mniejsze utwory w amatorskim teatrzyku świetlicowym, który działał przy Powiatowej Komendzie Milicji Obywatelskiej w Jarocinie, przyczyniając się tym samym do rozwijania kultury teatralnej w regionie.

Ordery i odznaczenia

Stanisław Płonka-Fiszer otrzymał szereg wyróżnień i odznaczeń, które podkreślają jego znaczący wkład w życie publiczne i społeczne.

• krzyż kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
• złoty krzyż zasługi,
• medal 10-lecia Polski Ludowej,
• odznaka honorowa Miasta Poznania.

---

Oceń: Stanisław Płonka-Fiszer

---