Jan Steffen

---

Życiorys

Jan Steffen przyszedł na świat w rodzinie Wiktora i Jadwigi z Licznerskich w roku 1907. Jako najmłodszy z trójki dzieci miał dwie starsze siostry – Marię i Izę. Swoją edukację rozpoczął w Poznaniu, gdzie w 1948 roku ukończył szkołę podstawową i kontynuował naukę w Państwowym Liceum im. Ignacego Paderewskiego. Dowód na swoje osiągnięcia mógł przedstawić w 1952 roku, gdy uzyskał maturę. Następnie, w 1958 roku, z wyróżnieniem ukończył studia na Wydziale Lekarskim Akademii Medycznej w Poznaniu, stając się dyplomowanym lekarzem.

Po ukończeniu nauki, rozpoczął pracę jako asystent w Katedrze Patologii Ogólnej i Doświadczalnej tej samej akademii. Już w 1960 roku, na podstawie pracy „Badania czynnościowe i oligopsyjne w ostrej niewydolności nerek wywołanej dożylnym wlewaniem octanu uranylu”, uzyskał stopień doktora.

W latach 1961-1962, zdobijając doświadczenie w Stanach Zjednoczonych jako stypendysta Fundacji Rockefellera, studiował w University of Colorado. W tym czasie pracował pod okiem prof. T. T. Pucka, analizując cykl życiowy komórek linii HeLa. Po powrocie do Polski, z sukcesem zorganizował pierwszą pracownię cytogenetyczną, co stanowiło nowatorskie podejście w naszym kraju. Dnia 24 listopada 1965 roku, na mocy uchwały Rady Wydziału Lekarskiego Akademii Medycznej im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, uzyskał stopień doktora habilitowanego na podstawie rozprawy „Badania w hodowlach limfocytów stymulowanych fazeoliną”.

W roku 1969 relokował się do Warszawy, gdzie podejmował ważne wyzwania w Instytucie Onkologii w Warszawie. Rozwijał tam Zakład Immunologii, a w 1974 roku objął jego kierownictwo. W latach 1976–1985 pełnił rolę zastępcy dyrektora ds. organizacji i koordynacji prac badawczych, a potem został dyrektorem, pełniąc tę funkcję do 1991 roku. W 1976 roku otrzymał tytuł profesora medycyny, co podkreślało jego ekspertyzę w dziedzinie nauk medycznych.

W 1986 roku Jan Steffen został wybrany na członka korespondenta Polskiej Akademii Nauk, a w 2002 roku uzyskał członkostwo rzeczywiste Wydziału VI PAN. W okresie od 1986 do 1990 roku kierował Centralnym Programem Badawczo-Rozwojowym „Zwalczanie Chorób Nowotworowych”, co miało kluczowe znaczenie dla postępu w onkologii w Polsce. Jego badania koncentrowały się na nefrologii oraz onkologii doświadczalnej. Wchodził w skład zespołu, który jako pierwszy w Polsce zrealizował zabiegi hemodializy pozaustrojowej.

W swoich pracach koncentrował się na lokalizacji transportu elektrolitów kwasu moczowego i aminokwasów w nefronach, badał proliferacyjny cykl komórkowy oraz promieniowrażliwość komórek. To dzięki niemu metody analizy cytogenetycznej znalazły zastosowanie w praktyce klinicznej. Dodatkowo, w 1965 roku napisał podręcznik „Wstęp do Genetyki Człowieka”, co było istotnym wkładem w edukację przyszłych lekarzy.

Był również członkiem honorowym Polskiego Towarzystwa Onkologicznego, Polskiego Towarzystwa Onkologii Klinicznej, Polskiego Towarzystwa Ginekologii Klinicznej oraz Radiotherapy Club. W grudniu 1978 roku zawarł związek małżeński z Alicją Patey-Grabowską, uznaną poetką.

Jan Steffen zmarł w Warszawie, a jego ostatnie miejsce spoczynku znajduje się na cmentarzu parafialnym w Pyrach, gdzie pochowano go 18 sierpnia 2009 roku.

Ordery i odznaczenia

Jan Steffen został odznaczony wieloma prestiżowymi medalami oraz orderami w uznaniu jego zasług. Oto lista wyróżnień, które zdobył:

• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (2002),
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
• Złoty Krzyż Zasługi,
• Odznaka „Za zasługi dla Miasta Łodzi” (1988),
• Złota Honorowa Odznaka Fundacji „Promocja Zdrowia” (2005).

Wszystkie te odznaczenia świadczą o jego znaczącej roli i zasługach na rzecz społeczności.

Nagrody i wyróżnienia

Jan Steffen zdobył szereg nagród i wyróżnień, które świadczą o jego znaczących osiągnięciach w dziedzinie nauki i medycyny. Oto kluczowe odznaczenia, które otrzymał w ciągu swojej kariery:

• Nagroda oraz Medal Akademii Medycznej w Poznaniu, przyznane w 1958 roku,
• Nagroda Rady Naukowej przy Ministrze Zdrowia, otrzymana w latach 1963, 1980, 1982 oraz 1983,
• Nagroda Młodych Miasta Poznania przyznana w 1965 roku,
• Nagroda Pełnomocnika Rządu ds. Pokojowego Wykorzystania Energii Jądrowej z tego samego roku,
• Nagroda Wydziału Nauk Medycznych Polskiej Akademii Nauk z 1966 roku,
• Nagroda Sekretarza Naukowego Polskiej Akademii Nauk, otrzymana w 1974 roku,
• Nagroda Resortowa MZiOS I stopnia z 1985 roku,
• Złoty medal przyznany podczas I Kongresu Federacji Polskich Towarzystw Onkologicznych, honorujący jego wybitne zasługi dla rozwoju onkologii w Polsce, w 2002 roku,
• Członkostwo w Honorowym Komitecie Rozwoju Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej im. św. Jana Z Dukli od 13 listopada 2007 roku,
• Dyplom Polskiego Towarzystwa Nefrologicznego, zatytułowany „Zasłużony dla Polskiej Nefrologii”, przyznany w 2008 roku.

Wszystkie te nagrody potwierdzają jego wkład w rozwój nauki oraz medycyny w Polsce.

---

Oceń: Jan Steffen

---