Marian Leczyk, urodzony 27 marca 1926 roku w Poznaniu, to postać, która zapisała się w historii Polski nie tylko jako wybitny historyk, ale również jako pułkownik oraz profesor nauk humanistycznych. Jego życie i działalność naukowa miały istotny wpływ na rozwój polskiej historiografii oraz edukacji w dziedzinie nauk humanistycznych.
Obecnie, urodziny Mariana Leczyka spędzone w Poznaniu oraz jego osiągnięcia naukowe i wojskowe nadal inspirują wielu badaczy oraz studentów.
Niestety, zmarł on w sierpniu 2023 roku, pozostawiając po sobie bogaty dorobek intelektualny oraz licznych uczniów, którzy czerpią wiedzę z jego prac.
Życiorys
Marian Leczyk to postać o bogatym dorobku akademickim i zawodowym. W latach 1953-1955 studiował historię na Uniwersytecie Poznańskim, co było fundamentem jego kariery. Następnie kontynuował naukę na Uniwersytecie Warszawskim w latach 1955-1957. Od 1958 do 1990 roku pracował w Wojskowej Akademii Politycznej im. Feliksa Dzierżyńskiego w Warszawie, gdzie przeszedł przez różne szczeble kariery akademickiej: asystenta, adiunkta w latach 1955-1968, docenta w latach 1968-1979, aż do objęcia tytułu profesora w 1979 roku.
Jego praca doktorska została obroniona w 1963 roku, a habilitacja miała miejsce w 1973 roku. W roku 1979 uzyskał tytuł profesora nadzwyczajnego, a w 1985 roku profesjonalnego profesora zwyczajnego. W okresie od 1970 do 1981 roku był kierownikiem Katedry Historii Polski. Dodatkowo, pełnił funkcję dziekana Wydziału Nauk Politycznych w latach 1981-1989. W latach 1974-1981 był kierownikiem Zakładu Historii Stosunków Polsko-Radzieckich w Instytucie Krajów Socjalistycznych Polskiej Akademii Nauk.
Aktywność redakcyjna również zajmowała ważne miejsce w jego życiu zawodowym. Był członkiem komitetów redakcyjnych takich czasopism jak Wojskowy Przegląd Historyczny (od 1983 roku), Z Pola Walki (1983-1989) oraz Dzieje Najnowsze. Od 1984 roku był też członkiem Prezydium Komitetu Nauk Historycznych PAN. Działał w Komisji Polsko-Radzieckiej ds. Współpracy w Dziedzinie Nauk Społecznych oraz w Międzyresortowej Komisji Oceny Badań Podstawowych w Dziedzinie Nauk Humanistycznych, pełniąc funkcję członka Prezydium Komisji od 1984 roku. Działał również jako wiceprzewodniczący Rady Archiwalnej od 1982 roku.
W okresie 1945-1946 był członkiem Związku Walki Młodych, a następnie, od 1946 roku, przynależał do Polskiej Partii Robotniczej, a od 1948 do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej.
W marcu 1989 roku zakończył zawodową służbę wojskową, przechodząc w stan spoczynku. Po rozwiązaniu Wojskowej Akademii Politycznej w 1990 roku, rozpoczął pracę jako wykładowca na Uniwersytecie w Białymstoku. Był przewodniczącym komitetu redakcyjnego pisma „Białostockie Teki Historyczne” oraz redaktorem naczelnym „Zeszytów Naukowych” Wyższej Szkoły Gospodarki Krajowej w Kutnie od 2001 roku. Jego dorobek to około 200 prac naukowych, które przyczyniły się do rozwoju wiedzy w dziedzinie historii.
Nagrody i odznaczenia
Marian Leczyk zdobył wiele prestiżowych wyróżnień i odznaczeń, które podkreślają jego wkład w różnorodne dziedziny działalności. Oto niektóre z nich:
- nagroda resortowa MON II stopnia 1970 (zespołowa),
- Nagroda Trybuny Ludu,
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
- Złoty Krzyż Zasługi,
- Srebrny Krzyż Zasługi,
- Brązowy Krzyż Zasługi,
- Medal 30-lecia Polski Ludowej,
- Medal 40-lecia Polski Ludowej,
- Złoty Medal „Za Zasługi dla Obronności Kraju”,
- Medal Komisji Edukacji Narodowej,
- Tytuł honorowy Zasłużony Nauczyciel PRL.
Wybrane publikacje
Marian Leczyk, jako autor i współautor, przyczynił się do wielu znaczących dzieł historycznych, które są istotne dla zrozumienia historii Polski i świata. Poniżej przedstawiamy wybrane publikacje, które mogą być interesujące dla badaczy oraz miłośników historii.
- (współautor: Michał Pirko), Teksty źródłowe do historii powszechnej 1870-1914, cz. 1, Warszawa: Wojskowa Akademia Polityczna im. F. Dzierżyńskiego 1959,
- Wypisy źródłowe do historii powszechnej średniowiecznej, cz. 1-2, wybrał i objaśn. Józef Skrzype, przy współpracy Mariana Leczyka, Warszawa: Wojskowa Akademia Polityczna im. F. Dzierżyńskiego 1960-1961,
- (współautor: Michał Pirko), Wybór materiałów źródłowych do historii międzynarodowego ruchu robotniczego 1848-1871, Warszawa: Wojskowa Akademia Polityczna im. F. Dzierżyńskiego 1961,
- (współautor: Michał Pirko), Wybór materiałów źródłowych do historii międzynarodowego ruchu robotniczego 1871-1919, Warszawa: Wojskowa Akademia Polityczna im. F. Dzierżyńskiego 1962,
- Siły zbrojne Komuny Paryskiej i rola Polaków w ich organizacji i walce, Warszawa 1964,
- Études polonaises d’histoire militaire: présentées à l’occasion du XIIe Congrès International des sciences historiques, réd. Stanisław Herbst, Tadeusz Jędruszczak, Marian Leczyk, trad. par Roger Posnic, Varsovie: Académie Militaire-Politique 1965,
- Komitet Narodowy Polski a Ententa i Stany Zjednoczone 1917-1919, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1966,
- 50 rocznica odzyskania niepodległości, red. nauk. Marian Leczyk, Warszawa: Wojskowa Akademia Polityczna 1969,
- (współautor: Michał Pirko), Historia stosunków międzynarodowych 1919-1939, cz. 1-2, Warszawa: Wojskowa Akademia Polityczna im. F. Dzierżyńskiego 1969,
- (współautorzy: Michał Pirko, Edward Barszcz), Wybór materiałów źródłowych do historii międzynarodowego ruchu robotniczego 1918-1943, cz. 1-3, Warszawa 1969,
- (współautor: Michał Pirko), Materiały źródłowe do historii międzynarodowego ruchu robotniczego po II wojnie światowej: narady i uchwały konferencji partii komunistycznych i robotniczych 1947-1967, Warszawa: Wojskowa Akademia Polityczna im. F. Dzierżyńskiego 1969,
- (współautor: Michał Pirko), Historia stosunków międzynarodowych 1919-1939, cz. 3, Warszawa: Wojskowa Akademia Polityczna im. F. Dzierżyńskiego 1970,
- Zarys historii III Międzynarodówki 1919-1943, wyd. 2, Warszawa: Wojskowa Akademia Polityczna im. F. Dzierżyńskiego. Katedra Historii Powszechnej 1971,
- (współautor: Michał Pirko), Historia międzynarodowego ruchu robotniczego, cz. 1, Warszawa: Wojskowa Akademia Polityczna im. F. Dzierżyńskiego 1972 (wyd. 2 – 1972),
- (współautorzy: Ludwik Bazylow, Michał Pirko), Historia międzynarodowego ruchu robotniczego, cz. 2, Warszawa: Wojskowa Akademia Polityczna im. F. Dzierżyńskiego 1972 (wyd. 2 – 1972, wyd. 3 – 1975),
- Polityka II Rzeczypospolitej wobec ZSRR w latach 1925-1934: studium z historii dyplomacji, Warszawa: PWN 1976,
- Kształt społeczno-polityczny II Rzeczypospolitej (1918-1923), Warszawa: Wydaw. Ministerstwa Obrony Narodowej 1979,
- (współautorzy: Ludwik Bazylow, Michał Pirko), Historia międzynarodowego ruchu robotniczego, Warszawa: Wydaw. Min. Obrony Narodowej 1980,
- Stosunki handlowe między Polską i ZSRR w latach 1921-1939, Warszawa: Wojskowa Akademia Polityczna im. F. Dzierżyńskiego 1982,
- Historia żywa, Warszawa: Wydaw. Min. Obrony Narodowej 1983,
- Z najnowszej historii Polski: 1918-1976, z. 1-4, praca wykonana pod red. Mariana Leczyka, Warszawa: Wydaw. Min. Obrony Narodowej 1983,
- Oblicze społeczno-polityczne Drugiej Rzeczypospolitej 1918-1939, Warszawa: Wojskowa Akademia Polityczna im. F. Dzierżyńskiego 1984,
- (współautor: Michał Pirko), Historia stosunków międzynarodowych, cz. 2: 1919-1939, Warszawa: WAP 1985,
- Piłsudski i sanacja w oczach przeciwników: sądy i świadectwa współczesnych: wybór z pamiętników i publicystyki, wstęp i wybór tekstów Marian Leczyk, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1987,
- Sprawa brzeska: dokumenty i materiały, oprac., wstępem i przypisami opatrzył Marian Leczyk, Warszawa: „Książka i Wiedza” 1987,
- Oblicze społeczno-polityczne Drugiej Rzeczypospolitej, Warszawa: „Książka i Wiedza” 1988,
- La Science historique polonaise dans l’historiographie mondiale, réd. par Marian Leczyk, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich 1990,
- Polska i sąsiedzi: stosunki wojskowe 1921-1939, Białystok: Wydaw. Filii Uniwersytetu Warszawskiego 1997,
- Szkice historyczne, Kutno: Wyższa Szkoła Gospodarki Krajowej 2000,
- Druga Rzeczpospolita 1918-1939: społeczeństwo, gospodarka, kultura, polityka, Warszawa: Wydawnictwo „Książka i Wiedza” 2006,
- Europa Środkowo-Wschodnia w procesie integracji, red. nauk. Zbigniew Białobłocki, Marian Leczyk, Kutno: Wyższa Szkoła Gospodarki Krajowej 2008,
- Z kart wielkopolskiego albumu, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek 2009 (wyd. przejrz. i poszerz. 2013),
- Wędrówki humanistów, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek 2010.
Przypisy
- MieczysławM. Starczewski MieczysławM., Pożegnanie prof. zw. dr hab. Mariana Leczyka | Przegląd Dziennikarski [online], 11.08.2023 r. [dostęp 11.11.2023 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Nauka i edukacja":
Ewa Dobierzewska-Mozrzymas | Władysław Zaczyński | Zbigniew Woźniak (socjolog) | Kazimierz Malinowski (muzeolog) | Jan Chajda | Bogumiła Kaniewska | Agnieszka Jankowiak-Maik | Andrzej Kempiński | Andrzej Pawlak (fizyk) | Irena Łaś-Ronisz | Tomasz Schramm | Witold Maisel | Wiesław Bogusławski | Jerzy Strzelczyk | Bogusław Linette | Halina Wistuba | Piotr Gronek | Teresa Dunin-Wąsowicz | Jan Barciszewski | Lucjan KrauseOceń: Marian Leczyk