Sebastian Jan Kanty Czochron

---

Życiorys

Sebastian Jan Kanty Czochron był piątym dzieckiem w licznej rodzinie burmistrza Śródki, Marcina Czochrana, oraz jego małżonki, Katarzyny z Kuczkowskich. Swoje pierwsze kroki edukacyjne stawiał w szkole parafialnej, a następnie kontynuował naukę w Kolegium Lubrańskiego, gdzie w 1768 roku zgłębił zagadnienia z zakresu filozofii. Później przeniósł się na Uniwersytet Krakowski, gdzie 20 kwietnia 1771 roku uzyskał tytuł bakałarza. Jeszcze przed zakończeniem edukacji przyjął niższe święcenia w 1772 roku, a rok później święcenia kapłańskie. Tytuł doktora filozofii nadał mu 26 kwietnia 1773 roku.

W 1775 roku rozpoczął karierę edukacyjną jako w wykładowca matematyki w Kolegium Nowodworskiego w Krakowie. Swoje wykłady zebrał w podręczniku „Wiadomości algebraiczne” opublikowanym w 1780 roku. Pod wpływem Hugo Kołłątaja, którego poznał w 1776 roku, zaczął propagować idee prawa natury oraz fizjokratyczne i postępowe poglądy religijne. Naglam się w tym okresie wydał dziełko „Uwagi moralne, gruntujące się na prawie natury i religii dla wiadomości i pożytku młodzieży narodowej”, które ujrzało światło dzienne w 1782 roku.

W tym samym roku Hugo Kołłątaj, w trosce o dalszy rozwój swojego ucznia, wysłał go na koszt Komisji Edukacji Narodowej do Wiednia i Strasburga, gdzie studiował prawo kościelne. Tam uzyskał doktorat prawa kanonicznego na podstawie pracy „Assertiones ex historia iuris canonici et iure ecclesiastico universo selectae”, dedykowanej królowi Stanisławowi Augustowi Poniatowskiemu w 1785 roku w Strasburgu.

Po powrocie do Polski zajął się porządkowaniem archiwum Akademii Krakowskiej. W 1787 roku objął zaszczytne stanowisko Sekretarza Szkoły Głównej Koronnej, a od 1790 roku pełnił funkcję kierownika katedry prawa kanonicznego. W tym czasie stworzył rozprawę o prawie kanonicznym „Dysertacja z prawa kanonicznego” (1786) oraz pracę „O wymiarze sprawiedliwości kryminalnej”. W latach 1799–1800 zebrał wykłady dotyczące procesu kościelnego, które opublikował w podręczniku „Institutiones processus iudiciarii fori ecclesiastici et civilis”.

Podczas publicznego posiedzenia Akademii, które zorganizowano z okazji rocznicy jej powstania oraz imienin króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, przedstawił swoją „Dysertację o prawodawstwie kryminalnym” (1788). W tej pracy postulował „jednakową karę dla ubogich i majętnych, dla pana i sługi, oraz taką, która miałaby w sobie tylko tyle surowości, ile potrzebne dla przykładu, a przy tym ducha miłosierdzia, zdolnego poprawić przestępcę”.

Po likwidacji katedry prawa kościelnego przez rząd austriacki na Uniwersytecie Krakowskim, od 1803 roku pełnił funkcję proboszcza w parafii pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Luborzycy. Mimo to, większość swojej działalności skupiał w Krakowie. Jeszcze w 1815 roku, jako emeryt, podpisał Statut Towarzystwa Naukowego z Uniwersytetem Krakowskim Złączonym. Zmarł 20 marca 1819 roku, najprawdopodobniej w Krakowie.

---

Oceń: Sebastian Jan Kanty Czochron

---