Marian Wojciechowski (historyk)

---

Życiorys

Marian Wojciechowski był synem Marii oraz profesora Zygmunta Wojciechowskiego. W okresie II wojny światowej angażował się w działalność organizacji niepodległościowej pod nazwą „Ojczyzna”. Po zakończeniu wojny, w 1949 roku, ukończył studia, a dwa lata później, w 1951 roku, obronił doktorat na Uniwersytecie Poznańskim.

W 1966 roku zdobył habilitację na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika. W okresie 1949–1955 pełnił rolę asystenta na Uniwersytecie Poznańskim, a następnie był adiunktem w latach 1955–1965 oraz docentem w latach 1965–1969 na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach. W latach 1969–1972 piastował tytuł docenta na Uniwersytecie Warszawskim, gdzie od 1972 roku był profesorem nadzwyczajnym, a od 1981 profesorem zwyczajnym.

Od 1972 roku Wojciechowski był członkiem Prezydium Polsko-Niemieckiej Komisji Podręcznikowej. W latach 1979–1985 sprawował funkcję Prezesa Kuratorium Instytutu Zachodniego w Poznaniu. Ponadto, w latach 1981–1992 był naczelnym dyrektorem Archiwów Państwowych, znacząco wpływając na rozwój instytucji archiwalnych w Polsce.

Przez wiele lat był także członkiem Komitetu Redakcyjnego kwartalnika „Wojskowy Przegląd Historyczny”. Dodatkowo, w okresie swojej kariery był długoletnim członkiem Komitetu Redakcyjnego kwartalnika KC PZPR „Z Pola Walki”, w którym ukazywały się artykuły dotyczące historii polskiego i międzynarodowego ruchu robotniczego oraz komunistycznego. W październiku 1981 roku został powołany przez Plenum Komitetu Centralnego PZPR do Zespołu, który zajmował się przygotowaniem naukowej syntezy dziejów polskiego ruchu robotniczego.

W latach 1988–1990 uczestniczył w pracach Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa. W kwietniu 1992 roku podpisał polsko-rosyjskie porozumienie archiwalne, co zapoczątkowało wydawanie źródłowej edycji „Katyń. Dokumenty zbrodni”. Należał do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (PZPR) w latach 1964–1990.

Marian Wojciechowski zmarł 24 listopada 2006 roku w Warszawie. Został pochowany w Alei Zasłużonych na Powązkowskim Cmentarzu Wojskowym, w kwaterze A29-tuje-17.

Uczniowie

Wśród uczniów Mariana Wojciechowskiego należy wymienić kilka wybitnych postaci. W szczególności Włodzimierz Borodziej, który zyskał renomę w swoim zakresie, oraz Tadeusz Rutkowski, również zasługujący na uwagę ze względu na swoje osiągnięcia.

Ważniejsze publikacje

Marian Wojciechowski jest autorem wielu znaczących publikacji w dziedzinie historii, które w znaczący sposób wpłynęły na badania nad stosunkami polsko-niemieckimi oraz historią XX wieku. Poniżej znajduje się lista jego najważniejszych prac:

• Rewizjonizm w historiografii niemieckiej 1920–1957, Bydgoszcz 1957,
• Rewizjonizm zachodnioniemiecki w świetle najnowszych badań, [w:] W XX rocznicę września, Poznań 1960, s. 86–103,
• Polska i Niemcy na przełomie lat 1932–1933, „Roczniki Historyczne”, 1963, t. 29, s. 105–180,
• Polsko-niemiecka deklaracja o nieagresji z 26 stycznia 1934 r., Katowice 1963,
• Stosunki polsko-niemieckie 1933–1938, Poznań 1965 (wyd. II, Poznań 1980),
• Die Rolle der deutsch-polnischen Beziehungen in der Genesis der Zweiten Weltkrieges, „Deutsche Aussenpolitik”, Jg. 12, 1967, H. 9, s. 1150–1158,
• Pięćdziesiąt lat stosunków polsko-niemieckich (1918–1968), „Przegląd Zachodni”, 1968, nr 5/6, s. 22–34,
• Rola stosunków polsko-niemieckich w genezie II wojny światowej, „Sprawy Międzynarodowe”, 1969, nr 9, s. 23–38,
• The Role of Polish-German Relations in the Origin of World War II, Warszawa 1970,
• Die polnisch-deutschen Beziehungen 1933–1938, Leiden (Holandia) 1971,
• Polityka Becka, [w:] J. Beck, Ostatni raport, Warszawa 1987, s. 5–24,
• Okiem historyka. Warszawa – Berlin – Bonn 1918–1981, Łódź 1989,
• Deutsche und Polen in der Revolution 1848–1849 (Boppard am Rhein 1991),
• Wojenne losy biblioteki Zygmunta Wojciechowskiego, [w:] W kręgu polityki, dyplomacji i historii XX wieku. Red. B. Rakowski i A. Skrzypek, Łódź 2000, s. 267-272,
• Laudatio dla Jerzego Krasuskiego w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, „Przegląd Zachodni”, 2001, nr 4 (3001), s. 206–209.

Bibliografia prac

W pracy prof. Mariana Wojciechowskiego za lata 1946–1987 znajduje się zbiór dokumentów oraz publikacji, które odzwierciedlają jego wkład w historiografię. Zawiera ona pozycje numerowane od 1 do 141.

Omawiana bibliografia jest częścią większej całości, a mianowicie Historia i współczesność, księgi, która została dedykowana profesorowi Wojciechowskiemu. Jest to zespół tekstów zebranych z okazji sześćdziesięciolecia jego urodzin.

Księga ta, redagowana przez Edwarda Frąckiego oraz Bolesława Woszczyńskiego, została opublikowana w Warszawie w 1987 roku. W bibliografii można znaleźć odniesienia na stronach 7 do 17.

---

Oceń: Marian Wojciechowski (historyk)

---