Wojskowe Zakłady Umundurowania w Poznaniu


Wojskowe Zakłady Umundurowania w Poznaniu, zlokalizowane przy ul. Kraszewskiego róg Jackowskiego (Jeżyce), to instytucje odzieżowe, które obsługują potrzeby wojskowe. Historia tych zakładów sięga czasów niemieckich, kiedy to do 1908 roku przy wspomnianym skrzyżowaniu funkcjonowało Bekleidungsamt, które zatrudniało niemieckich żołnierzy zręcznych w szyciu.

W 1908 roku zakończono budowę nowoczesnego, dwupiętrowego budynku wzdłuż ulicy Jackowskiego. Obiekt ten zyskał mechaniczne warsztaty szewskie, krajalnię, magazyn skór, a także własną windę i elektrownię. Od 1 października 1908 roku zakład stał się miejscem pracy dla około 300 cywilnych pracowników, podczas gdy kierownictwo pozostało w rękach wojska. Produkowano tutaj mundury sukienne i drelichowe, obuwie żołnierskie oraz bieliznę dla V Korpusu Wojska Niemieckiego.

W trakcie I wojny światowej, zakłady znacząco się rozrosły, a liczba pracowników wzrosła do około 1500, w tym wielu kobiet. W tym również okresie, przy ul. Ułańskiej powstał drugi zakład, w którym zatrudniano kolejnych 1500 pracowników.

17 listopada 1918 roku w zakładach pojawiła się polska kompania pod dowództwem Donata Stolpika, która uniemożliwiła Niemcom wywóz gotowych produktów. Wkrótce po tym, polskie władze powołały Zarząd Urzędu Umundurowania, a w kwietniu 1919 roku nowym szefem zakładów został kapitan Kazimierz Tchorzewski. W 1921 roku zakład zmienił nazwę na Okręgowy Zakład Mundurowy VII, a następnie na Wojskowy Zakład Mundurowy. W tym samym roku przeprowadzono także remont maszyn oraz poszerzono asortyment, wprowadzając m.in. mundury kolejarskie.

Znacząca rozbudowa miała miejsce w 1924 roku, kiedy to wybudowano nową stolarnię, a w 1927 roku utworzono Państwowe Zakłady Umundurowania w Warszawie, z oddziałem fabrycznym w Poznaniu, co wiązało się z reorganizacją pracy. W roku 1935 wprowadzono nowoczesne prasowalnie parowe. Niestety, w połowie 1939 roku zakłady rozpoczęły ewakuację. W wyniku bombardowania fabryka została uszkodzona, a później obsadzona przez nazistów, dla których produkcja miała zaspokoić potrzeby armii niemieckiej, przy udziale głównie polskich pracowników.

Po zakończeniu II wojny światowej, w lutym 1945 roku, zakład przeszły w ręce Armii Czerwonej, gdzie szyto m.in. waciaki i pokrowce na czołgi. Później zakłady zostały przejęte przez Centralny Zarząd Przemysłu Włókienniczego. Przełomowym momentem było usamodzielnienie się zakładów w 1951 roku, kiedy powstały Poznańskie Zakłady Przemysłu Odzieżowego im. Komuny Paryskiej oraz Poznańskie Zakłady Obuwia Domena.

Przypisy

  1. Longin Klichowski, Notatki z dziejów Wojskowych Zakładów Umundurowania, w: Kronika Miasta Poznania, nr 4/1988, s.193-198, ISSN 0137-3552

Oceń: Wojskowe Zakłady Umundurowania w Poznaniu

Średnia ocena:4.57 Liczba ocen:25