Stomil-Poznań

---

Historia

Historia Stomilu-Poznań sięga roku 1928, kiedy to pionierskie przedsiębiorstwo zostało założone przez inżynieraPawła Nestrypka, który przejął firmę „Pneumatyk” razem z kompletnym parkiem maszynowym. Rozpoczęto produkcję przy ulicy Starołęckiej, na terenie, gdzie wcześniej funkcjonowała Fabryka Marmolady Reutera oraz cegielnia Perkiewicza. Już w latach 30. XX wieku zakład zainicjował wytwarzanie różnorodnych opon, w tym rowerowych, samochodowych, a od 1934 roku również motocyklowych.

W tymże okresie, Stomil związał się z amerykańską firmą General Tire, co przyczyniło się do dużego postępu technologicznego. Prezes tej firmy, William O’Neil, odwiedził Polskę w celu prowadzenia rozmów handlowych. Zatrudniono także trzech amerykańskich inżynierów, a produkcja opon realizowana była na licencji „General”.

„No! – niedziw zresztą, że rower wypowiedział usługi. Tyle lat! Tyle dziesiątek tysięcy kilometrów drogi przebył! Zdolne do użytku pozostały tylko polskie opony „Stomil”; założyłem w Kapsztadzie, a nie wykazują ani śladu zużycia mimo bardzo trudnej, ponad 1000 mil podróży.”

Kazimierz Nowak, „Polnische Republik w Afryce” w: Ilustracja Polska 16.12.1934 s. 7

Przed II wojną światową opony Stomilu była wybierana przez 2/3 kierowców i 1/3 rowerzystów; w tym okresie otwarto również filię firmy w Dębicy. W 1939 roku, saperzy z jednostki przy ul. Rolnej wybudowali drewniany most na Warcie, łączący zakład z fabryką mydła „Tukan”. Niestety, most ten został zniszczony krótko po wybuchu wojny, podobnie jak most kolejowy na Starołęce. Ewakuacja załogi, maszyn oraz produktów rozpoczęła się w kierunku Warszawy oraz Dębicy.

W trakcie okupacji niemieckiej, Stomil działał pod nadzorem Continental Gummiwerke AG z Hannoweru, co wiązało się z zatrudnieniem robotników przymusowych. W 1941 roku, Gestapo aresztowało 60 z nich, z czego 48 zginęło w obozach koncentracyjnych. Po wojnie, dokładnie 20 lutego 1965 roku, odsłonięto tablicę poświęconą zamordowanym pracownikom, a historię zakładu miała przypominać Izba Pamiątek.

Produkcja pierwszej powojennej opony miała miejsce 30 kwietnia 1945 roku. Przedstawiono ją z dumą w czasie obchodów pierwszomajowych. Była to opona do samochodu ciężarowego o wymiarach 700×20, z napisem „Polska opona Stomil”. Rozpoczęto także odbudowę fabryki, która została niemal całkowicie zniszczona. W 1949 roku zakład został upaństwowiony, mimo działań Miasta Poznań, które apelowało o zachowanie jego właścicielskich praw w związku z jego znaczeniem dla lokalnego budżetu.

W kolejnych latach Stomil przeszedł wiele modernizacji i rozbudowy. W 1956 roku rozpoczęto budowę biurowca, zaś w 1961 roku przyłączono Fabrykę Regeneratów w Bolechowie. Również w 1959 roku utworzono Centralne Laboratorium Oponiarskie, a w 1968 roku jako pierwszy zakład w branży wykorzystano komputer do przetwarzania danych. W 1984 roku w Karolinie powstał ośrodek badania opon lotniczych, co napotkało na liczne zainteresowanie.

W dniu 3 kwietnia 1950 roku oddano do użytku przyzakładowe gimnazjum oraz szkołę przemysłową, które później zyskały status Technikum Chemicznego przy ul. Starołęckiej. Przełomowym momentem dla zakładu okazało się wyprodukowanie pierwszej opony bezdętkowej w 1956 roku. W 1971 roku Stomil zaczął produkcję opon-gigantów do maszyn budowlanych.

W czerwcu 1973 roku, Polski Fiat 125p, który został wyprodukowany z opon radialnych „Stomil-Rekord”, ustanowił trzy rekordy świata. Jednak nie obyło się również bez tragicznych wydarzeń, takich jak pożar, który wybuchł 9 marca 1972 roku w fabryce, podpalony przez jednego z pracowników. Odbudowaną walcownię oddano do użytku 30 grudnia tego samego roku, w obecności wicepremiera Franciszka Kaima oraz I sekretarza KW PZPR w Poznaniu, Jerzego Zasady.

W 1978 roku, z okazji 50-lecia firmy, na uroczystą akademię przybyli minister Mieczysław Dróżdż, sekretarz KW PZPR Józef Świtaj oraz dyrektor Zjednoczenia „Stomil” Henryk Olejniczak. W 1992 roku Stomil został przekształcony w spółkę akcyjną z pełnym udziałem Skarbu Państwa. Dla zasłużonych pracowników nadawano odznaczenia „Zasłużony dla Stomila w Poznaniu”. Od 1954 roku gazetą firmową Stomilu były „Stomilowiec”.

Od 1955 roku do zakładu dojeżdżała linia tramwajowa (aż do 31 sierpnia 2020 roku jej nazwa brzmiała „Stomil”), a w 1967 roku została ona przedłużona w kierunku Starołęki.

Nazwy

• 1923: „Pneumatyk” (firma przejęta w 1928 przez „Paragum”)
• czerwiec 1928: „Paragum” Wyroby Gumowe SA
• 10 lub 16 października 1928: Centralna Poznańska Fabryka Wyrobów Gumowych SA
• 1931: Fabryka Opon Samochodowych i Rowerowych „STOMIL” (nazwa wyłoniona w konkursie)
• 1939: Posener Gummiwerke G.m.b.H.
• 1945: Poznańskie Zakłady Przemysłu Gumowego Stomil SA
• 1970: Poznańskie Zakłady Opon Samochodowych Stomil
• 1992: Stomil-Poznań SA

Źródło: Kronika Miasta Poznania 4/1959, 2/1973 s. 10

Wyroby

Zakład zajmuje się produkcją różnorodnych wyrobów gumowych, które znajdują zastosowanie w różnych branżach. W jego ofercie znajdują się:

• opony diagonalne przeznaczone do maszyn górniczych oraz maszyn do prac ziemnych,
• opony diagonalne do wózków przemysłowych i podnośnikowych,
• opony diagonalne do samochodów ciężarowych i przyczep,
• opony diagonalne do maszyn rolniczych,
• ogumienie diagonalne do samolotów, helikopterów oraz szybowców,
• opony pełne dedykowane transportowi wewnętrznemu i maszynom drogowym,
• różnego rodzaju artykuły techniczne, w tym gumowo-metalowe i gumowo-tkaninowe,
• koła gumowo-metalowe do pojazdów specjalnych i wózków podnośnikowych,
• amortyzatory o różnorodnym zastosowaniu,
• membrana resoru powietrznego do autobusu o rozmiarach 178x260x340,
• maty gumowe oraz uszczelniacze,
• mieszanki i przedmieszki gumowe.

Wszystkie te wyroby są dostosowane do specyficznych potrzeb klientów oraz wymagających warunków użytkowania.

---

Oceń: Stomil-Poznań

---