Jeżyce

Osiedla

Jeżyce to ważna dzielnica Poznania, która ma bogatą historię oraz własne unikalne cechy. W przeszłości znane były pod różnymi nazwami, takimi jak Yssycz, Issyce, Giżyce, Gyżyce, Iżyce i Jerzyce, a w języku niemieckim jako Jersitz.

Obecnie Jeżyce stanowią nie tylko część miasta Poznań, ale także istotny element w Systemie Informacji Miejskiej. Dzielnica ta wyróżnia się jako samorządowe osiedle, co wpływa na jej organizację i funkcjonowanie w szerszym kontekście miejskim.

Granice

Według Systemu Informacji Miejskiej, teren jednostki obszarowej przedstawia swoje granice w następujący sposób:

Obszar Jeżyce sąsiaduje z następującymi osiedlami:

Historia

Historia Jeżyc sięga roku 1253, kiedy to miasto Poznań, na podstawie przywileju lokacyjnego, jakie wydał Przemysł I oraz Bolesław Kaliski, zyskało wiele ziem, w tym także tereny dzisiejszych Jeżyc. Nazwa tej dzielnicy prawdopodobnie wywodzi się od imienia Jerzy, jednak na przestrzeni wieków była różnie zapisywana, co skutkowało formami takimi jak: Giżyce, Iżyce, a ostatecznie Jeżyce, która to nazwa przetrwała do współczesności.

Na początku swojej historii, Jeżyce stanowiły ważne zaplecze gospodarcze dla samego Poznania. W końcu XIII wieku sołectwo jeżyckie obejmowało cztery łany ziemi, a sołtys był zobowiązany do uiszczania 8 grzywien srebra na rzecz króla. W roku 1392, król Władysław Jagiełło przyznał sołtysowi prawo do łowienia ryb w stawie, znanym dziś jako Sołacz. Wówczas to grunty wiejskie miały już 40 łanów ziemi uprawnej, chociaż mieszkańcy wsi świadczyli pańszczyznę dla folwarku znajdującego się w Wildzie.

W końcu XVI wieku w Jeżycach funkcjonowała kuźnia wodna, którą dzierżawili poznańscy kotlarze. W XVIII wieku, po szeregu katastrof naturalnych, pojawił się problem ponownego zasiedlenia zniszczonych terenów. W 1729 roku dotarli tu pierwsi koloniści z Bambergu, nazywani Bambrami, którzy osiedli w okolicy na zasadzie czynszowej.

Z danych spisu powszechnego z 1789 roku wynika, iż Jeżyce zamieszkiwało wówczas 265 osób, a do 1819 liczba mieszkańców wzrosła już do 385. W latach 70. XIX wieku Jeżyce zaczęły przechodzić istotne zmiany. W 1848 roku uruchomiono pierwszy poznański dworzec kolejowy, zbudowany wraz z linią kolejową ze Stargardu do Poznania, który zaczął funkcjonować 10 sierpnia 1848 roku. Niestety, dworzec ten został zamknięty w latach 70., po wybudowaniu dworca w obecnym miejscu.

Rozwój Jeżyc był zasługą nowo otwartych linii omnibusów, które kursowały z Chwaliszewa na Jeżyce. W 1871 roku powstał Ogród zoologiczny, co przyczyniło się do wyróżnienia Jeżyc na tle innych dzielnic. Od lat 80. XVII wieku Jeżyce zaczęły się rozbudowywać: powstała kanalizacja, zmodernizowano ulice, zbudowano elektrownię i wprowadzono elektryfikację linii tramwajowej. Wzniesiono nowe budynki użyteczności publicznej, takie jak szkoły, kościoły, a nawet straż pożarną. Między ulicami Bukowską a Grunwaldzką zbudowano koszary z kasynem oficerskim.

Rok 1900 był przełomowy dla Jeżyc – w tym czasie dzielnica została włączona w granice miasta Poznania. Zmiany, które nastąpiły, były widoczne przede wszystkim w rozbudowie zabudowy. Miejsce starych, wiejskich domów zaczęły zajmować nowe ulice oraz wielopiętrowe kamienice. Wzrosła liczba sklepów, warsztatów i zakładów przemysłowych. W latach 20. XX wieku otwarto Ogród Botaniczny, który do dzisiaj stanowi zieloną przestrzeń dla mieszkańców Jeżyc i Poznania. Początkowo miał 2,5 ha, a do początku lat 30. powiększył się do 11 ha. Dziś jego powierzchnia wynosi około 17 ha i należy do Uniwersytetu Adama Mickiewicza.

Niemniej jednak, mimo intensywnego procesu urbanizacji, Jeżyce zachowały swoje historyczne układy, co jest widoczne na przykład w kształcie owalnicy dawnej osady, który został utrwalony w przebiegu ulicy Kościelnej. W latach 1890-1895 Jeżyce znajdowały się w obrębie fortecy poznańskiej, co ograniczało działalność budowlaną. Mimo to, w tym okresie rynek został wytyczony jako centrum, a w 1906 roku powstał kościół pod wezwaniem Najświętszego Serca Jezusa i świętego Floriana przy ulicy Kościelnej.

Do 1910 roku teren ten był całkowicie zabudowany. Wśród nowych inwestycji znalazł się Teatr Nowy, który posiadał restaurację i orkiestrę. Ulica Słowackiego (dawniej Karola) była jednym z naj luksusowszych i najatrakcyjniejszych miejsc. Budynek Szkoły Podstawowej nr 36 spełniał najwyższe standardy europejskie.

W 1911 roku otworzono Most Teatralny, który znacznie usprawnił komunikację między Jeżycami a centrum miasta. Z kolei w 1927 roku oddano do użytku Dom Tramwajarza, który do dziś pozostaje ważnym punktem dla lokalnych mieszkańców.

Po II Wojnie Światowej w Jeżycach zaczęto wznosić nowe bloki mieszkalne, szkoły oraz szpitale. Powstały nowe zakłady pracy, przychodnie, przedszkola oraz żłobki. Na terenie dzisiejszych Ogrody przy ulicy Nowina, znajduje się cmentarz parafialny, gdzie po 40-letnim okresie nieużyteczności wznowiono chowanie zmarłych. Na obrzeżach tej dzielnicy znajduje się jezioro Rusałka, które obecnie leży w rejonie Golęcina na osiedlu samorządowym Sołacz.

Jeżyce w kulturze popularnej

Jeżyce to nie tylko malownicza dzielnica, lecz także inspirujący kontekst dla wielu dzieł kulturowych. To właśnie w tym miejscu rozgrywa się popularny cykl powieści dla młodzieży autorstwa Małgorzaty Musierowicz zatytułowany „Jeżycjada”. Te książki przyciągają uwagę czytelników swoim wyjątkowym klimatem oraz barwnymi postaciami, które oddają charakter tej dzielnicy.

Dodatkowo, Jeżyce znalazły swoje miejsce w twórczości znanego rapera Peji (czyli Ryszarda Waldemara Andrzejewskiego). W jego utworach, takich jak “Staszica Story I”, “Staszica Story II” oraz “Czas przemija”, artysta przywołuje przeróżne wspomnienia związane z dzieciństwem spędzonym w tej okolicy. Muzyka Peji jest świadectwem życia lokalnej społeczności oraz odzwierciedleniem atmosfery Jeżyc.

Placówki kulturalne

W dzielnicy Jeżyce możemy znaleźć wiele interesujących placówek kulturalnych, które przyciągają zarówno mieszkańców, jak i turystów. Wśród nich znajdują się:

  • Teatr Nowy na ulicy Dąbrowskiego 5, gdzie odbywają się liczne spektakle oraz wydarzenia artystyczne,
  • Dom Tramwajarza mieszczący się przy ulicy Słowackiego 19/21, który jest miejscem spotkań lokalnej społeczności,
  • Kino Rialto, usytuowane przy ulicy Dąbrowskiego 38, gdzie można obejrzeć zarówno filmy premierowe, jak i klasykę kina,
  • Klub Fantastyki „Druga Era”, zlokalizowany przy ulicy Słowackiego 13, to przestrzeń dla miłośników gier planszowych oraz literatury fantastycznej.

Te miejsca nie tylko wzbogacają ofertę kulturalną dzielnicy, ale także sprzyjają integracji społecznej i wspierają lokalnych artystów.

Osoby związane z Jeżycami

Warto poznać inicjatywy i osobistości, które wyróżniają się związkiem z Jeżycami. Oto kilka z nich:

  • Małgorzata Musierowicz – uznawana pisarka, znana zwłaszcza z cyklu powieści dla młodzieży zatytułowanego Jeżycjada,
  • Tadeusz Łomnicki – wybitny aktor, który zmarł na deskach Teatru Nowego w Poznaniu,
  • Roman Wilhelmi – znany aktor, który przez wiele lat mieszkał na Jeżycach,
  • Zygmunt Warczygłowa – malarz samouk, często nazywany Poznańskim Nikiforem, przyszedł na świat w tej dzielnicy,
  • Wanda Błeńska – misjonarka oraz lekarz trędowatych, Służebnica Boża Kościoła katolickiego, która urodziła się i mieszkała na Jeżycach, a następnie została pochowana na Cmentarzu Jeżyckim na Ogrodach,
  • Kazimiera Iłłakowiczówna – poetka mieszkająca i tworząca w tej ważnej poznańskiej dzielnicy,
  • Peja (właściwie Ryszard Waldemar Andrzejewski) – raper, producent muzyczny oraz działalności gospodarczej,
  • Zygmunt Bauman – znakomity socjolog i filozof, urodzony na Jeżycach, znany z wkładu w rozwój koncepcji postmodernizmu.

Komunikacja

Osiedle Jeżyce jest doskonale skomunikowane dzięki działalności tramwajów oraz autobusów. W szczególności miasto korzysta z usług MPK Poznań, które obsługują linię 164, co umożliwia mieszkańcom oraz odwiedzającym wygodne przemieszczenie się po okolicy.

Dodatkowo w nocy do dyspozycji są linie 216 i 226, zapewniające transport również w późniejszych godzinach, co jest szczególnie istotne dla tych, którzy pracują lub uczą się po zmroku.

Oceń: Jeżyce

★★★★★
Średnia ocena:4.59 Liczba ocen:17