Bolesław Świderski (bibliotekarz)

---

Życiorys

Młodość

Bolesław Świderski przyszedł na świat 13 kwietnia 1917 roku w Poznaniu. Po ukończeniu gimnazjum, w 1936 roku, zdecydował się na kontynuację nauki na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza, gdzie zgłębiał tajniki geografii. Ukończenie studiów przypadło na wrzesień 1945 roku. Tego samego dnia, 1 maja, rozpoczął swoją karierę zawodową w Bibliotece Głównej UAM w Poznaniu, co stało się kamieniem milowym w jego życiu zawodowym związanym z bibliotekarstwem.

Świderski pochodził z rodziny inteligenckiej. Jego ojciec, Bolesław, pracował jako kupiec i urzędnik, a matka, Maria z d. Tefalska, zajmowała się domem. W rodzinie było jeszcze pięcioro dzieci — trzy córki oraz dwóch synów. Bolesław rozpoczął edukację w szkole powszechnej im. Mikołaja Kopernika w Poznaniu, a następnie kontynuował naukę w Gimnazjum im. Marii Magdaleny, którą finalnie dokończył w Gimnazjum im. Ignacego Paderewskiego, gdzie w 1936 roku zdał maturę. Po otrzymaniu świadectwa dojrzałości związał się z Wydziałem Matematyczno-Przyrodniczym Uniwersytetu Poznańskiego. Choć przed wybuchem II wojny światowej zakończył studia z zakresu geografii, nie zdołał otrzymać dyplomu.

Po wojnie

W 1945 roku na Uniwersytecie Poznańskim uzyskał tytuł magistra filozofii w dziedzinie geografii, prezentując pracę poświęconą roli rzek w kształtowaniu państwowości na terenach Polski historycznej. Trzy lata później zyskał stopień doktora z rozdzielczej rozprawy dotyczącej osiedli wiejskich w Polsce w kontekście rzeźby terenu. W 1965 roku przeprowadził habilitację na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Łódzkiego na temat współpracy bibliotek w zakresie gromadzenia zbiorów, a w 1968 roku otrzymał nominację na docenta. W następnym roku przeniósł się do Łodzi.

Od 1947 roku był aktywnym członkiem Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich, wchodząc w skład zarządu Okręgu Łódź-Miasto. Reprezentował organizację na międzynarodowych konferencjach Federacji Stowarzyszeń Bibliotekarskich (IFLA), które miały miejsce w Warszawie (1959) oraz Budapeszcie (1972). Pełnił również funkcje w Zarządzie Towarzystwa Przyjaciół Łodzi (od 1972) oraz w Wydziale I Łódzkiego Towarzystwa Naukowego (od 1975). W 1984 roku uzyskał tytuł profesora nauk humanistycznych.

Bolesław Świderski władał wieloma językami obcymi, w tym angielskim, francuskim, greckim, łacińskim, niemieckim oraz rosyjskim, co umożliwiło mu podjęcie staży bibliotekarskich poza Polską, m.in. w Anglii w 1957 roku, ZSRR w 1959 roku, NRD w 1960 roku oraz Czechosłowacji w 1963 roku. Jego życie osobiste również było interesujące — dwukrotnie wchodził w związek małżeński. Jego pierwsza żona, polonistka Józefa Kaczmarkiewicz, była doświadczoną kustosz dyplomowanym i dyrektorem Biblioteki Akademii Medycznej w Łodzi. Po jej tragicznej śmierci w 1971 roku, ponownie ożenił się z Ireną Janicką, anglistką oraz dyrektorem Instytutu Filologii Angielskiej Uniwersytetu Łódzkiego. Nie doczekali się dzieci.

Zajmowane stanowiska i pełnione funkcje

Bolesław Świderski w ciągu swojej kariery zajmował wiele istotnych stanowisk, które miały znaczący wpływ na rozwój bibliotekarstwa oraz instytucji, w których pracował. Oto zestawienie najważniejszych ról, jakie pełnił w różnych okresach swojego życia zawodowego:

• 15 grudnia 1940 roku – 1945 → zatrudniony w firmie Landeskontrollverband Wartheland,
• Po 1945 roku → objął opiekę nad Zakładem Geologii i Paleontologii Uniwersytetu Poznańskiego, przemianowanego 24 grudnia 1955 roku na Uniwersytet Adama Mickiewicza,
• 1947-1954 → pełnił funkcję asystenta bibliotecznego w Bibliotece Głównej Uniwersytetu Poznańskiego oraz był kierownikiem Oddziału Udostępniania Zbiorów do 1950 roku,
• 1950 → awansował na kierownika Referatu Kartograficznego,
• 1954-1955 → pracował jako bibliotekarz w tej samej bibliotece,
• 1955-1961 → działał jako kustosz w Bibliotece Głównej,
• 1956-1968 → pełnił rolę wicedyrektora biblioteki,
• 1962-1968 → pracował jako kustosz dyplomowany,
• 1968 → uzyskał tytuł docenta w auli Uniwersytetu,
• Podczas swojej pracy w bibliotece uniwersyteckiej, kierował Zbiornicą Księgozbiorów Zabezpieczonych w Poznaniu,
• 1969-1981 → objął stanowisko dyrektora Biblioteki Uniwersytetu Łódzkiego,
• 1972-1981 → był kierownikiem Zakładu Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa Uniwersytetu Łódzkiego,
• 1981-1987 → pełnił funkcję kierownika Katedry Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej Uniwersytetu Łódzkiego.

Bolesław Świderski swoje życie zawodowe związał z działalnością naukową oraz bibliotekarską, co miało ogromny wpływ na rozwój bibliotek, z którymi był związany.

Działalność naukowa i dydaktyczna

Działalność dydaktyczna

Bolesław Świderski był wybitnym dydaktykiem, który swoje umiejętności i wiedzę przekazywał studentom w kilku instytucjach. Kształcił bibliotekarzy w Państwowym Ośrodku Kształcenia Bibliotekarzy w Jarocinie oraz na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Łódzkiego oraz Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu.

Był również organizatorem takich inicjatyw jak Zakład Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa w Łodzi, który funkcjonował w latach 1972-1981, czy też Zaocznego Studium Bibliotekoznawstwa, powstałego w 1977 roku. W 1980 roku zainicjował Studium Podyplomowe Bibliotekoznawstwa.

Przynależność do towarzystw

Świderski aktywnie uczestniczył w życiu naukowym, będąc członkiem wielu towarzystw. Należał do Polskiego Towarzystwa Geograficznego od 1945 roku oraz Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk od 1948 roku. Od 1975 roku wspierał Łódzkie Towarzystwo Naukowe, a także Towarzystwo Przyjaciół Łodzi, którego był członkiem od 1972 roku.

W swojej karierze zdobył również uznanie w Stowarzyszeniu Bibliotekarzy Polskich, do którego należał od 1947 roku, oraz w Związku Nauczycielstwa Polskiego, gdzie był aktywny od tego samego roku. Działał także w Radzie Wydziału Filologicznego i Senatu UŁ w latach 1969-1987.

Nagrody i odznaczenia

Jego dorobek i zaangażowanie w rozwój kultury oraz nauki zaowocowały wieloma nagrodami i odznaczeniami. W 1955 roku otrzymał Medal 10-lecia PRL, a dwunastkę lat później zaszczytne miano Zasłużonego Działacza Kultury.

Inne wyróżnienia to Odznaka Honorowa Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich (1968), Złoty Krzyż Zasługi (1974) oraz Brązowy Medal za Zasługi dla Obronności Kraju (1976). W 1981 roku uhonorowano go Medalem „Uniwersytet Łódzki w Służbie Społeczeństwa i Nauki”, a trzy lata później Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.

Oprócz tego, Świderski był redaktorem naukowym spisów bibliograficznych, takich jak Łódzka bibliografia regionalna 1945-1980. Jego wkład w encyklopedie oraz słowniki specjalistyczne, w tym Encyklopedia wiedzy o książce oraz Encyklopedia współczesnego bibliotekarstwa polskiego, również zasługuje na uwagę.

Uczestniczył w pracach komisji egzaminacyjnej dla bibliotekarzy oraz dokumentalistów dyplomowanych, a także był promotorem 91 prac magisterskich i 10 rozpraw doktorskich. Jego wykłady z metodologii i nauki o książce, bibliotece oraz informacji naukowej cieszyły się dużym zainteresowaniem. Angażował się również w kursy, zajęcia szkoleniowe oraz konferencje naukowe zarówno w kraju, jak i za granicą.

W swojej pracy badał szereg zagadnień z zakresu geografii, bibliografii oraz bibliotekarstwa, w tym bibliografiami regionalnymi. Był autorem licznych publikacji książkowych, rozpraw, monografii oraz ponad 100 artykułów i recenzji, które znacząco wzbogaciły wiedzę w swojej dziedzinie.

---

Oceń: Bolesław Świderski (bibliotekarz)

---