Hanna Pohoska

Polityka i administracja

Hanna Pohoska, znana również jako Anna Ewa z Rzepeckich Pohoska, to postać, która w polskiej historii edukacji zajmuje szczególne miejsce. Urodziła się 29 maja 1895 roku w Poznaniu, a swoje życie zakończyła 30 września 1953 roku.

Była specjalistką w dziedzinie historii oświaty oraz pedagogiki, a jej działalność miała istotny wpływ na rozwój edukacji w Polsce. Warto także podkreślić jej rolę jako działaczki politycznej. W 1935 roku została wybrana na stanowisko zastępczyni senatora z Miasta Stołecznego Warszawy.

Życiorys

Hanna Pohoska była osobą o bogatym dziedzictwie rodzinnym. Córka kontrolującego życie publiczne dziennikarza Kazimierza oraz Izy Moszczeńskiej-Rzepeckiej, znanej ze swojego zaangażowania w działalność społeczną, miała również znamienite pochodzenie, będąc siostrzenicą Karola i wnuczką Ludwika Władysława. W jej rodzinie nie zabrakło również ważnych postaci, w tym brata Jana Rzepeckiego. W 1917 roku połączyła swoje życie z Janem Pohoskim, architektem i wiceprezydentem Warszawy w latach 1934–1939. Ich związek zaowocował dwójką dzieci: córką Ewą oraz synem Janem.

Hanna uzyskała edukację na prestiżowej pensji u Jadwigi Kowalczykówny i Jadwigi Jawurkówny w Warszawie. Wkrótce włączyła się w działalność postępowo-niepodległościową, współorganizując koło młodzieży, a także angażując się w sekcję żeńską Związku Strzeleckiego.

W 1913 roku rozpoczęła studia z zakresu historii na Uniwersytecie Jagiellońskim. Po wojnie, w roku akademickim 1916/1917, wznowiła swoje studia na Uniwersytecie Warszawskim, gdzie obroniła doktorat w 1923 roku, pod kierownictwem Marcelego Handelsmana. Posiadała również doświadczenie pedagogiczne, łącząc pracę w warszawskich szkołach średnich z obowiązkami wykładowczyni na UW. Habilitowała się na tym uniwersytecie w 1934 roku.

Hanna angażowała się w życie edukacyjne, prowadząc prace w Ministerstwie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, a także publikując prace dotyczące dydaktyki historii. Społeczny komitet działał w latach 1928–1939, a ona sama pełniła rolę przewodniczącej zarządu głównego Związku Pracy Obywatelskiej Kobiet. Po wybuchu II wojny światowej, uczestniczyła w tajnym nauczaniu, a także w Biurze Informacji i Propagandy ZWZ/AK, prowadząc kancelarię Komendy Głównej.

W czołowych wydarzeniach wojennych, tragicznie straciła męża oraz oboje dzieci. Po wojnie, przez kilka lat była docentką na UW (1946–1953). W 2019 roku wspomnienia Hanny zostały opublikowane przez Muzeum Historii Polski w tomie Kobiety niepodległości. Publikacja ta odnosiła się do jej doświadczeń z lat 1910–1918.

Niestety, w 1951 roku jej praca Legjony i wojska polskie w wojnach napoleońskich: 1797–1814, wydana pod pseudonimem Ewa Białynia, została wycofana z bibliotek w Polsce i objęta cenzurą.

Ostatnie lata życia Hanny upłynęły w cieniu wspomnień i działalności. Zmarła, a jej miejsce spoczynku znajduje się na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 17-6-30), gdzie spoczywa obok najbliższych.

Ordery i odznaczenia

Hanna Pohoska, wybitna postać w historii Polski, została odznaczona wieloma cennymi nagrodami, które doceniły jej zasługi oraz wkład w rozwój kraju.

  • Krzyż Niepodległości, przyznany 22 grudnia 1931 roku,
  • Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, nadany 9 listopada 1932 roku,
  • Srebrny Wawrzyn Akademicki, przyznany 5 listopada 1935 roku,
  • Odznaka pamiątkowa Polskiej Organizacji Wojskowej.

Przypisy

  1. a b c d e f Hanna Rzepecka, [w:] KamilK. Piskała KamilK., MartaM. Sikorska-Kowalska MartaM. (red.), Kobiety niepodległości. Wspomnienia z lat 1910–1918, Warszawa 2019 r., s. 143–184, ISBN 978-83-65248-36-7, OCLC 1160196894 [dostęp 18.04.2022 r.]
  2. M.P. z 1935 r. nr 257, poz. 306 „za szerzenie zamiłowania do literatury polskiej”.
  3. M.P. z 1932 r. nr 259, poz. 295 „za zasługi na polu wychowania państwowego”.
  4. M.P. z 1931 r. nr 296, poz. 391 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
  5. Jerzy Waldorff, Hanna Szwankowska, Danuta Jendryczko, Barbara Olszewska, Zofia Czyńska „Cmentarz Powązkowski w Warszawie” KAW Warszawa 1984 r. s. 73 ISBN 83-03-00758-0.
  6. Cenzura PRL : wykaz książek podlegających niezwłocznemu wycofaniu 1 X 1951 r.. posł. Zbigniew Żmigrodzki. Nortom: Wrocław, 2002 r., s. 5. ISBN 83-85829-88-1.
  7. Album skorowidz Senatu i Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej oraz Sejmu Śląskiego. Kadencja 1935/1940, 1936 r., s. 198.

Oceń: Hanna Pohoska

★★★★★
Średnia ocena:4.74 Liczba ocen:5