Janusz Kulas

---

Życiorys

Janusz Kulas przyszedł na świat w 1936 roku w Poznaniu, gdzie rozpoczął swoją edukację w Technikum Budowy Taboru Kolejowego. Przed wydarzeniami Poznańskiego Czerwca 1956 roku wykonywał pracę jako kierowca w Przedsiębiorstwie Transportowym Budownictwa Miejskiego oraz angażował się w nielegalny handel biletami kinowymi, które sprzedawał po zawyżonych cenach.

W dniu 28 czerwca 1956 roku, zainspirowany rosnącą niezadowoleniem społecznym, Janusz Kulas włączył się w pokojowe demonstracje, które miały miejsce w Poznaniu. Jako symboliczny krok, stał w pierwszym szeregu protestujących, trzymając transparent z napisanym żądaniem: „Żądamy chleba”. Gdy w demonstracje wkroczyła przemoc, Kulas wziął udział w zdobyciu broni w Studium Wojskowym Wyższej Szkoły Rolniczej, oraz brał czynny udział w rozbrojeniu VII Komisariatu MO mieszczącego się przy ul. Grunwaldzkiej 34. Jego działania obejmowały również walki na ul. Dąbrowskiego, gdzie podjął próbę uruchomienia zdobytego czołgu, co okazało się bezskuteczne. Po stłumieniu wystąpień społecznych, Janusz Kulas został aresztowany 30 czerwca 1956 roku.

Podczas przesłuchania, świadomy brutalnych metod stosowanych przez funkcjonariuszy, złożył zeznania, które obciążyły innych uczestników demonstracji. Rozpoczęty 5 października 1956 roku „Proces dziesięciu” (znany także jako proces grupy Kulasa) odbył się w Sądzie Wojewódzkim w Poznaniu, gdzie przewodniczącym był sędzia Dionizy Piotrowski. W trakcie tego procesu, prokurator Czesław Borkowski oskarżył Janusza Kulasa i dziewięciu innych oskarżonych o napad na placówkę MO, zagrożony karą od 10 lat do dożywocia lub karą śmierci. Obrońcą Kulasa był Władysław Banaczyk. Pomimo trudnych warunków, Janusz Kulas wykazywał niezwykłą godność oraz twarde podejście do obrony, nie tracąc dobrego humoru. Sąd zakończył postępowanie po jedenastu dniach, wyznaczając termin wydania wyroku na 22 października 1956 roku. W obliczu nowej odwilży oraz przemówienia Władysława Gomułki, postanowiono zawiesić proces, co ostatecznie doprowadziło do jego stałego wstrzymania.

W trakcie zawieszenia procesu, Janusz Kulas został brutalnie zaatakowany przez jednego ze strażników, który ugodził go nożem w brzuch, co poważnie go raniło. Pod koniec października 1956 roku odzyskał wolność, jednakże został zmuszony do opuszczenia Poznania, jako kierowca kontynuował pracę w Państwowym Przedsiębiorstwie Fotogrametrii. W 1957 roku został wezwany do wojska, jednak z powodu szykan, postanowił odmówić, co skutkowało skazaniem na stosunkowo krótką karę w oddziale karnym w Szczecinie, z którego wyszedł 28 października 1957 roku. Przez następne lata, aż do jego śmierci w 1972 roku, Janusz Kulas nadal pracował jako kierowca, jednocześnie będąc obiektem stałej inwigilacji oraz szykan ze strony Służby Bezpieczeństwa (SB), co zmusiło go do częstej zmiany miejsca pracy. Zmarł w niejasnych okolicznościach 8 grudnia 1972 roku, a jego ostatnie miejsce spoczynku znajduje się na Cmentarzu Junikowo w Poznaniu.

Życie prywatne

Janusz Kulas był synem Józefa Kulasa, który brał udział w działaniach zbrojnych podczas wojny obronnej w 1939 roku, oraz Anieli Just. W 1958 roku ożenił się z Eugenią Marią Zajdel, urodzoną w 1937 roku. Z tego związku na świat przyszło troje dzieci: córa Wioletta oraz dwóch synów, Piotr i Janusz.

Upamiętnienie

Janusz Kulas został upamiętniony w wielu formach, które odzwierciedlają jego znaczenie dla lokalnej społeczności oraz historii. Wśród nich wyróżniają się następujące elementy:

• znaczek oraz blok Poczty Polskiej (nr 4101 oraz blok 170), które przedstawiają zdjęcie robotników maszerujących ulicą Armii Czerwonej (obecnie Święty Marcin), wśród których można dostrzec Janusza Kulasa niosącego transparent. Zostały one wykonane w technice stalorytu oraz rotograwiury w 2006 roku,
• ulica w Poznaniu, znajdująca się pomiędzy ulicą Solną a ulicą Stanisława Hejmowskiego, nosi imię Janusza Kulasa od 2016 roku,
• tablica pamiątkowa z biogramem, która została umieszczona u zbiegu ulic Janusza Kulasa i Stanisława Hejmowskiego w 2018 roku.

Wszystkie te elementy stanowią hołd dla postaci, której życie i praca miały wpływ na wielu ludzi oraz na historię regionu.

---

Oceń: Janusz Kulas

---