Jan Franciszek Smulski, urodzony 4 lutego 1867 roku w Poznaniu, a zmarły 18 marca 1928 roku w Chicago, był czołowym działaczem polonijnym na terenie Stanów Zjednoczonych. Był on członkiem Związku Narodowego Polskiego oraz założycielem i właścicielem pierwszego polskiego banku w USA, którego otwarcie miało miejsce w roku 1906. Bank, znany jako Northwestern Bank, usytuowany był w samym sercu polskiej dzielnicy Chicago, gdzie przy ulicach Milwaukee Avenue, Ashland i Division znajdowały się jego siedziby.
Smulski odegrał kluczową rolę w rozwoju tej społeczności. Przybył do Stanów Zjednoczonych z ojcem, który z kolei założył drukarnię w Chicago. Po ukończeniu chicagowskiego uniwersytetu Loyola, przejął po ojcu prowadzenie drukarni oraz zaangażował się w życie polityczne regionu. W swojej karierze był radnym miejskim (ang. alderman), a później pełnił funkcję sekretarza finansowego stanu Illinois. Smulski współpracował z Ignacym Paderewskim, stanowiącym kierownika Wydziału Narodowego, który stanowił alternatywną organizację wobec Komitetu Obrony Narodowej, który był związany z politycznymi interesami Austro-Węgier. Po wybuchu I wojny światowej, Komitet Obrony Narodowej musiał wykazać szczególną ostrożność, natomiast Wydział Narodowy zajął stanowisko proalianckie.
Wieloletnia współpraca Smulskiego z różnymi parafiami Kościoła Katolickiego oraz licznymi organizacjami polonijnymi podkreśla jego oddanie sprawie polskiej i interesom Polonii. W 1919 roku na życzenie Józefa Piłsudskiego wszedł w skład Komitetu Narodowego Polskiego.
Po zakończeniu wojny, Jan Smulski założył Kongres Wychodźstwa, aczkolwiek jego znaczenie nie było na tyle istotne, z uwagi na problemy, z jakimi borykała się Polonia, takie jak bezrobocie. W latach dwudziestych XX wieku Smulski musiał zmagać się z trudnościami finansowymi związanymi z nadejściem Wielkiego Kryzysu. Niestety, zachorował na raka, co doprowadziło go do tragicznej decyzji o samobójstwie.
Jego zaangażowanie w sprawy polskie oraz Polonię zostało docenione, gdyż pochowano go z honorami na polskim cmentarzu św. Wojciecha w Niles. Na ceremonii pogrzebowej przemawiał Paderewski. Mimo to, z uwagi na jego status jako samobójcy, jego grób znajduje się w zdekonsekrowanej ziemi, otoczony alejkami.
W chicagowskiej dzielnicy Wicker Park można odnaleźć kilka rezydencji, gdzie bywał i grał Paderewski, w tym jedną, która należała do Jana Smulskiego. To okazała rezydencja pod adresem 2138 W. Pierce, odkupiona od wpływowego niemieckiego przedsiębiorcy Hansa D. Runga, właściciela Wolf Brothers Wood Milling Company. Budynek ten później pełnił rolę polskiego konsulatu.
Przypisy
- Eugeniusz Romer, Pamiętnik Paryski 1918–1919. przypisy Andrzej Garlicki, Ryszard Świętek, t. I Wrocław 2010, s. 16.
- Stanisław Kozicki, Historia Ligi Narodowej (okres 1887–1907), Londyn 1964, s. 584.
Pozostali ludzie w kategorii "Przedsiębiorczość i ekonomia":
Sebastian Kulczyk | Carl Hartwig | Jarosław Leitgeber | Jacek Kseń | Wojciech Gola | Józef Zeyland | Karol Rudolf Vetter | Józef Sroczyński | Moric Goldhaar | Wojciech Kandulski | Grażyna Kulczyk | Heinrich Dohrn (1769–1852) | Maciej Radziwiłł (ur. 1961) | Małgorzata Wiśniewska (przedsiębiorca) | Manuela Michalak | Tadeusz Marchlewski | Edmund Węcławski | Dominika Kulczyk | Ewa Mielcarek | Władysław HedingerOceń: Jan Smulski