Teatr Nowy im. Izabelli Cywińskiej, znajdujący się w Poznaniu, jest znaczącym miejscem kultury w tym mieście, które w pełni zasługuje na uwagę miłośników dramatu.
To teatr, który wyróżnia się swoją bogatą historią oraz różnorodnym repertuarem, prowadzonym z pasją i zaangażowaniem przez utalentowanych artystów oraz dyrekcję.
Historia
Okres przedwojenny
Teatr Nowy mieści się w secesyjnej kamienicy, która została zbudowana w latach 1906–1907 przy ul. Dąbrowskiego 5. Autorem projektu i zarazem współwłaścicielem budynku byli architekci Herman Böhmer oraz Paul Preul. W tej przestrzeni znajdowała się sala widowiskowa „Bandolina”, która z czasem przekształciła się w kabaret, znany jako „Alt-Posen Vergnügungslokal”.
Po zakończeniu I wojny światowej, kamienica została przejęta przez Zarząd Towarzystwa Bratniej Pomocy Studentów Uniwersytetu Poznańskiego, który wynajął budynek spółce teatralnej „Maski. Teatr Nowy im. Heleny Modrzejewskiej”. Teatr zainaugurował swoje występy 14 września 1923 roku, oferując widzom repertuar lżejszy. Niestety, w 1937 roku placówka ogłosiła bankructwo i zakończyła swoją działalność.
1973-1989
Następna era Teatru Nowego rozpoczęła się w 1973 roku, kiedy to Izabella Cywińska postanowiła go reaktywować, oddzielając od zarządzania Poznańskich Teatrów Dramatycznych, do którego wówczas należał także Teatr Polski. Cywińska przybyła do Poznania z Kalisza, gdzie pełniła funkcję dyrektorki oraz kierownika artystycznego Teatru im. Wojciecha Bogusławskiego.
Nowym dyrektorem zastępczym został Wacław Wilanowski, domeną literacką zajął się Milan Kwiatkowski, zaś scenografię projektowali Andrzej Sadowski oraz Kazimierz Wiśniak. Choć sala przy ul. Dąbrowskiego 5 została ostatecznie otwarta dopiero 20 grudnia 1973 roku, pierwsze przedstawienia odbyły się w Domu Kultury Milicji Obywatelskiej „Olimpia” na ul. Matejki. Tam 15 września 1973 roku miała miejsce premiera „Chłopców z Placu Broni” w reżyserii Edmunda Pietryka oraz scenografii Henryka Regimowicza.
W nowej siedzibie swoje pierwsze przedstawienie miał Miron Białoszewski „A jak królem, a jak katem będziesz”, które okazało się bardzo udane. Drugiego dnia Cywińska zaprezentowała „Gigantów z gór” Luigi Pirandellego, w której zagrał zespół przyciągający 8 tysięcy widzów.
Powodzeniem cieszyło się również przedstawienie „Opera za trzy grosze”, które pod kierownictwem meksykańskiego reżysera Raula Zermeno miało swoją premierę 31 marca 1974 roku. Scenografię zaprojektował Andrzej Sadowski, a spektakl powtórzono 137 razy dla 46 tysięcy odbiorców. Teatr również aktywnie występował za granicą, między innymi w 1975 roku w Czechosłowacji (Praga, Ostrawa, Czeski Cieszyn, Koszyce).
W latach 70. XX wieku jednym z największych przebojów była komedia „Awantura w Chioggi” autorstwa Janusza Nyczaka, która przyciągnęła około 40 tysięcy widzów podczas 132 spektakli. Z drugiej strony, kontrowersyjnym przedstawieniem były „Wijuny” Teresy Lubkiewicz-Urbanowicz w reżyserii Izabeli Cywińskiej, które zdobyły uznanie na XVII Festiwalu Polskich Sztuk Współczesnych we Wrocławiu, gdzie wyróżnienia zdobyli zarówno Cywińska, Kazimierz Wiśniak oraz Joanna Orzechowska za rolę Antołki.
W sezonie 1977/1978 teatr uruchomił nową scenę, zwaną „Małą”, której premierę zainaugurowano 16 grudnia 1977 roku przedstawieniem „Bunt Dobrochny i Józefa Ratajczaków” w reżyserii Izabeli Cywińskiej. Zaraz po tym pokazano „Milczenie” Stanisława Brzozowskiego oraz monodram „Rzecz pt. Aktorka” w wykonaniu Milana Kwiatkowskiego, oraz Sławy Kwaśniewskiej. Wydarzeniem 1978 roku była premiera „Łaźni” Włodzimierza Majakowskiego, reżyserowana przez Cywińską, która krytycznie odnosiła się do ówczesnych elit społecznych, a rolę Pobiedonosikowa znakomicie odegrał Janusz Michałowski.
Po 1989
22 lutego 1992 roku, podczas prób do przedstawienia „Króla Leara”, zmarł Tadeusz Łomnicki. Rok później Teatr Nowy przypisał mu swoje imię w obchody dziesiątej rocznicy śmierci. Po odejściu Izabelli Cywińskiej, 25 marca 2024 roku, teatr przyjął nazwisko Cywińskiej jako patronkę, zmieniając równocześnie nazwę Dużej Sceny na Scenę Tadeusza Łomnickiego.
Dyrektorzy Teatru Nowego
Teatr Nowy w Poznaniu przeszedł przez różne etapy kierownictwa, które miały wpływ na jego rozwój i artystyczny kształt. W okresie od 1973 do 1989 roku funkcję dyrektora sprawowała Izabella Cywińska, która znacząco wpłynęła na oblicze teatru w tym czasie.
Następnie, w latach 1989–2003, stanowisko dyrektora objął Eugeniusz Korin, a po nim, do 2011 roku, władzę przejął Janusz Wiśniewski, who guided the theatre during a challenging period in its history.
Od 2011 roku dyrektorem jest Piotr Kruszczyński, który kontynuuje tradycję tej instytucji, wprowadzając nowe inicjatywy oraz projekty artystyczne.
Zespół aktorski w sezonie 2024/2025
W nadchodzącym sezonie 2024/2025, teatr w Poznaniu z radością zaprasza widzów do zapoznania się z bogatym i zróżnicowanym zespołem aktorskim. Aktorki i aktorzy, którzy będą tworzyć magię na scenie, zapewnią niezapomniane przeżycia artystyczne.
| Aktorki | Byłe aktorki | Aktorzy | Byli aktorzy | Współpracują |
|---|---|---|---|---|
|
|
|
|
|
Przypisy
- MaciejM. Szymkowiak, Teatr Nowy w Poznaniu zmienia nazwę. Uhonorowanie wybitnej reżyserki [online], wpoznaniu.pl [dostęp 25.03.2025 r.]
- Olgierd Błażewicz, Teatr Nowy w latach 1973–1978. Dyrekcja Izabeli Cywińskiej, w: Kronika Miasta Poznania, nr 1/1987, s. 90–103, ISSN 0137-3552.
Pozostałe obiekty w kategorii "Teatry":
Ośrodek Teatralny „Maski” | Teatr Muzyczny w Poznaniu | Scena na Piętrze | Scena Wspólna | Teatr Animacji w Poznaniu | Teatr Ósmego Dnia | Teatr Polski w Poznaniu | Teatr Strefa Ciszy | Amfiteatr w Parku Cytadela | Arkadia w Poznaniu | Filharmonia Poznańska im. Tadeusza Szeligowskiego | Teatr Komedia w Poznaniu | Aula Nova | Polski Teatr Tańca | Teatr Wielki im. Stanisława Moniuszki w PoznaniuOceń: Teatr Nowy w Poznaniu