Zygmunt Józefczak to postać, której życie i twórczość zapisały się w historii polskiego teatru i filmu. Urodził się 30 kwietnia 1947 roku w Poznaniu, a jego kariera artystyczna trwała przez kilka dekad, pozostawiając trwały ślad w polskiej kulturze. Zmarł 24 lipca 2022 roku w Krakowie, jednak jego dorobek artystyczny na zawsze pozostanie żywy w pamięci widzów.
Jako aktor teatralny, telewizyjny i filmowy, Józefczak przyczynił się do wielu niezapomnianych produkcji, które wzbogaciły polski krajobraz artystyczny. Jego dokonania aktorskie były cenione nie tylko przez publiczność, ale i przez krytyków, dzięki czemu zyskał sobie miano jednego z najbardziej uznawanych artystów swojego czasu.
Życiorys
Urodzony w 1947 roku, Zygmunt Józefczak był wybitnym absolwentem Krakowskiej PWST, ukończonym w 1969 roku. Swoją karierę aktorską rozpoczął w Teatrze Ludowym w Nowej Hucie, gdzie w pierwszym okresie spędzonym w zespole, zadebiutował rolą Sir Ryszarda w spektaklu „Królu Janie” pod reżyserią Ireny Babel.
Od 1971 roku, jako aktor, związał się z Narodowym Starym Teatrem w Krakowie, gdzie wystąpił w wielu pamiętnych rolach. Do jego znaczących osiągnięć zalicza się kreacja Anioła Stróża w „Dziadach”, a także Mówcy w „Wyzwoleniu”, które zostało wyreżyserowane przez Konrada Swinarskiego. Miał przyjemność współpracować z wybitnym reżyserem Andrzejem Wajdą, który powierzył mu rolę Jerzego Boreńskiego w „Z biegiem lat, z biegiem dni…”, oraz Generała Chłopickiego w „Nocy listopadowej”.
Józefczak współpracował także z Jerzym Jarockim, przy realizacji sześciu różnych spektakli, a także z Krystianem Lupą i Michałem Borczuch, a jego udział w renomowanych produkcjach takich jak „Kupiec” w reżyserii Michała Zadary, „Królu Ubu” u Jana Klaty oraz „3SIOSTRACH” Luka Percevala, dopełnia bogaty dorobek teatralny.
W latach 1970–2003 Józefczak sporadycznie współpracował z Zespołem MW 2, a w świecie filmu oraz telewizji zyskał uznanie dzięki współpracy z takimi reżyserami jak: Andrzej Wajda, Krzysztof Zanussi, Laco Adamik, Filip Bajon, Andrzej Domalik oraz Krzysztof Nazar. Również współpracował z zagranicznymi twórcami, w tym Giacomo Battiato oraz Márta Mészáros.
W 1976 roku Zygmunt Józefczak rozpoczął pracę jako pedagog na Wydziale Aktorskim AST w Krakowie, wpajając młodym pokoleniom swojej artystyczne umiejętności i pasję do teatru.
W kwietniu 2022 roku, tragicznie, w wyniku wypadku na schodach, doznał urazu neurologicznego, a jego codzienne życie zakończyło się 24 lipca 2022 roku, kiedy to odszedł w wieku 75 lat, pozostawiając po sobie niezatarte ślady w polskiej kulturze teatralnej.
Filmografia
Filmy kinowe
- 2016: Dark Crimes w roli ojca Kozłowa,
Filmy TV
- 2005: Jan Paweł II jako biskup Eugeniusz Baziak,
Seriale TV
- 2018: Botoks, w roli księdza (odc. 6),
- 1996: Opowieść o Józefie Szwejku i jego drodze na front jako porucznik (odc. 2, 6, 7),
- 1995: Opowieść o Józefie Szwejku i jego najjaśniejszej epoce (odc. 4).
Nagrody i odznaczenia
W ciągu swojej działalności artystycznej, Zygmunt Józefczak otrzymał szereg prestiżowych wyróżnień i odznaczeń, które podkreślają jego znaczący wkład w kulturę i życie społeczne. Poniżej przedstawiamy szczegółowy wykaz:
- 1981 – Odznaka Miasta Krakowa za pracę społeczną dla miasta,
- 2005 – Srebrny Krzyż Zasługi,
- 2021 – Brązowy Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”,
- Nagroda im. Aleksandra Zelwerowicza dla najlepszego aktora w sezonie 2020/2021 – nominacja.
Przypisy
- Katarzyna Marczak: Intencja MW 2. Świat muzycznej awangardy, s. 329, wyd. "inCanto", Kraków 2023 r., ISBN: 978-83-968156-2-0
- Zespoły [online], polmic.pl [dostęp 26.04.2024 r.]
- Nie żyje Zygmunt Józefczak. Rodzina prowadziła zbiórkę na leczenie aktora [online], onet.pl [dostęp 25.07.2022 r.]
- Zmarł Zygmunt Józefczak. Aktor miał 75 lat [online], wiadomosci.wp.pl [dostęp 24.07.2022 r.]
- Warszawa. Przyznano Nagrody "Teatru" za sezon 2020/2021 [online], e-teatr.pl [dostęp 04.10.2021 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Peja (raper) | Magdalena Modra | Maciej Szymczak | Bolesław Jaśkiewicz (działacz muzyczny) | Marek Wasilewski | Maria Powalisz-Bardońska | Stanisław Mąderek | Dorota Danielewicz-Kerski | Józef Stasiński | Marcin Aziukiewicz | Henryk Tomaszewski (reżyser) | Łucja Burzyńska | Marta Cugier | Eugeniusz Orlicki | Wiesława Aniela Cichowicz | Janusz Przybylski | Ewelina Leonarda Pierzyńska-Jelska | Adam Lach | Paweł Jagła | Władysław MottyOceń: Zygmunt Józefczak