Maria Powalisz-Bardońska

---

Życiorys

Maria Powalisz-Bardońska była osobą wywodzącą się z artystycznej rodziny. Była córką witrażysty Stanisława Powalisza oraz Pelagii z Kasprzyków. W wyniku wydarzeń II wojny światowej, rodzina została zmuszona do przesiedlenia w 1939 roku z Poznania do okolic Częstochowy (po drodze przez oboz na Głównej). Po wojnie, w 1945 roku, powrócili do Poznania, gdzie odbudowali rodzinną pracownię witraży, mieszczącą się przy ulicy Bydgoskiej 5, w dzielnicy Śródka.

Jej pierwszym znaczącym artystycznym osiągnięciem było zwycięstwo w rysunkowym konkursie dziecięcym organizowanym przez tygodnik Przekrój w roku 1946. W 1948 roku rozpoczęła naukę w Technikum Gastronomicznym, co było wynikiem presji rodziców. Jako przodownik pracy społecznej, miała możliwość podjęcia studiów wyższych bez obowiązku zdawania egzaminów.

Wkrótce potem Maria zdecydowała się na studia na kierunku historia sztuki na UAM, pod okiem profesora Gwido Chmarzyńskiego. W 1956 roku obroniła pracę magisterską na temat „Średniowieczne witraże Chełmna, Włocławka i Torunia”. Od 1955 roku Maria zaczęła praktykę w witrażownictwie w rodzinnej pracowni.

W 1958 roku rozpoczęła studia w Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Poznaniu. Jej mentorami byli uznani artyści Jacek Puget oraz Bazyli Wojtowicz. Z biegiem lat, gdy stan zdrowia jej ojca zaczął się pogarszać, Maria z pełnym zaangażowaniem zaczęła projektować witraże.

Po śmierci ojca w 1968 roku podjęła samodzielną pracę artystyczną. W tym czasie wsparcie dla niej zyskała ze strony arcybiskupa Antoniego Baraniaka, który zlecił jej kontynuację prac nad witrażami w katedrze poznańskiej. W tym samym roku została przewodniczącą Komisji Egzaminacyjnej Mistrzowsko-Czeladniczej Witrażowniczej przy Izbie Rzemieślniczej w Poznaniu. W 1978 roku zdobyła tytuł mistrza rzemiosła artystycznego, a w 1982 roku została przewodniczącą Krajowej Komisji Problemowej Rzemiosła Artystycznego w Warszawie.

Życie prywatne

W 1962 roku Maria Powalisz-Bardońska zawarła związek małżeński z inżynierem Zbigniewem Bardońskim. Wspólnie doczekali się dwóch synów: Jakuba, który urodził się w 1963 roku i kształcił się na witrażystę, oraz Jerzego, który przyszedł na świat w 1972 roku.

W 1991 roku artystka podjęła decyzję o przekazaniu prowadzenia warsztatu swojemu synowi Jakubowi, co pozwoliło jej na skoncentrowanie się na projektowaniu i dalszym rozwijaniu swojej twórczości.

Realizacje

Praca artystki skutkuje powstaniem licznych dzieł, które można odnaleźć w ponad 140 sakralnych oraz świeckich obiektach zarówno w Polsce, jak i za granicą. Wśród najistotniejszych zrealizowanych projektów znajdują się witraże, które zostały stworzone dla:

• katedry poznańskiej (w której znajdują się 5 sztuk w prezbiterium oraz trzy w kaplicach),
• gotyckiego kościoła w Kętrzynie (1970–1972),
• Sądu Rejonowego w Poznaniu (1970–1971),
• statku Powstaniec Wielkopolski (5 sztuk; 1976),
• promów Pomerania i Silesia (1978),
• sali reprezentacyjnej poznańskiej Izby Rzemieślniczej (1977),
• kawiarni Literacka, Swatka i Smakosz w Poznaniu (1972–1979),
• Muzeum Narodowego Rolnictwa w Szreniawie (1976–1977),
• kościoła w Szprotawie (1979–1980),
• kościoła Matki Bożej Częstochowskiej w Lubinie (1979–1980),
• kościoła św. Wojciecha w Poznaniu (4 sztuki; 1968–1970),
• kościoła kapucynów w Warszawie (jedna sztuka, 1970),
• kościoła św. Jana Chrzciciela w Gnieźnie (1977),
• kościoła Świętego Ducha w Stargardzie (1978),
• kościoła w Kowarach (1983),
• Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu (1984-1986),
• kościoła jezuitów w Gdańsku Wrzeszczu,
• Muzeum Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze (1977–1987),
• archikatedry w Gnieźnie (na osobiste zlecenie kardynała Stefana Wyszyńskiego, 27 sztuk),
• katedry w Warszawie (zrealizowane według projektów Wacława Taranczewskiego oraz Zbigniewa Łoskota),
• katedry w Pelplinie (witraż wschodni; 1997).

---

Oceń: Maria Powalisz-Bardońska

---