Kamienica zarządu gminy żydowskiej w Poznaniu

---

Historia

W okresie dwudziestolecia międzywojennego budynek gminy żydowskiej w Poznaniu pełnił wiele funkcji, w tym mieścił Żydowską Bibliotekę Ludową, salę zebrań oraz biura lokalnych organizacji charytatywnych. Był to także dom dla pracowników kahału oraz, w latach 1924–1932, siedziba Miejskiej Izraelickiej Szkoły Podstawowej nr 14, która co roku przyjmowała około 200 uczniów.

W tym budynku funkcjonowało również Towarzystwo Chewra Kadisza, którego statut został odnowiony w grudniu 1929 r. Organizacja ta miała na celu pomoc biednym i chorym członkom gminy, co obejmowało pokrywanie kosztów leczenia, wsparcie dla rodzin oraz organizację pogrzebów. Na czele stowarzyszenia, które działało do 1939 r., stał dr J. Cobliner. W 1930 r. Towarzystwo liczyło 217 członków. W latach 1937–1938 przeprowadzono 25 pogrzebów, w tym 10 nieodpłatnych; pokryto koszty leczenia sześciu osób oraz udzielono zapomogi 63 innym potrzebującym.

W wyniku działań niemieckich władz, w 1939 r. cały majątek gminy został przejęty i zniszczony, co dotknęło również wyposażenie budynku. Po zakończeniu II wojny światowej w Poznaniu znajdowało się 224 Żydów (w styczniu 1946 r.), a już po pół roku ich liczba wzrosła do 343. Niestety, pomimo wzrostu liczby Żydów, nie udało się odbudować wspólnoty, a jej majątek, w tym synagogi i cmentarze, przeszedł na własność miasta. W czasach Polski Ludowej budynek został przekształcony w magazyny Archiwum Państwowego.

W 1975 r. dokonano oczyszczenia elewacji budynku, a w 1992 r. zmodernizowano klatki schodowe i wprowadzono instalację gazowego ogrzewania. Zjednoczona w 1999 r. gmina przez cztery lata walczyła o odzyskanie kamienicy przy ulicy Stawnej. Obecnie w tym budynku mieści się jedyny czynny dom modlitwy w Poznaniu. Początkowo czytano Torę w wydaniu książkowym, aż do 8 stycznia 2009 r., kiedy Orit i Meszulama Szafranowie z Izraela ofiarowali ZGWŻ zwoje Tory, które zostały uroczyście wniesione. W 2009 r. przeprowadzono remont dachu, a w latach 2009–2015 dokonano konserwacji elewacji oraz renowacji stolarki okiennej i drzwiowej.

Architektura

W opisie budynku warto zwrócić uwagę na charakterystyczne elewacje, które zostały wykonane z żółtej oraz czerwonej cegły klinkierowej. Taki wybór materiałów nadaje całości unikalny wygląd i estetykę.

Dach natomiast pokryty jest dachówką karpiówką, co jest typowym rozwiązaniem stosowanym w architekturze tego typu budynków. Konstrukcja wieżyczki zwieńczona jest łupkiem, co podkreśla jej elegancję oraz funkcję dekoracyjną.

---

Oceń: Kamienica zarządu gminy żydowskiej w Poznaniu

---