Stare Miasto w Poznaniu stanowi niezwykle cenny obszar o unikalnym charakterze, będący echem średniowiecznego planowania urbanistycznego. W jego sercu znajduje się centralnie usytuowany Stary Rynek, wokół którego zbudowana została cała struktura tej historycznej części miasta.
Granice Starego Miasta wyznaczają niegdysiejsze mury miejskie, obejmujące obszar o powierzchni 21 ha. Od momentu lokacji Poznania w 1253 roku, aż do początku XIX wieku, kiedy to rozpoczęto budowę nowego centrum, granice te pozostawały praktycznie niezmienne i w znacznym stopniu pokrywały się z obecnym obszarem Starego Miasta.
W 2008 roku, obszar Starego Miasta został uznany przez prezydenta RP za pomnik historii w ramach historycznego zespołu miasta Poznania, co podkreśla jego znaczenie na mapie kulturowej kraju.
Granice
Granice historycznego Poznania oraz aktualnego Starego Miasta kształtowały się w wyjątkowy sposób. Od Zamku KrólewskiegoZamku Królewskiego ścieżka prowadziła ulicą Ludgardy, aż do miejsca, gdzie kiedyś znajdował się Bazar. Dalej przemierzano teren obecnego Szpitala Strusia, aby dotrzeć ulicą Jaskółczą do ulicy Wrocławskiej. Trasa objęła teren koledżu jezuickiego, a następnie prowadziła wzdłuż południowej pierzei placu Kolegiackiego. Ta granica przecinała również nową zabudowę między ulicami Ślusarską i Garbary, docierając aż do kościoła i klasztoru Dominikanów. Kolejnymi przystankami były ulice Stawna oraz Masztalarską, które prowadziły z powrotem do Zamku Królewskiego.
Według danych z Systemu Informacji Miejskiej, obecne granice jednostki obszarowej Stare Miasto wyznaczone są z następujących stron: od wschodu prowadzi ulica Garbary doplacu Bernardyńskiego, od południa powiązana z ulicą PodgórnąPodgórną, od zachodu sięga Alejami Marcinkowskiego, a z północy granice biegły ulicą Wolnica oraz Małymi Garbariami. Obszar SIM Stare Miasto jest całkowicie otoczony przez teren Centrum.
Historia
Miasto Poznań, które zostało lokowane na prawie magdeburskim, ma swoje korzenie sięgające aż 1253 roku. Zostało założone przez Przemysła I oraz Bolesława Pobożnego na terenie istniejącej osady przy kościele św. Gotarda, znajdującym się na lewym brzegu Warty. Dotychczasowa siedziba poznańska na Ostrowie Tumskim została przekazana biskupowi, co stanowiło ważny krok w rozwoju regionu.
Miasto zyskało szachownicowy układ ulic, co było nowoczesnym rozwiązaniem jak na ówczesne czasy, a w jego centrum rozplanowano rynek o powierzchni 2 ha. Zachodnia część miasta wznosiła się na wzgórzu, które później przyjęło nazwę Góry Zamkowej, gdzie zbudowano Zamek Królewski. Początkowo miasto było zabudowane drewnianymi domami, jednak szybko zaczęto je zastępować budynkami murowanymi.
W 1536 roku miała miejsce katastrofa, gdy wybuchł wielki pożar, który zniszczył niemal jedną czwartą zabudowy. Po tych tragicznych wydarzeniach miasto zostało odbudowane w stylu renesansowym. W XVII i XVIII wieku, Poznań doświadczał licznych zniszczeń spowodowanych przez wojny, które nieustannie przetaczały się przez region. W 1725 roku huragan zniszczył wieże ratusza oraz kolegiaty farnej, a dopiero w czasach Stanisława Augusta podjęto działania zmierzające do odbudowy miasta.
Na początku XVIII wieku miała miejsce jedyna zmiana granic Poznania przed rozbiorami, związana z budową kościoła oraz kolegium jezuickiego, co spowodowało przesunięcie muru miejskiego w południowo-wschodniej części. W 1793 roku Poznań znalazł się pod pruskim zaborem, co wiązało się z rozbiórką kolegiaty farnej oraz murów obronnych. W 1803 roku zniszczeniu uległa dzielnica żydowska, która znajdowała się między ulicami Wielką a Żydowską i charakteryzowała się głównie drewnianą zabudową. Po pożarze, kwartał został odbudowany z nowym rozplanowaniem ulic.
W 1839 roku nastąpiło stworzenie ulicy Nowej (aktualnie Paderewskiego), która połączyła Stare Miasto z Nowym Miastem. Tragiczne wydarzenia miały miejsce podczas II wojny światowej, kiedy to w lutym 1945 roku Stare Miasto zostało zniszczone w około 60%. Proces odbudowy zakończono na początku lat 60. XX wieku. Podczas rekonstrukcji budynków wprowadzono styl architektoniczny z okresu XVI–XVIII wieku, z wyjątkiem nowoczesnych budowli, takich jak sukiennice, które obecnie mieszczą Wielkopolskie Muzeum Wojskowe oraz oddział Muzeum Narodowego w Poznaniu, jak również arsenał zajmowany przez Galerię Miejską „Arsenał”.
Zabytki
Stare Miasto w Poznaniu to miejsce pełne niezwykłych zabytków, które zachwycają swoim pięknem oraz historią. Poznając te atrakcje, warto zwrócić uwagę na następujące obiekty:
- Ratusz – centralny punkt miasta, którego historia sięga średniowiecza,
- Domki budnicze – tradycyjna architektura, stanowiąca unikalny element krajowego dziedzictwa,
- Waga miejska – przykład udanej rekonstrukcji zabytku,
- Odwach – miejsce związane z historią obronności miasta,
- Kościół podominikański – zabytek o bogatym wnętrzu oraz historii,
- Kościół Katarzynek – znany z pięknych fresków,
- Kościół Najświętszej Krwi Pana Jezusa – istotne miejsce kultu,
- Bazylika farna – w przeszłości kościół jezuicki,
- Kościół franciszkanów – znany ze swojej architektury i atmosfery.
Każdy z tych obiektów ma swoją unikalną historię i wspaniałe walory architektoniczne, które warto odkrywać podczas wizyty w Starym Mieście Poznaniu.
Niezachowane obiekty historyczne
W historii Poznania, szczególnie w kontekście Starego Miasta, istotne miejsce zajmują obiekty, które nie dotrwały do naszych czasów. Oto kilka z nich:
- Kolegiata farna św. Marii Magdaleny,
- Kościół Karmelitanek Bosych,
- Stara Synagoga w Poznaniu,
- Zamek Królewski – w odbudowie,
- Sukiennice.
Przypisy
- Włodzimierz Łęcki: Poznań, przewodnik po zabytkach i osobliwościach miasta dla przybyszów z dalszych i bliższych stron. Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo, 2010, s. 98.
- Włodzimierz Łęcki: Poznań, przewodnik po zabytkach i osobliwościach miasta dla przybyszów z dalszych i bliższych stron. Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo, 2010, s. 97.
- Zamek książąt, królów, starostów. „Kronika Miasta Poznania”, s. 157, 2004.
- Poznań: przewodnik po zabytkach i historii. Poznań: Wydawnictwo Miejskie, 2003, s. 107.
- Poznań: przewodnik po zabytkach i historii. Poznań: Wydawnictwo Miejskie, 2003, s. 67.
- Poznań: przewodnik po zabytkach i historii. Poznań: Wydawnictwo Miejskie, 2003, s. 31.
- Poznań: przewodnik po zabytkach i historii. Poznań: Wydawnictwo Miejskie, 2003, s. 15.
- Mapa jednostek obszarowych Systemu Informacji Miejskiej Poznania.
Pozostałe obiekty w kategorii "Dzielnice":
Sypniewo (Poznań) | Krzesinki | Kasztelanów | Radojewo | Główna (Poznań) | Edwardowo (Poznań) | Huby Moraskie | Morasko | Darzybór | Górczyn (Poznań) | Miłostowo (Poznań) | Żegrze | Naramowice | Szeląg (Poznań) | Szczepankowo (Poznań) | Nowa Wieś Górna | Sołacz | Grunwald (Poznań) | Łacina (część Poznania) | Minikowo (Poznań)Oceń: Stare Miasto w Poznaniu