Muzeum Narodowe w Poznaniu (MNP) to znamienna instytucja kultury, która odgrywa kluczową rolę w polskiej scenie artystycznej. Jako muzeum sztuki, staje się ona miejscem, które nie tylko gromadzi, ale także promuje i chroni dziedzictwo kulturowe regionu i kraju.
Historia Muzeum sięga roku 1919, kiedy to zainaugurowano jego działalność jako Muzeum Wielkopolskie. Z biegiem lat, w roku 1950, zakład uzyskał obecnie obowiązującą nazwę, co podkreśla jego narodowy charakter oraz znaczenie w kontekście polskiej kultury.
Muzeum Narodowe w Poznaniu zostało również ujęte w Państwowym Rejestrze Muzeów, co jest potwierdzeniem jego wartości i statusu, a nadzór nad nim sprawowany jest przez ministra właściwego do spraw kultury oraz ochrony dziedzictwa narodowego. Działalność Muzeum odbywa się zgodnie z zasadami określonymi w art. 13 ustawy z dnia 21 listopada 1996 r. o muzeach, co świadczy o profesjonalizmie oraz transparentności w zarządzaniu.
Historia powstania
„Muzeum Narodowe w Poznaniu zainicjowane zostało poprzez połączenie kilku cennych kolekcji historycznych. Najstarszą z nich stanowi Muzeum Starożytności Polskich i Słowiańskich, które zostało założone w 1857 roku w ramach Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Warto wspomnieć o donacjach Seweryna Mielżyńskiego, które miały kluczowe znaczenie dla rozwoju tej instytucji. W 1870 roku zakupił on zbiory od Edwarda Rastawieckiego, a rok później przekazał rodzinne kolekcje miłosławskie towarzystwu. Działania te zapoczątkowały organizację wystaw na nowym terenie, co zaowocowało otwarciem Muzeum im. Mielżyńskich w 1882 roku.
Równocześnie w Poznaniu otwarto pierwsze niemieckie muzeum – Provinzial Museum in Posen – w roku 1894, które w 1902 roku zostało przekształcone w Kaiser Friedrich Museum. W 1904 roku muzea pruskie przeniosły siedzibę do budynku usytuowanego przy placu Wolności, zaprojektowanego przez Karla Hinkeldeyna, i obecnie znajduje się tam Galeria Malarstwa i Rzeźby.
Po odzyskaniu niepodległości w 1919 roku Muzeum Cesarza Fryderyka III zmieniło nazwę na Muzeum Wielkopolskie. Kolejne lata przyniosły dynamiczny rozwój instytucji, która przyjęła w depozyt zbiory Muzeum im. Mielżyńskich oraz prowadzono zakupy, głównie w obszarze malarstwa i rzeźby. W okresie międzywojennym muzeum zostało podzielone na trzy sektory: Galerię Malarstwa i Rzeźby, Muzeum Archeologiczne w gmachu PTPN oraz Muzeum Przyrodnicze w Ogrodzie Zoologicznym, które obecnie podlega Polskiej Akademii Nauk.
Podczas II wojny światowej niemieckie władze postanowiły ponownie przekształcić muzea, nazywając całość Kaiser Friedrich Museum Posen. W wyniku działań wojennych, wielu cennych dzieł zbiory muzeum zostały zniszczone lub wywiezione, a największe straty dotknęły zbiory przyrodnicze oraz etnograficzne.
W 1945 roku poznańscy historycy sztuki podjęli inicjatywy mające na celu odbudowę Muzeum Wielkopolskiego. W 1949 roku na podstawie zbiorów malarstwa Edwarda A. Raczyńskiego utworzono Muzeum w Rogalinie oraz wyodrębniono Dział Kultury i Sztuki Ludowej, który obecnie znany jest jako Muzeum Etnograficzne w Poznaniu. W wyniku starań muzealników Muzeum Wielkopolskie w Poznaniu w 1950 roku przekształcone zostało w Muzeum Narodowe w Poznaniu, a Muzeum Prehistoryczne uzyskało status odrębnej instytucji, przekształcając się w Muzeum Archeologiczne w Poznaniu, którego siedzibą został pałac Górków.
- w 1952 otwarto Muzeum Instrumentów Muzycznych w Poznaniu,
- w 1954 Muzeum Historii Miasta Poznania w poznańskim ratuszu,
- w 1962 Muzeum w Gołuchowie,
- w 1963 Wielkopolskie Muzeum Wojskowe,
- w 1965 Muzeum Rzemiosł Artystycznych (obecnie Muzeum Sztuk Użytkowych w Poznaniu) na zamku królewskim w Poznaniu,
- w 1970 Muzeum im. Adama Mickiewicza w Śmiełowie.
W latach siedemdziesiątych miała miejsce restauracja elewacji głównego gmachu Muzeum Narodowego oraz montaż mozaik według projektu Zbigniewa Bednarowicza. Elementy uszkodzone w czasie wojny zostały uzupełnione przez Józefa Murlewskiego.
Równocześnie istniała rozwijająca się Galeria Malarstwa i Rzeźby. W 1975 roku powstaje Dział Plakatu i Designu, który w 1982 roku dołączył zbiory wzornictwa. W 1992 Galeria Sztuki Współczesnej w Galerii Malarstwa i Rzeźby wzbogaca się o Dział Fotografii, Filmu i Video.
W 1990 roku przy Muzeum Narodowym w Poznaniu w sposób wyjątkowy uczczono Edwarda B. Raczyńskiego, ustanawiając Fundację im. Raczyńskich z okazji setnej rocznicy jego urodzin, wnosząc do muzeum depozyt zbiorów rodu Raczyńskich z Rogalina.
Nowe skrzydło Galerii Malarstwa i Rzeźby otwarto w 2001 roku, a jego budowa przewidziana była już na przełomie lat 60. i 70. XX wieku, jednak kontrowersyjna architektura sprawiła, że obiekt zyskał miano „jamnika”. W 2006 roku w zbiorach Muzeum Narodowego w Poznaniu znajdowało się 309 569 obiektów, ujętych w 203 304 pozycjach inwentarzowych oraz 4 119 depozytów.
Nagrody
Muzeum Narodowe w Poznaniu zdobyło Grand Prix w Konkursie na Wydarzenie Muzealne Roku w Wielkopolsce „IZABELLA 2023”, w roku 2024.
Dyrektorzy
W historii Muzeum Narodowego w Poznaniu na przestrzeni lat przewinęło się wielu znakomitych dyrektorów, którzy przyczynili się do jego rozwoju i renomy.
- prof. dr hab. Kazimierz Malinowski (1948–1956),
- prof. dr hab. Zdzisław Kępiński (1956–1966),
- prof. dr hab. Kazimierz Malinowski (1966–1977),
- dr Henryk Kondziela (1978–1990),
- prof. dr hab. Konstanty Kalinowski (1990–2000),
- prof. dr hab. Wojciech Suchocki (2000–2018),
- dr Adam Soćko (p.o., 2018–2019),
- mgr Tomasz Łęcki (od 2019).
Oddziały Muzeum
Oddziały Muzeum Narodowego w Poznaniu to zróżnicowana oferta, która umożliwia odkrywanie bogatej historii i kultury regionu. Poniżej znajdują się szczegóły dotyczące różnych departments oraz ich lokalizacji w Poznaniu i okolicach.
| Obrazek | Departament | Lokalizacja |
|---|---|---|
| _ | Główna siedziba (dawniej Galeria Malarstwa i Rzeźby) | Poznań, Al. Marcinkowskiego 9 |
| _ | Muzeum Historii Miasta Poznań | Poznań, Stary Rynek 1 (Ratusz) |
| _ | Muzeum Sztuk Użytkowych | Poznań, ul. Góra Przemysła 1 (Zamek królewski) |
| _ | Wielkopolskie Muzeum Wojskowości | Poznań, Stary Rynek 9 |
| _ | Muzeum Instrumentów Muzycznych | Poznań, Stary Rynek 45 |
| _ | Muzeum Etnografii | Poznań, ul. Grobla 25 |
| _ | Pałac w Rogalinie | Rogalin |
| _ | Zamek w Gołuchowie | Gołuchów |
| _ | Muzeum im. Adama Mickiewicza w Śmiełowie | Śmiełów |
Przypisy
- Główna nagroda w konkursie na Wydarzenie Muzealne Roku w Wielkopolsce dla Muzeum Narodowego w Poznaniu [online], dzieje.pl [dostęp 24.05.2024 r.] (pol.).
- O Muzeum. Muzeum Narodowe w Poznaniu. [dostęp 04.05.2020 r.]
- Grzegorz Sporakowski, Z teki Henryka Kota.Tajemnicze przejście, w: Głos Wielkopolski, 18.05.2008 r., s.14.
- Ustawa z dnia 21.11.1996 r. o muzeach (Dz.U. z 1997 r. nr 5, poz. 24).
- Zarządzenie Ministra Kultury i Sztuki z dnia 23.05.1950 r. w sprawie zmiany nazwy Muzeum Wielkopolskiego w Poznaniu na „Muzeum Narodowe w Poznaniu” (M.P. z 1950 r. nr 64, poz. 750).
- Edward Chwalewik: Zbiory polskie : archiwa, bibljoteki, gabinety, galerie, muzea i inne zbiory pamiątek przeszłości w ojczyżnie i na obczyźnie. T. 2: N–Ż. Warszawa: Wydawnictwo Jakuba Mortkowicza, 1927, s. 107.
Pozostałe obiekty w kategorii "Muzea":
Muzeum Powstania Poznańskiego – Czerwiec 1956 | Muzeum Powstania Wielkopolskiego 1918–1919 | Pracownia-Muzeum Józefa Ignacego Kraszewskiego w Poznaniu | Muzeum Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu | Ratusz – Muzeum Poznania | Galeria Ego | Muzeum Bambrów Poznańskich | Muzeum Ziemi Wydziału Nauk Geograficznych i Geologicznych UAM w Poznaniu | Gabinet Krzysztofa Skubiszewskiego w Poznaniu | Galeria Śluza | Izba Pamięci Oddziału Regionalnego PKP PLK SA w Poznaniu | Muzeum Farmacji Wielkopolskiej Okręgowej Izby Aptekarskiej w Poznaniu | Muzeum Armii Poznań | Stare Zoo w Poznaniu | Wielkopolskie Muzeum Wojskowe | Muzeum Archeologiczne w Poznaniu | Muzeum Katedry i Zakładu Medycyny Sądowej Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu | Salon Muzyczny-Muzeum Feliksa Nowowiejskiego w Poznaniu | Rezerwat Archeologiczny Genius Loci | Muzeum Historii Ubioru w PoznaniuOceń: Muzeum Narodowe w Poznaniu