Ratusz w Poznaniu

---

Historia

Ratusz w Poznaniu, znany również jako Domus consulum, po raz pierwszy został odnotowany w dokumentach w 1313 roku. Jego budowa rozpoczęła się na przełomie XIII i XIV wieku, a zakończono ją około 1300 roku, podczas panowania Wacława II Czeskiego. Na początku był to gotycki budynek jednopiętrowy z kwadratowym planem, a do dzisiaj zachowały się jedynie piwnice z tego okresu. W XV wieku odbyła się jego rozbudowa, a w latach 1504-1508 dokonano remontu wnętrz.

Wieża ratusza została wzniesiona na przełomie XV i XVI wieku i umiejscowiona na północno-zachodnim narożniku budynku. Niestety, w 1536 roku Poznań nawiedził wielki pożar, który zniszczył także ratusz. W latach 1540-1542 przeprowadzono prace remontowe, koncentrując się głównie na wieży, jednak jej stan nadal budził obawy. Dopiero w 1550 roku Rada Miejska zawarła umowę dotyczącą gruntownej przebudowy oraz rozbudowy ratusza z architektem Janem Baptystą di Quadro z Lugano. Prace budowlane trwały do 1560 roku.

Architekt ten dodał nową kondygnację, rozbudował budynek w kierunku zachodnim i wzbogacił go o attykę oraz trzykondygnacyjną loggię. W trakcie remontu zlecono wyprodukowanie nowego zegara u mistrza ślusarskiego Bartłomieja Wolffa z Gubina. Zegar ten miał trzy pełne tarcze oraz jedną pół tarczę, a także „urządzenie błazeńskie w postaci dwóch koziołków, które miały się trykać przed każdym biciem godzin”. Zegar zainstalowano w 1551 roku.

W 1675 roku piorun uderzył w wieżę, niszcząc ją, a także zegar oraz koziołki. Wieża została odbudowana w 1690 roku i sięgała wysokości 90 metrów. Niestety, w 1725 roku huragan uszkodził jej hełm. W latach 1781-1784, dzięki staraniom Komisji Dobrego Porządku, przeprowadzono gruntowną renowację ratusza, nadając mu kształt, który jest identyfikowany z nim do dzisiaj. Podczas tych prac wieżę zwieńczono klasycystycznym hełmem zaprojektowanym przez Bonawenturę Solariego, natomiast profesjonalne wykonanie powierzono Antoniemu Höhne. Na szczycie umieszczono białego orła o rozpiętości skrzydeł 2 m i wysokości 1,8 metra.

Na wschodniej elewacji znajdują się malowidła królów z dynastii Jagiellonów, namalowane przez Franciszka Cieleckiego, a pod środkową wieżyczką umieszczono kartusz z królewskimi inicjałami SAR, co oznacza Sigismung Augustus Rex. Kolejne znaczące prace remontowe miały miejsce w latach 1910-1913, kiedy to zniszczono renesansowe polichromie, które zastąpiono czarnym boniowaniem, uznając wcześniejsze za nieodpowiednie w kontekście „poważnego charakteru północnoniemieckiego miasta”. W 1913 roku na wieżę powróciły koziołki.

Podczas walk o Poznań w 1945 roku ratusz poważnie ucierpiał; wieża zawaliła się do podstawy gotyckiej. Wnętrze doznało zniszczeń wskutek wybuchu bomby fosforowej. Renowacja miała miejsce w latach 1945-1954, przywracając renesansowy charakter elewacji. W okresie tym dodano także sentencję z Konstytucji PRL na attyce budynku. Orzeł, który przetrwał II wojnę światową w ukryciu, wrócił na wieżę w 1947 roku. Obecny mechanizm koziołków, choć z końca XX wieku, przeszedł również wymianę w 1954 roku. Koziołki od tej pory codziennie w południe bodą się, a ratusz w Poznaniu obecnie nie należy do miasta, lecz jest zarządzany przez Muzeum Narodowe w Poznaniu.

Opis elewacji

Ściana frontowa

Fasada ratusza, zlokalizowana w kierunku wschodnim, zwrócona jest ku rzece Warcie. Jednym z najbardziej fascynujących elementów budynku jest trójkondygnacyjna loggia, która charakteryzuje się bogatym zdobnictwem. W dolnej części, między łukami arkad parteru, można dostrzec dwie pary żeńskich alegorii symbolizujących cnoty:

• cierpliwość (patientia) z owcą, oraz roztropność (prudentia) z lustrem,
• miłość (charitas) z dwojgiem dzieci, oraz sprawiedliwość (iustitia) z wagą i mieczem,
• wiara (fides) z kielichem i mieczem, oraz nadzieja (spes) z kadzielnicą i słońcem,
• męstwo (fortitudo) ze złamaną kolumną, oraz umiarkowanie (temperantia) przelewająca wodę z dzbana do misy.

W kolejnym zestawieniu spotykamy dwie znane postacie kobiece z historii:

• Lukrecję (Lucrecia) ze sztyletem skierowanym w kierunku swojej piersi, oraz Kleopatrę (Cleapairi) z wężami oplatającymi jej ramiona.

Między parterem a pierwszym piętrem biegnie fryz z łacińskim tekstem, który stanowi przestrogę dla sędziów. Ponadto, nad pierwszym piętrem, rozciąga się pas medalionów przedstawiający wielkie postacie starożytności:

• braci: Gajusza Grakchusa oraz Tyberiusza Grakchusa,
• Brutusa,
• Archimedesa,
• Witruwiusza,
• Wergiliusza,
• Homera,
• Justyniana Wielkiego,
• Horacego,
• Spartakusa,
• tyranobójców: Harmodiosa i Aristogejtona.

Attyka, która wieńczy budowlę, zdobiona jest portretem królów z dynastii Jagiellonów. Obejmuje ona postacie takich monarchów jak Władysław II Jagiełło oraz Jadwiga Andegaweńska, a kończy na Zygmuncie II Auguście. W centrum fasady znajduje się wieżyczka z zegarem, która połączona jest z mechanizmem koziołków, a pod nią zauważymy monogram Stanisława Augusta Poniatowskiego.

Inskrypcje na fasadzie ratusza

W roku 1999 zdecydowano się na gruntowny remont budynku ratusza. Po jego zakończeniu na fasadzie umieszczono szereg łacińskich inskrypcji, które różnią się od tych, które zdobiły ratusz przed remontem, w tym również cytat z Konstytucji PRL. Poniżej znajdują się inskrypcje, które zostały zebrane na podstawie prac Jacka Wiesiołowskiego, zatytułowanej „Ratusz”, wydanej przez Wydawnictwo Miejskie w 2004 roku. Warto zaznaczyć, że książka nie zawiera numerów stron.

Północna ściana
POLONIA W POZNANIU PRIMO FIDEM UNDE DICITUR POZNAN QUASI SE RECOGNOSCENS FIDELEM	Polska w Poznaniu najpierw przyjęła wiarę, stąd określenie „poznan” jako uznający się wiernym
PRIMO CIVITAS POZNANIENSIS EST LOCATA PER ILLUSTRES DUCES ET DOMINOS PRZEMISLAUM ET BOLESLAUM FRATRES UTERINOS ANNO DOMINI MILLESIMO CC QUINQUAGESIMO TERCIO	odnosi się to do lokacji i książąt, którzy lokowali Poznań w 1253 roku
OMNIS POTESTAS A DEO. ITAQUE QUI RESISTIT POTESTATI, DEO ORDINATIONI RESISTIT ET DAMNATIONEM SIBI ACQUIRITI. VIS AUTEM NON TIMERE POTESTATEM, BONUM FAC, SI AUTEM MALUM FECERIS TIME, NON ENIM SINE CAUSA GLADIUM PORTAT	fragment Listu do Rzymian 13:1-4: Wszelka zwierzchność jest od Boga. Zatem kto się sprzeciwia zwierzchności, sprzeciwia się bożemu zrządzeniu i potępienie wieczne sobie zyskuje. A chcesz się nie bać zwierzchności, czyń dobrze. Jeśli źle będziesz czynił, bój się. Bowiem nie bez przyczyny miecz nosi.
GRATIAS AGAMUS DOMINO DEO NOSTRO	Składajmy dzięki Panu naszemu Bogu
OPTIMAS CIVITATUM EST QUAE VIRS BONOS HABET	Najlepsze miasto to to, które ma dobrych obywateli
TYRANUS FACIT QUOD PLACET, REX QUOD HONESTUM EST	Tyran czyni, co mu się podoba, król to, co jest uczciwe
UBI EST TEMMPERATA POTESTAS, IBI REGNUM EST DIUTURNUM	Gdzie umiarkowana władza, tam królowanie trwa długo
INICIUM SAPIENTIAE TIMOR DOMINI	fragment Księgi Przysłów 9:10: Początkiem mądrości jest strach przed Panem
O FOELICES RESPUBLICAE SI IMPERENT DOCTI AUT SAPIENTIAE STUDEANT ILLARUM RECTORES	O szczęśliwe rzeczpospolite, gdyby były rządzone przez uczonych lub ich rządcy uczyli się mądrości
UBI PRAESES ERIT PHILOSOPHUS, IBIB CIVITAS ERIT FOELIX	Gdzie rządzący byłby filozofem, tam miasto byłoby szczęśliwe
QUOT MORES HOMINUM TOTDEM RESPUBLICA	Jakie obyczaje ludzi, tak rzeczpospolita
NIHIL IN REBUS HUMANIS DIFFILIUS QUAM BENE IMPERE	Nic nie jest trudniejsze w sprawach ludzkich, jak dobrze rządzić
NON BENE PRO TOTO LIBERTAS VENDITUR AURO	Nie jest dobrą rzeczą sprzedawać wolność choćby za całe złoto
Zachodnia ściana
PAX OPTIMA RERUM	Pokój najlepszą z rzeczy
PACEM AMANTES DEUM QUI EST AUTOR PACIS AMANT	Kochający pokój, kochają Boga, który jest twórcą pokoju
DULCE BELLUM INEXPERTIS	Słodka wojna dla niedoświadczonych
QUI DESIDERAT PACEM PRAEPARET BELLUM	Kto pragnie pokoju, niech przygotowuje się do wojny
FOELIX CIVITAS QUE TEMPORE PACIS BELLA NUTRIT	Szczęśliwe miasto, które w czasie pokoju przygotowuje się do wojny
NISI DOMINUS CUSTODIERIT CIVITATEM FRUSTRA VIGILAT QUI CUSTODIT EAM	fragment Psalmu 127: „Jeżeli Pan miasta nie ustrzeże, strażnik czuwa daremnie”
PAX INIQUSSIMA BELLO IUSTISSIMO PRAEFERENDA	Pokój najbardziej niesprawiedliwy lepszy od najsprawiedliwszej wojny
QUANTO MAIOR EST FORTUNA TANTO MINUS EST SECURA	Im większym szczęściem obdarza nas fortuna, tym mniej jest pewne
PRAECIPITIS CONSILII COMES EST POENITENTIA	Pochopnej radzie towarzyszy kara
PULCHRITUDO CIVITATIS CONCORDIA	Pięknem miasta jest zgoda
IN CIVITATE CONCORDIA IDEM EST QUOD HARMONIA IN MUSICA	W mieście zgoda jest tym samym, co harmonia w muzyce
SI INCOLE BENE MORATI SUNT, BENE MUNITUM EST OPPIDUM	Jeśli mieszkańcy mają dobre obyczaje, dobrze bronione jest miasto
UT VIRTUS CIVIUM SIC FLOREAT URBIS FORTUNA	Jak cnota obywateli, tak zakwitnie fortuna miasta
CONCORDIA PARVAE RES CRESUNT, DISCORDIA MAXIME DILABUNTUR	Zgodą wielkie rzeczy wzrastają, niezgodą największe przepadają
QUOD COMMODAVIT FORTUNA TOLLET, QUOD MUTUAVIT FORTUNA REPETIT	Czego fortuna użyczyła, odbierze, co fortuna odmieniła, powróci
QUOD PARAVERIT VIRTUS RETINEBIS, INVIDIAM VIRTUTE SUPERA	Co zgotowała cnota, odzyskasz, zawiść cnotą przewyższaj
ANTIDOTUM VITAE PATIENTA	Lekarstwem na życie jest cierpliwość
Południowa ściana
VERACI CREDITUR ET MENTIENTI, MENDACI NON CREDITUR ET IURATO	Prawdomównemu wierzy się także gdy kłamie, temu który zmyśla, nie uwierzą nawet pod przysięgą
SI AD NATURAM VIVES, NUNQUAM ERIS PAUPER, SI AD OPINIONEM NUNQUAM ERIS DIVES. NATURA ENIM EXIGUUM DESIDERAT, OPINIO AUTEM IMMENSUM	Jeśli żyjesz zgodnie z naturą, nigdy nie będziesz ubogi, jeśli dla sławy, nigdy nie będziesz bogaty. Natura bowiem niewiele wymaga, sława zaś nieskończenie wiele.
ILLAM SENEX RETINEBO FIDEM IN QUA PUER SUM NATUS	Tę wiarę w swej starości utrzymam, w jakiej się jako chłopiec narodziłem
SENECTUS LAUDABILIS DUOBUS QUASI SCIPIONIBUS NITITUR: RECORDATIONS VITAE HONESTAE ANTEACTAE ET SPE VITAE MELIORIS	Chwalebna starość opiera się na dwóch niejako podporach: świadomości przeżytego dobrego życia i nadziei na lepsze życie
SAPIENTIA VITAE CUSTOS, ORNATUS VITAE TEMPERANTIA, AMICOS FECIT BENEVOLENTA, FUNDAMENUTM FAMAE IUSTITIA	Mądrość strażniczką życia, ozdobą życia umiarkowanie, przyjaciół przysparza życzliwość, fundamentem sławy sprawiedliwość
NON SAPIAS PLUS QUAM NECESSE EST	Nie myśl więcej niż to jest konieczne
BONORUM LABORUM FRUCTUS GLORIOSUS	Owoc dobrych prac jest chwalebny
MORS ET TEMPUS VORANT OMNIA	Śmierć i czas pochłaniają wszystko
AERIS ALIENI COMES MISERIA	Towarzyszką długów jest nędza
Wschodnia ściana
FACITE IUDICIUM ET JUSTITIAM VI OPRESSUM LIBERATE DE MANU CALUMNIANTIS ADVENAM PUPILUM VIDUAM NOLITE CONTRISTARE NEC POTENTIA TURPITER NEC METU RECTUM JUDICIUM REFRINGATUR.	Czyńcie sąd i sprawiedliwość siłą uciśnionego i uwalniajcie z rąk potwarcy. Przybysza, sieroty, wdowy nie zasmucajcie. Ani moc, ani strach niech nie powstrzymują haniebnie słusznego sądu.

Opis wnętrz

Wnętrza ratusza, które obecnie pełnią rolę Muzeum Historii Miasta Poznania, mają swoje niezwykłe dzieje. To muzeum stanowi część poznańskiego Muzeum Narodowego, oferując odwiedzającym wyjątkową okazję do odkrywania bogatej historii Poznania.

Piwnice

Powstałe na przełomie XIII i XIV wieku, pomieszczenia te pierwotnie miały charakter jednolitej przestrzeni z sklepieniem krzyżowo-żebrowym, osadzonym na centralnej kolumnie. Obecnie są one rozdzielone na cztery różne sale. Zdobienia w zwornikach przedstawiają herb Poznania – skrzyżowane klucze, oraz herb Czech, biały lew z podwójnym ogonem, sięgający czasów Wacława II. Przez wiele lat, aż do XVII wieku, piwnice te pełniły funkcję magazynów, a w późniejszych latach stały się miejscem więzienia, gdzie działała sala tortur. W XIX wieku, a także na początku XX, stanowiły one część restauracji. Od 1892 do 1898 roku miejscem tym zarządzał Władysław Fischbach, a od 1898 do 1909 roku restaurację prowadzili Franciszek i Maria Koplińscy. Od 1997 roku piwnice te, wykorzystywane wcześniej przez muzeum, przeszły gruntowny remont.

Parter

Pierwsze izby parteru, początkowo zbudowane w stylu gotyckim, doczekały się renesansowej przebudowy, której dokonał architekt G.B. di Quadro. W obrębie tych przestrzeni, jedynie w jednej z nich zachowało się oryginalne sklepienie. Architekt zdecydował również o dodaniu dwóch nowych izb, które zyskały sklepienia lunetowe. Na parterze mieściło się niegdyś miejskie archiwum, które było kluczowe dla lokalnej administracji.

Pierwsze piętro

Na poziomie pierwszego piętra ratusza znajdują się najważniejsze i najbardziej reprezentacyjne pokoje. To tutaj odbywały się zebrania władz lokalnych, co podkreśla rangę tej części budynku.

Wielka Sień

Wielka Sień, znana również jako Sala Wielka, jest renesansowym dziełem stworzone przez Jana Baptystę di Quadro. Początkowo pełniła funkcję sali obrad dla sądu miejskiego, a do dziś wciąż przyciąga uwagę dzięki swoim zdobieniom. Nad wejściem do sali można dostrzec fragment Polityki Arystotelesa: „Rada niewiasty jest ułomna, chłopca zaś niedoskonała, dopiero starość jest w radach pożyteczna”, a na ścianach widnieją cytaty z psalmu 37: „Usta sprawiedliwego głoszą mądrość i język jego głosi co słuszne”.

Oryginalne sklepienie żaglaste z lunetami, oparte na dwóch filarach, wciąż zachwyca swoją konstrukcją. Jego zdobienia obejmują ornamentalne kasetony, które są prawdziwym dziełem sztuki. W północnej części sali można podziwiać polichromowane stiukowe dekoracje, które przedstawiają m.in. herosów takich jak Herkules i Samson – symbole siły, oraz Dawida w walce z Goliatem – symbol odwagi. Na kasetonach umieszczono herby Polski, Litwy, Sforzów, Habsburgów, a także herb Poznania, co podkreśla znaczenie tego miejsca. Wiele z tych ozdób przypisuje się Józefowi Strusiowi lub Kasprowi Goskiemu.

Na południowej części sali można dostrzec zarówno realne, jak i mityczne zwierzęta, takie jak słoń, lew, lampart oraz pegaz, a także postacie planety, takie jak Słońce i Księżyc. Przedstawienia te doskonale odzwierciedlają układ ptolomejski. Dodatkowo w kasetonach w kształcie krzyży znajdują się wizerunki Mojżesza oraz Jezusa Chrystusa. Na zachodniej ścianie umiejscowione są portale z 1508 roku, które łączą style gotycki i renesansowy, a ich drzwi ozdobione są pozłacaną blachą z wyciśniętymi herbami Czech.

W tej sali organizowane są koncerty oraz ceremonie ślubne, co sprawia, że jest ona nie tylko muzealnym eksponatem, lecz także żywym miejscem kultury.

Sala Królewska

Sala Królewska przez wiele lat była bogato zdobiona, służyła jako miejsce obrad rady miejskiej. Niestety, uległa zniszczeniom w czasie II wojny światowej, lecz została starannie odrestaurowana w 1954 roku. Do jej największych skarbów należy renesansowy kominek z piaskowca z 1541 roku, obecnie zamiast tradycyjnych polan umieszczono w nim kulki armatnie. Kominek ten pochodzi z Wagi Miejskiej i został przeniesiony w XIX wieku podczas jej rozbiórki. Ponadto portal z 1536 roku został sprowadzony z kamienicy Stary Rynek 87. Obecne portrety królewskie znajdują się w sali w ramach zbiorów Muzeum Narodowego.

Sala Sądowa

Sala Sądowa w historii ratusza pełniła rolę przestrzeni do rozpatrywania niezbyt poważnych spraw sądowych. Charakterystyczne dla niej jest sklepienie lustrzane, które pochodzi z renesansowej przebudowy budynku i zdobią je polichromie datowane na okres od drugiej połowy XVI wieku do pierwszej połowy XIX. Najstarszy obraz przedstawia Bolesława Pobożnego, podczas gdy najmłodszy to wizerunek Przemysła I, umieszczony na centralnej osi sali.

Na północnej ścianie można podziwiać alegorie kontynentów: Azję, Afrykę, Europę i Amerykę, każda z nich ma szczególne cechy oddające ich kulturową specyfikę. W sali wisi również obraz przedstawiający alegorię Sądu Ziemskiego, namalowany przez Wacława Graffa w 1726 roku. Dodatkowo na przeciw wejścia znajduje się posąg Stanisława Augusta Poniatowskiego, który jest dowodem wyrazistości lokalnej historii.

Drugie piętro

Niegdyś pełniące funkcje gospodarcze, drugie piętro uległo odbudowie po zniszczeniach II wojny światowej. Przekształcone na potrzeby wystawiennicze, stropy w tej części ratusza wzorowano na tych z kamienic położonych przy Starym Rynku, co nadaje mu charakterystyczny wygląd.

Orzeł z wieży ratusza

Po raz pierwszy w historii, orzeł z wieży ratusza został umieszczony na jej szczycie w latach 1690-1692. Wersja współczesna tego symbolu narodowego zagościła na ratuszu 19 lipca 1783. Jego wysokość wynosi 180 cm, a przepiękne skrzydła osiągają imponującą rozpiętość dwóch metrów. Orzeł zbudowany jest z miedzianej blachy, przy użyciu nitów, które spajają jego dwie części. Wnętrze tego majestatycznego orła kryje w sobie różne pamiątki, w tym puszki, monety oraz inne elementy, które znalazły się tam podczas jego powstawania oraz konserwacji na przestrzeni lat: w 1783, 1911 i 1947.

Dodatkowo, zachowały się wcześniejsze elementy wieży zegarowej, które przetrwały katastrofę z 1725 roku. Projekt wykonania orła zlecono kotlarzowi Konradowi Markusowi, a koszt tego dzieła wyniósł 100 złotych polskich. Na początku orzeł był pomalowany na biało i na piersiach znajdowały się herby Ciołek oraz Rzeczypospolitej.

Podczas renowacji w 1911 roku Niemcy postanowili umieścić nad orłem drewnianą, złoconą koronę cesarską, która została usunięta 1 maja 1919 roku przez trzech mieszkańców Poznania. Niestety, 21 września 1939 roku orzeł został zdjęty przez Niemców. Najpierw trafił do Ratusza, a później na ulicę Artyleryjską. Z tej lokalizacji został przetransportowany na Cytadelę z zamiarem wysłania go do Muzeum Wojskowego w Berlinie.

W wyniku serii niewyjaśnionych okoliczności, orzeł powrócił na ulicę Artyleryjską, a niemieckie władze były zdezorientowane, nie wiedząc, do którego muzeum — poznańskiego czy berlińskiego — powinien zostać przekazany. Ostatecznie, 1 czerwca 1940 roku, orzeł trafił do Muzeum Miejskiego w Poznaniu, gdzie polscy pracownicy zabezpieczyli go, zawijając w papier i przechowując wśród obrazów, które były przeznaczone na wywóz.

8 grudnia 1942 roku nadburmistrz Poznania wydał polecenie transportu orła z powrotem do wieży Ratusza. Natomiast 1 czerwca 1944 roku, wraz z obrazami z Muzeum Miejskiego, orzeł został przeniesiony do Archiwum Miejskiego, które mieściło się pod adresem ul. Szewska 10.

Legendy związane z ratuszem

Legenda o koziołkach

Poznańskie koziołki to jeden z najbardziej trwałych symboli miasta. Ich historia jest związana z pewnym incydentem, który miał miejsce podczas uroczystości związanej z prezentacją wyjątkowego zegara, wykonanego przez mistrza ślusarskiego Bartłomieja. Wydarzenie to przyciągnęło uwagę zarówno rady miasta, jak i wojewody, który miał zaszczyt uczestniczyć w tej chwili. W trakcie przygotowań do uczty, której celem było uczczenie gości, duszno w kuchni zrobiło się, kiedy kuchcik przypadkowo spalił pieczeń z sarny.

Starając się ukryć swoje niedopatrzenie, postanowił ukraść dwa młode koziołki z pobliskiej łąki. Niestety, jego plan nie wypalił, gdyż koziołki postanowiły uciec i wbiegły na wieżę ratusza. Tam, wzbudzając radość wśród zgromadzonych, zaczęły się trykać rogami. Ich obecność okazała się zbawienna, ponieważ według niektórych relacji zwróciły uwagę na początkowy pożar, który mógłby zagrażać całemu miastu. W obliczu tej sytuacji wojewoda odpuścił winy kuchcika, a koziołkom darował życie, a Bartłomiejowi zlecił dodanie „urządzenia błazeńskiego” do zegara. Więcej o koziołkach można przeczytać w osobnym artykule: Koziołki poznańskie.

Legenda o Królu Kruków

Inna fascynująca opowieść związana z ratuszem dotyczy Bolka, syna trębacza wieżowego, który pewnego dnia znalazł kruka z raną na skrzydle. Ulitowawszy się nad ptakiem, postanowił zaopiekować się nim. Nocą, w jego pokoju pojawił się tajemniczy karzełek ubrany w purpurowy płaszcz oraz koronę. Wdzięczny za mądrość i uczynność, wręczył chłopcu małą złotą trąbkę, instruując go, by używał jej w razie niebezpieczeństwa. Po tych słowach zamienił się w kruka i odleciał.

Latami później, Bolko, już jako trębacz na ratuszu, stanął w obliczu zagrożenia, gdy obca armia zaatakowała Poznań. Kiedy napastnicy zaszli już pod mury miejskie, Bolko przypomniał sobie o cudownej trąbce. Wbiegł na wieżę, by zagrać na niej. Nagle, zbierające się na horyzoncie chmury okazały się być olbrzymimi stadami kruków, które uderzyły na wroga, zmuszając go do ucieczki. Mimo że cudowna trąbka zniknęła w czasie chaosu, hejnał z pozostał jako symbol odwagi Bolka. Ponadto, kruk zyskał znaczenie w heraldyce, gdyż wszystkie poznańskie jednostki lotnictwa zawierają go w swoich znakach.

Filatelistyka

Ratusz w Poznaniu ma swoje szczególne miejsce w historii filatelistyki, ponieważ został jako pierwszy w Polsce uwieczniony na znaczku pocztowym. Ważne czaszki dokumentujące ten historyczny obiekt to:

• znaczek o nominale 5 groszy z 1925 roku z czarnym nadrukiem „Port Gdańsk”, który był wykorzystywany do korespondencji z terenu ówczesnego Wolnego Miasta Gdańska,
• karta pocztowa z 1931 roku o wartości 15 groszy, stanowiąca element serii z Henrykiem Sienkiewiczem,
• znaczek o nominale 1+5 złotych z dnia 16 czerwca 1945 roku, wydany z okazji I Kongresu Pracowników Poczt i Telekomunikacji (nakład wyniósł 60.000 egzemplarzy, zaprojektowany przez J. Wilczyka, znana jest również odmiana nieząbkowana),
• dwa znaczki o nominałach 40 i 60 groszy wydane 10 czerwca 1955 roku z okazji Międzynarodowych Targów Poznańskich,
• dwa bloki znaczkowe o nominałach 2+1 zł oraz 3+1,50 zł, wydane 7 lipca 1955 roku z okazji VI Ogólnopolskiej Wystawy Filatelistycznej w Poznaniu (projekt Czesław Kaczmarczyk),
• jeden z dwóch ilustrowanych kart pocztowych o wartości 40 groszy z dnia 19 czerwca 1956 roku, upamiętniającej XXV Międzynarodowe Targi Poznańskie (nakład – 80.000 sztuk),
• element serii dziesięciu kart pocztowych z dnia 15 lutego 1961 roku, o nominałach po 40 groszy, na Tysiąclecie Państwa Polskiego,
• 12-znaczkowy arkusik z okazji Dnia Znaczka w 1968 roku, poświęcony wystawie „Tematica-Poznań 1968” (nominał – 60 groszy),
• karta pocztowa z dnia 13 października 1972 roku o nominale 40 groszy, wydana z okazji VI Międzynarodowego Konkursu Skrzypcowego im. Henryka Wieniawskiego (nakład – 204.800 sztuk),
• dwa bloczki o nominałach 10+5 zł każdy, wydane z okazji Światowej Wystawy Filatelistycznej „Polska 73” (zaproszenie projektu W. Andrzejewskiego),
• z tej samej okazji znaczek z ratuszem z kolei wydała Poczta Rumuńska.

---

Oceń: Ratusz w Poznaniu

---