Helena Szafran

---

Życiorys

Helena Szafran, czołowa postać w polskiej dydaktyce i ochronie przyrody, miała niezwykłe początki. Urodziła się w rodzinie, w której ojciec, Ignacy Szafran, był rzemieślnikiem, a matka, Walentyna z domu Radzimska, odgrywała istotną rolę w jej życiu. Po ukończeniu szkoły średniej w 1904 roku, rozpoczęła karierę zawodową w buchalterii w 1907 roku.

Ważnym etapem jej działalności była praca w Związku Stowarzyszeń Kobiet Pracujących, gdzie angażowała się w promowanie oświaty oraz harcerstwa aż do momentu wybuchu II wojny światowej. Dzięki ukończeniu kursu pedagogicznego, rozpoczęła pracę w szkolnictwie podstawowym i średnim w Poznaniu w 1919 roku.

Jej dalsza droga edukacyjna prowadziła na Uniwersytet Poznański, gdzie w latach 1922–1926 studiowała biologię. Po ukończeniu studiów w 1928 roku, Helena zaczęła swoją działalność w obszarze ochrony przyrody. Stopień doktora uzyskała w 1932 roku, broniąc pracy pt. „Przyczynki do historii badań flory poznańskiej”.

W latach 1937–1947, z przerwą na okres okupacji hitlerowskiej, pełniła rolę przełożonej w Państwowym Liceum Pedagogicznym w Inowrocławiu. Po wojnie, w 1947 roku, podjęła pracę jako adiunkt w Zakładzie Ochrony Przyrody i Uprawy Krajobrazu na Uniwersytecie Poznańskim, gdzie prowadziła zajęcia dydaktyczne oraz działalność naukową.

Na początku lat 60. przeszła na emeryturę, lecz w 1961 roku obroniła swoją pracę habilitacyjną pt. „Poznań i okolica”, wydaną w 1959 roku. W Poznaniu była inicjatorką założenia dwóch rezerwatów dydaktycznych: Malta oraz Zieliniec. Działała aktywnie w Poznańskiej Lidze Ochrony Przyrody i współtworzyła projekt rozporządzenia dotyczącego utworzenia Wielkopolskiego Parku Narodowego, a w latach 1960–1967 pełniła funkcję przewodniczącej Rady Naukowej tego park.

Helena Szafran była autorką około 100 prac, które koncentrowały się na ochronie przyrody, historii botaniki w regionie Wielkopolski oraz dydaktyce szkolnej. Pomimo intensywnej kariery i licznych osiągnięć, pozostała niezamężna.

Choć fizycznie nie ma jej już wśród nas, jej wkład w ochronę przyrody oraz edukację wciąż jest odczuwalny. Helena Szafran została pochowana na Cmentarzu Junikowo w Poznaniu, gdzie jej pamięć będzie kontynuowana przez kolejne pokolenia.

Upamiętnienie

W 1973 roku w Poznaniu nadano ulicy jej imię, a w 2023 roku honor ten powtórzono w pobliskich Plewiskach.

Helena Szafran została również upamiętniona jako jedna z bohaterek wystawy pod tytułem Mądrość, odwaga i entuzjazm. Pierwsze Uczone Uniwersytetu Poznańskiego (1919–1939).

---

Oceń: Helena Szafran

---