Helena Znaniecka Lopata

---

Życiorys

Helena Znaniecka Lopata, córka amerykańskiej prawniczki Eileen Markley oraz polskiego socjologa Floriana Znanieckiego, miała swoje wyjątkowe życie na przecięciu dwóch kultur. W momencie, kiedy wybuchła II wojna światowa, jej ojciec znajdował się w Stanach Zjednoczonych, podczas gdy ona oraz jej matka pozostały w Polsce.

W wyniku trudnych okoliczności, matka Heleny, Eileen Markley, która przez wyjście za cudzoziemca straciła swoje amerykańskie obywatelstwo, znalazła się wraz z córką w obozie przesiedleńczym w Poznaniu na Głównej. Sytuacja wymusiła na nich walkę o przetrwanie w trudnych warunkach zewnętrznych.

Eileen, będąc matką o silnym charakterze, zadecydowała, że podejmie działania w celu uwolnienia siebie i córki. Skontaktowała się z komendantem obozu i zażądała rozmowy. Stosując kreatywność, przedstawiła fałszywą wersję wydarzeń, w której Helena była jej osieroconą siostrzenicą. Dodatkowo, przywołała fikcyjne odniesienia do swojego amerykańskiego obywatelstwa oraz wpływowych znajomych w USA. Dzięki temu, komendant obozu wyrażał zgodę na ich zwolnienie.

Udało im się opuścić oboz, a następnie wyruszyły w drogę do Stanów Zjednoczonych, gdzie Helena zyskała amerykańskie obywatelstwo. Ta historia ukazuje niezwykłe połączenie odwagi, determinacji oraz brawury matki, która walczyła o przyszłość swojej córki w czasach niepewności.

Wykształcenie i kariera naukowa

Helena Znaniecka Lopata ukończyła liceum w Champaign, a następnie zdobyła tytuł magistra na University of Illinois. W 1954 roku uzyskała stopień doktora na University of Chicago, co stanowiło ważny krok w jej karierze akademickiej.

W latach 1965–1969 prowadziła wykłady na Roosevelt University of Chicago. Następnie, w 1969 roku, przeniosła się na Loyola University, gdzie pełniła funkcję szefowej wydziału w latach 1970–1972. Od 1972 roku aż do przejścia na emeryturę kierowała Centrum Studiów Porównawczych nad Rolami Społecznymi (ang. Center for the Comparative Study of Social Roles).

Do jej doświadczeń naukowych należy także nauczanie w takich instytucjach jak University of California, University of Guelph, University of Minnesota, University of Victoria oraz Boston College.

Helena była aktywna w American Sociological Association, gdzie pełniła rolę przewodniczącej sekcji History of Sociology. Dodatkowo, była przewodniczącą Midwest Sociological Society w latach 1975–1976 oraz Society for the Study of Social Problems w latach 1982–1983. W 1994 roku objęła przewodnictwo w Sociologists for Women in Society, będąc również członkinią Międzynarodowego Stowarzyszenia Socjologicznego.

W 1992 roku uhonorowano ją nagrodą Matilda White Riley Distinguished Scholar za zauważalne dokonania w badaniach dotyczących społecznego wymiaru procesu starzenia się.

Zainteresowania badawcze

W ramach swojej pracy naukowej, Helena Znaniecka Lopata skupiła się na badaniach dotyczących gender studies, socjologii tożsamości oraz aspektach związanych z codziennym życiem i starzeniem się. Jej badania były niezwykle bogate w różnorodne tematy, co w konsekwencji zaowocowało publikacjami, które dotykały różnych kwestii społecznych.

Wśród jej licznych prac wielki nacisk położony został na status kobiet w społeczeństwie, w tym na analizę wpływu, jaki na ten status mają różnice narodowościowe. Zajmowała się również kwestiami pracy domowej kobiet, badaniem ról społecznych, a także tematyką wdowieństwa i żałoby.

Helena Znaniecka Lopata zajmowała się także badaniem „kosmopolitycznej społeczności uczonych”, co wskazuje na jej szerokie zainteresowanie międzynarodowymi perspektywami w naukach społecznych.

Publikacje

Helena Znaniecka Lopata, znana z licznych publikacji, wniosła ogromny wkład w badania nad różnorodnymi aspektami życia społecznego.

• Occupacja: Gospodyni domowa, Oxford University Press 1971, ISBN 0-1950-1468-5,
• Polonusi: Konkurencja statusowa w społeczności etnicznej, Prentice-Hall 1976, ISBN 0-1368-6436-8,
• Kręgi i Ustawienia: Zmiany ról amerykańskich kobiet 1994, ISBN 0-7914-1767-0,
• Obecna wdowieństwo: Mity i rzeczywistości 1996, ISBN 0-8039-7396-9,
• Problemy społeczne w ciągu życia, Rowman & Littlefield Publishers 2003, ISBN 0-7425-2834-0.

---

Oceń: Helena Znaniecka Lopata

---