Krystyna Łyczywek

---

Życiorys

Krystyna Łyczywek, urodzona w Poznaniu, dorastała w rodzinie o silnym patriotycznym charakterze, której członkowie brali udział w powstaniu wielkopolskim. Jej ojciec, Władysław Wiza, z determinacją chronił polszczyznę swoich córek, zabraniając im nauki języka niemieckiego. W związku z tym, od najmłodszych lat Krystyna i jej siostra zaczęły uczyć się języka francuskiego oraz łaciny. Krystyna Wiza była uczennicą szkoły Urszulanek, gdzie kształtowała swoje umiejętności oraz zainteresowania.

W wieku 14 lat, po śmierci ojca, zmuszona była rozpocząć samodzielne życie, wspierając się korepetycjami, które dawały jej źródło dochodu. Aktywnie uczestniczyła w harcerstwie, gdzie pełniła różnorodne role, począwszy od zastępowej, przez przyboczną, aż po drużynową 17. Drużyny im. Wandy Malczewskiej. Po ukończeniu szkoły średniej, w 1938 roku, zdała maturę i rozpoczęła studia filologii romańskiej na Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu, jednakże jej edukacja została przerwana przez wybuch II wojny światowej.

W obliczu konfliktu zbrojnego, Krystyna zaangażowała się w działania Szarych Szeregów, w tym Akademickiego Koła Harcerskiego. W 1943 roku, w obliczu nasilających się aresztowań, musiała uciekać do Warszawy, posługując się fałszywymi dokumentami, które podawały ją za osobę starszą. Tam złożyła przysięgę w Armii Krajowej i została łączniczką w jednostce kontrwywiadowczej. Kontynuowała także studia w tajnym uniwersytecie, w skład którego wchodziły programy romanistyki, a dodatkowo pracowała w Szpitalu Maltańskim jako pielęgniarka.

Podczas Powstania Warszawskiego Krystyna pełniła funkcję współredaktorki pisma „W walce” oraz pracowała jako łączniczka w batalionie „Łukasiński”. Po wojnie, w lipcu 1945 roku, jej mąż, Roman Łyczywek, z grupą pionierów wyjechał z Poznania do Szczecina, aby wspierać nową administrację pod przewodnictwem pierwszego prezydenta miasta, Piotra Zaremby. Krystyna dołączyła do niego w październiku, zabierając przy tym ich małego synka w koszyku na bieliznę.

W Szczecinie osiedliła się na stałe, ukończyła studia na Uniwersytecie w Poznaniu (1945–1946), gdzie napisała pracę dyplomową pt. La vie de Maupassant à travers ses contes. W latach 1945-1946 pracowała jako lektor języka francuskiego w tamtejszej Wyższej Szkole Inżynierskiej. W kolejnych latach stała się aktywna w promowaniu kultury francuskiej w Polsce oraz zacieśnianiu kontaktów między Polską a Francją. Jej zainteresowanie fotografią, które zaczęło się od amatorskiego uwieczniania chwil z życia synka, przerodziło się w życiową pasję, którą rozwijała przez długi czas.

Działalność

Z okazji przyznania tytułu Honorowego Obywatela Miasta Szczecin Krystynie Łyczywek w 2013 roku, w jej osiągnięciach podkreślono:

Gdyby na liście konkurencji olimpijskich pojawiła się dyscyplina „aktywność życiowa”, Krystyna Łyczywek pobiłaby wszystkie rekordy i zdobyła złoty medal.

Była również pionierką i założycielką Szczecińskiego Towarzystwa Fotograficznego, w którego strukturach sprawowała funkcje wiceprezesa oraz prezesa w latach 1963–1975. W 1964 roku przystąpiła do Związku Polskich Artystów Fotografików, zyskując uznanie jako istotna postać polskiej fotografii.

Krystyna Łyczywek z wielkim zaangażowaniem reprezentowała Polskę na kongresach Międzynarodowej Federacji Sztuki Fotograficznej (FIAP) od 1970 do 2008 roku. W ramach tych działań aktywnie uczestniczyła w komisjach dotyczących audiowizualnych prac, statutu oraz jubileuszowych wydarzeń. Pełniła również rolę referenta prasowego w Światowej Komisji ds. młodzieży w dziedzinie fotografii.

Jako organizatorka, zrealizowała pięć Sympozjonów skoncentrowanych na historii polskiej fotografii oraz siedemnastu Dialogów interdyscyplinarnych, jak również międzynarodowych seminariów w Polsce. Poza tym była częścią lub przewodniczącą jury w 132 konkursach oraz wystawach fotograficznych, zarówno krajowych, jak i zagranicznych. Dodatkowo, w latach 1977–2002 pełniła czołową rolę jako prezes oddziału szczecińskiego ZPAF.

Twórczość

Twórczość Krystyny Łyczywek koncentruje się głównie na tematyce człowieka oraz krajobrazu. Wśród jej dzieł można znaleźć projekty takie jak „Ludzie na ulicach miast”, „Dzień powszedni Francji”, „Podróże”, „Dzieci tego świata” czy „Niepełnosprawni”. Również w obszarze krajobrazu autorka ma wiele fascynujących prac, jak „Szczecińskie fascynacje”, „Chińskie impresje”, „Maroko”, „Bretania wczoraj i dziś”, „Krajobrazy morskie”, „Szczecin i Paryż inaczej”, „Dziennik prywatny 2004” oraz „Jeden dzień w Warszawie”.

W ciągu swojego życia, od 1948 do 2009 roku, artystka brała udział w około 150 wystawach zbiorowych zarówno w Polsce, jak i poza jej granicami, zdobywając szerokie uznanie oraz nagrody. Jej prace były prezentowane na około 160 indywidualnych wystawach w takich krajach jak Finlandia, Francja, Grecja, Holandia, Japonia, Niemcy, Rumunia, Stany Zjednoczone oraz Włochy. W sumie, około 1700 zdjęć artystki znalazło swoje miejsce w folderach turystycznych, czasopismach, książkach oraz albumach.

Prace Krystyny Łyczywek można spotkać w renomowanych zbiorach takich instytucji jak Biblioteka Narodowa w Paryżu, Muzeum Ludwig w Kolonii, Muzeum Narodowe we Wrocławiu, Muzeum Historii Fotografii w Krakowie oraz Musée français de la photographie w Bièvres. Dodatkowo, jej zdjęcia znajdują się w Książnicy Pomorskiej w Szczecinie oraz w zbiorach prywatnych zarówno w Polsce, jak i za granicą.

Krystyna Łyczywek jest także autorką około 1400 artykułów publikowanych w polskiej i zagranicznej prasie, w tym w gazetach czeskich, francuskich, bułgarskich, hiszpańskich, holenderskich, niemieckich, szwajcarskich, węgierskich oraz włoskich. Wyróżnia się również jako autorka książek. Do jej wydań należą m.in. „Diaporama”, „Od kropli wody do oceanu” oraz „Rozmowy o fotografii” w trzech tomach. Krystyna przetłumaczyła również pięć książek swojego ulubionego autora, Maupassanta, w tym „Prawdziwa Miłość” (1949) oraz „Topielec” (1993), a także „W Bretanii” (1996), „Kroniki” (2004) i „Sycylia” (2008).

Biografię Krystyny Łyczywek uwzględniono w prestiżowej Międzynarodowej Encyklopedii Fotografów od roku 1839 do czasów współczesnych (wyd. Auer-Auer, Szwajcaria) oraz w Antologii fotografii polskiej 1839–1989 (wyd. Lucrum; Polscy fotografowie).

Wyróżnienia (odznaczenia, tytuły, nagrody)

Krystyna Łyczywek jest osobą o wielu wyróżnieniach, które świadczą o jej znakomitym dorobku artystycznym.

Została uhonorowana orderem Honneur et Reconnaissance Instytutu France-Pologne, co potwierdza jej międzynarodowe osiągnięcia.

Oprócz tego, posiada tytuły: Artiste FIAP (AFIAP), Excellence FIAP for Services Rendered (ESFIAP) oraz Honorary Excellence FIAP (HonEFIAP), które dowodzą jej profesjonalizmu i wkładu w fotografię.

Za swoje wybitne osiągnięcia w dziedzinie fotografii, otrzymała nagrodę I-stopnia Ministra Kultury i Sztuki, a także Medal im. Jana Bułhaka, który jest przyznawany przez Federację Amatorskich Stowarzyszeń Fotograficznych w Polsce.

Inne znaczące odznaczenia to Złoty Medal „Zasłużony dla Fotografii Polskiej”, przyznawany przez Kapitułę Fotoklubu Rzeczypospolitej Polskiej.

W 2010 roku została wyróżniona Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, co jest równoznaczne z uznaniem jej wkładu w polską kulturę.

W roku 2013, za swoje osiągnięcia, otrzymała Krzyż Oficerski orderu Legii Honorowej oraz tytuł Honorowego Obywatela Szczecina, co jest dowodem na jej wyjątkową rolę w społeczności lokalnej.

Z kolei w 2002 roku uhonorowano ją Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, co świadczy o jej ważnym wkładzie w rozwój kultury i sztuki w Polsce.

Życie rodzinne

Krystyna Łyczywek zawarła związek małżeński w trudnym okresie powstania warszawskiego z Romanem Łyczywkiem, którego poznała wcześniej w Poznaniu. Roman Łyczywek stał się później pierwszym powojennym prawnikiem w Szczecinie, znanym z obrony w procesach członków NSZZ „Solidarność”. Niestety, mąż Krystyny zmarł niedługo po pięćdziesiątej rocznicy ich ślubu.

Para doczekała się syna Włodzimierza (ur. 1945), który również poszedł w ślady rodziców i został prawnikiem. Dodatkowo, Krystyna i Roman są dziadkami dwojga wnuków, którzy kontynuują rodzinne tradycje związane z prawem.

Dzieci Krystyny i Romana Łyczywków wybrały nieco inne ścieżki zawodowe. Ich syn Lech (ur. 1948) pasjonuje się fotografią, traktując ją jako hobby, podczas gdy córka Ewa zdecydowała się na karierę profesjonalną w tej dziedzinie. Warto dodać, że Ewa jest członkiem ZPAF od roku 1983, co podkreśla jej zaangażowanie w sztukę fotograficzną.

Upamiętnienie

W dniu 22 lutego 2022 roku miało miejsce wyjątkowe wydarzenie, w ramach którego skwer w Szczecinie zyskał nowe imię. Od tej chwili nosi on imię Krystyny i Romana Łyczywków, co stanowi ważny krok w celu upamiętnienia tej pary. Wcześniej skwer był patronowany wyłącznie przez Romana Łyczywka, jednak decyzja o dodaniu imienia Krystyny podkreśla ich wspólne dziedzictwo.

---

Oceń: Krystyna Łyczywek

---