Wiktor Dega

---

Życiorys

Urodziny Wiktora Degi miały miejsce w rodzinie, gdzie główną rolę odgrywali jego rodzice – Wiktor, wicedyrektor Zakładu Ubezpieczeń, oraz Zofia, z domu Korzbok-Tuchołka. W młodości uczęszczał do Gimnazjum św. Marii Magdaleny w Poznaniu, lecz z powodu wybuchu I wojny światowej zmuszony był przerwać naukę. W czasie jego pobytu w tej szkole, stał się członkiem Towarzystwa Tomasza Zana. W 1915 roku został powołany do armii niemieckiej, gdzie służył aż do zakończenia I wojny światowej. Od 28 grudnia 1918 roku do maja 1919 roku brał aktywny udział w powstaniu wielkopolskim jako sierżant 10. pułku strzelców wielkopolskich, uczestnicząc w walkach o lotnisko na Ławicy, w Kcynii, Rynarzewie oraz nad Notecią.

W maju 1919 roku został przeniesiony do batalionu zapasowego 68 pułku piechoty i rozpoczął kurs medyczny, po którym awansował na podporucznika, a rok później na porucznika, uzyskując przydział do 7 kompanii zapasowej sanitariatu. Pomimo że podczas służby w armii niemieckiej udało mu się zdać maturę w Koblencji w 1919 roku, po opuszczeniu armii w 1920 powrócił do kształcenia się. Wznawiając przerwane studia, zapisał się na Uniwersytet Warszawski, a w 1922 roku przeniósł się na Wydział Lekarski Uniwersytetu Poznańskiego, gdzie uzyskał tytuł doktora wszechnauk lekarskich w 1924 roku.

Po ukończeniu studiów, Dega skupił się na ortopedii i chirurgii ortopedycznej, odbywając specjalizację w Klinice Ortopedii Uniwersytetu Poznańskiego pod czujnym okiem profesora Ireneusza Wierzejewskiego. W latach 1925-1926 kontynuował swoje kształcenie w Lyonie, współpracując z profesorem Nove-Josserandem, a następnie w Paryżu, pod okiem profesora Ombredanne’a. W 1926 roku został asystentem na Uniwersytecie Poznańskim, gdzie prowadził wykłady z gimnastyki leczniczej i masażu dla studentów wychowania fizycznego. W 1928 roku objął stanowisko kierownika Poradni Sportowo-Lekarskiej w Poznaniu.

W 1931 roku objął tytuł prymariusza Poznańskiego Zakładu Ortopedycznego im. B. S. Gąsiorowskiego, a w 1932 roku wyjechał ponownie za granicę, nawiązując kontakty z profesorami Italii i Szwecji. W następnych latach, w 1933 roku, uzyskał habilitację, przedstawiając rozprawę dotykającą etiologii i patogenezy wrodzonego zwichnięcia biodra. W tym czasie dołączył do grona członków honorowych poznańskiej Korporacji Akademickiej „Icaria”. W listopadzie 1937 roku był ordynatorem Oddziału Ortopedycznego zorganizowanego w Szpitalu Miejskim w Bydgoszczy, gdzie pełnił tę funkcję do czasu mobilizacji 31 sierpnia 1939 roku.

W trakcie II wojny światowej brał udział w kampanii wrześniowej, gdzie jako kapitan służył w Armii Pomorze. Został ranny w bitwie pod Kutnem i 17 września 1939 roku trafił do niewoli wraz z polowym szpitalem, w którym pracował. Po uwolnieniu w kwietniu 1940 roku, objął stanowisko ordynatora Oddziału Chirurgii Dziecięcej w warszawskim Szpitalu Karola i Marii. Podczas powstania warszawskiego działał jako chirurg w punkcie opatrunkowym „Sano” przy ul. Lwowskiej. Po zakończeniu walk, ewakuował się do Włodzimierzowa k. Piotrkowa Trybunalskiego, gdzie pracował do momentu przybycia Armii Czerwonej.

Po wojnie Dega wrócił do Poznania i rozpoczął pracę naukową na uniwersytecie. W grudniu 1945 roku został mianowany profesorem nadzwyczajnym oraz kierownikiem Katedry i Kliniki Ortopedycznej. W wyniku reformy w 1950 roku, wraz z kierowaną przez siebie katedrą, przeszedł do nowo utworzonej Akademii Medycznej w Poznaniu. Przy organizacji kliniki od podstaw, mógł wdrożyć własny program kompleksowego leczenia schorzeń narządu ruchu. W 1956 roku uzyskał tytuł profesora zwyczajnego, a latach 1957-1967 działał jako ekspert WHO w dziedzinie readaptacji. W latach 1959-1962 pełnił funkcję rektora Akademii Medycznej. W 1960 roku, jako jeden z pionierów rehabilitacji, założył w Poznaniu pierwszą na świecie Katedrę Medycyny Rehabilitacyjnej.

Jego liczne sukcesy zostały dostrzegane w 1969 roku, kiedy to Ministerstwo Zdrowia włączyło rehabilitację do systemu opieki medycznej. W tym samym roku otrzymał doktorat honoris causa swojej uczelni, a w 1970 roku jego kompleksowy program rehabilitacji został uznany przez Europejskie Biuro WHO za modelowy. Na dorobek naukowy prof. Degi składa się ponad 250 prac, z których około 60 poświęconych jest wrodzonym zwichnięciom stawu biodrowego. Jego badania przyczyniły się do opracowania metody operacyjnego leczenia znanej jako osteotomia transiliakalna. Był także autorem kilku technik operacyjnych.

Działania Wiktora Degi zostały docenione w różnych formach, w tym:

• tytuł doktoratu honorowego Akademii Medycznych w Poznaniu (1968), Krakowie (1974), Wrocławiu (1973), Łodzi (1977), AWF w Poznaniu oraz Uniwersytetu w Halle – Wittenberg (1977),
• członkostwo korespondenta (od 1962), a następnie rzeczywistego (od 1969) oraz członka prezydium Polskiej Akademii Nauk (1963-1968),
• członkostwo w dziewięciu krajowych i zagranicznych towarzystwach naukowych,
• honorowe członkostwo w czterech krajowych i szesnastu zagranicznych stowarzyszeniach.

Był także uznawany za honorowego członka Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania im. Cyryla Ratajskiego. 11 lutego 1992 roku, decyzją Rady Miasta Poznania, otrzymał tytuł Honorowego Obywatela Miasta Poznania. Wiktor Dega zmarł 16 lutego 1995 roku w Poznaniu, a jego miejsce spoczynku znajduje się na cmentarzu Junikowskim (pole 3 kwatera 1-7-10).

Ordery i odznaczenia

Wiktor Dega, znany za swoje znaczące osiągnięcia, został uhonorowany wieloma prestiżowymi odznaczeniami, które doceniają jego wkład w życie społeczne i narodowe. Jego lista odznaczeń obejmuje:

• Order Budowniczych Polski Ludowej (1964),
• Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (1971),
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (22 lipca 1953),
• Złoty Krzyż Zasługi (1 maja 1952),
• Wielkopolski Krzyż Powstańczy (15 czerwca 1990),
• Medal 10-lecia Polski Ludowej (28 marca 1955),
• Odznaka honorowa „Za wzorową pracę w służbie zdrowia” (1 kwietnia 1951),
• Kawaler Orderu Uśmiechu (1969, jako pierwszy w historii).

Każde z tych odznaczeń odzwierciedla jego zaangażowanie oraz wpływ na rozwój Polski.

Nagrody

Wśród licznych osiągnięć Wiktora Degi, jego nagrody stanowią ważny element, który podkreśla znaczenie jego pracy oraz wpływ na dziedzinę rehabilitacji.

• nagroda Państwowa III stopnia za prace w zakresie chirurgii rehabilitacyjnej przyznana w 1951 roku,
• nagroda im. Alberta Laskera, która została wręczona w 1966 roku; jest to najwyższa światowa nagroda w dziedzinie rehabilitacji, przyznawana przez Międzynarodowe Towarzystwo Rehabilitacji,
• nagroda Państwowa I stopnia, która została mu przyznana 21 lipca 1968 roku.

Upamiętnienie

W roku 1996, zostało zrealizowane ważne upamiętnienie, kiedy to Państwowy Szpital Kliniczny nr 4 w Poznaniu otrzymał imię Wiktora Degi. To wyróżnienie jest symbolem uznania jego wkładu w medycynę oraz rehabilitację.

---

Oceń: Wiktor Dega

---