Kopiec Wolności to ważna atrakcja turystyczna usytuowana w dzielnicy Malta, w Poznaniu, na prawym brzegu rzeki Warty. W obrębie administracyjnym Chartowo, ten niezwykły obiekt ma swoje korzenie w historii, sięgającej Powstania Wielkopolskiego.
Historia kopca sięga czasów, kiedy został on usypany z myślą o uczczeniu triumfu lokalnego ruchu niepodległościowego oraz przyłączeniu regionu do wolnej Polski. Jego odbudowa w późniejszych latach wzmocniła jego symboliczne znaczenie, które obecnie odnosi się do szerszej koncepcji wolności, będącej fundamentalną wartością dla każdego człowieka.
Historia Kopca
Kopiec pierwotny
Idea budowy owego kopca zrodziła się już w 1917 roku, kiedy planowano, w sekrecie przed zaborcą, stwórzenie ogromnego Parku Ludowego na terenach obecnie znanych jako Malta, które cieszyły się ogromną popularnością wśród poznańskich Polaków. Było to miejsce, gdzie można było w swobodny sposób prowadzić rozmowy w ojczystym języku, uprawiać różne formy aktywności, a także żyło tam niewielu Niemców. Wówczas przewidywano powstanie boisk, łaźni oraz domów gimnastycznych.
Uroczysta ceremonia inauguracji budowy Kopca Zmartwychwstania – jak początkowo nazwano tę budowlę – miała miejsce 3 maja 1919 roku, w dniu święta narodowego. Wydarzenie to uczcił pochód, w którym uczestniczyli między innymi prezydent, prymas Polski oraz ministrowie. Przemówienie wygłosił jeden z kluczowych inicjatorów projektu – ksiądz kanonik Łukomski. W pracach budowlanych, obok mieszkańców Poznania i okolic, brali również udział goście z różnych regionów Polski.
Końcowa forma kopca została ustalona w 1922 roku. Pomnik wznosił się na wysokość 94 metrów n.p.m., co sprawiało, że jego szczyt znajdował się 17 metrów powyżej poziomu ulicy Kobylepolskiej (dzisiaj ul. abpa Baraniaka). Niestety, budowla została zniszczona w czasie hitlerowskiej okupacji, a do jej rozbiórki wykorzystywano pracę niewolniczą osób, które wcześniej brały udział w jej budowie.
Położenie obecnego kopca różni się nieco od pierwotnego, który był częściową repliką tej historycznej budowli.
Obecny
W 1979 roku zapadła decyzja o remoncie niecki Jeziora Maltańskiego, którego budowa rozpoczęła się w latach 50. XX wieku, w celu dostosowania go do organizacji Mistrzostw Świata w Kajakarstwie, planowanych na sierpień 1990 roku w Poznaniu. W okresie PRL, z powodów politycznych, nie realizowano zamiarów odbudowy przedwojennego Kopca Wolności. Aby jednak pogłębić jezioro i przywrócić jego walory jako tor regatowy, konieczne było wydobycie dużej ilości ziemi z dna zbiornika, co wiązałoby się z wysokimi kosztami transportu. W związku z tym postanowiono usypać wzniesienie w pobliżu zbiornika, wykonane według projektu Klemensa Mikuły.
Aby uniknąć oskarżeń ze strony władzy ludowej o ukryte plany odbudowy symbolu wolności, oficjalnie uznano, że celem usypania kopca było zagospodarowanie kompleksu sportowo-rekreacyjnego na Malcie, obejmującego m.in. całoroczny stok narciarski, tor saneczkowy oraz pole do gry w golfa. Wysokość nowego kopca wynosi 100 metrów n.p.m., jednak wciąż jest w fazie niedokończonej z powodu komplikacji dotyczących terenów i praw.
Decyzją prezydenta Poznania Andrzeja Wituskiego z dnia 17 maja 1984 roku powołano Społeczny Komitet Odbudowy Kopca Wolności, którego przewodniczącym został prof. Jerzy Bogucki. Oficjalne zlecenie na realizację projektu złożono 27 czerwca 1985 roku. Prace budowlane zlecono Zakładowi Zadrzewień Zieleni i Rekultywacji LOP w sierpniu 1986 roku, a prace na terenie budowy zakończono do końca 1987 roku.
W 2004 roku powstało stowarzyszenie Kopiec Wolności w Poznaniu, które dąży do finalizacji budowy nowego kopca. Planowane jest, aby nowa budowla była wyższa od jej poprzednika, wznosząc się o około 30 metrów ponad powierzchnię ulicy. Na szczycie kopca ma znajdować się platforma widokowa z ławeczkami oraz rzeźbą ptaka wzbijającego się do lotu; dodatkowo na obrzeżach ma być zlokalizowany murek z ukrytymi lampami. Ceremonia otwarcia Kopca Wolności odbyła się z okazji setnej rocznicy odzyskania niepodległości, a zaszczyt ten przypadł wiceprezydentowi Poznania, Mariuszowi Wiśniewskiemu.
Przypisy
- Kopiec Wolności [online], posir.poznan.pl [dostęp 16.05.2022 r.]
- Piotr Bojarski: Czy Kopiec Wolności to wielka mogiła?. [dostęp 09.02.2009 r.]
- Katarzyna Kolska: Czy kiedykolwiek wejdziemy na Kopiec Wolności. [dostęp 09.02.2009 r.]
- a b Stefan Anioła, Kopiec Wolności na Malcie, w: Kronika Miasta Poznania, nr 3/1988, s.243, ISSN 0137-3552
- Stefan Anioła, Kopiec Wolności na Malcie, w: Kronika Miasta Poznania, nr 3/1988, s.246, ISSN 0137-3552
- Przewodnik Katolicki, 1919, r.25, nr 20, s. 158
- Mapa osiedla Chartowo
- Kopiec pozostaje obecnie w fazie rekonstrukcji
Pozostałe obiekty w kategorii "Pomniki":
Dzwon Pokoju i Przyjaźni Między Narodami | Pomnik Pawła Edmunda Strzeleckiego na Łazarzu w Poznaniu | Ławeczka Studentów w Poznaniu | Pomnik Poległych w Powstaniu Poznańskim | Pomnik Adama Mickiewicza w Poznaniu | Pomnik Akcji Bollwerk w Poznaniu | Pomnik Bohdana Smolenia w Poznaniu | Pomnik Harcerski przy ul. Za Cytadelą w Poznaniu | Pomnik Romana Wilhelmiego w Poznaniu | Pomnik Karola Marcinkowskiego w Poznaniu (I LO) | Zagórze (Poznań) | Pomnik Golema w Poznaniu | Ławeczka Klemensa Mikuły w Poznaniu | Krzyż Papieski w Poznaniu | Pomnik Juliusza Słowackiego w Poznaniu | Pomnik Jurija Gagarina w Poznaniu | Pomnik Józefa Rivolego w Poznaniu | Pomnik Stanisława Staszica w Poznaniu | Pomnik Stanisława Moniuszki w Poznaniu | Pomnik Pyry w PoznaniuOceń: Kopiec Wolności