Pomnik Harcerzy na Malcie w Poznaniu

---

Historia

Na terenie Poznania znajduje się historyczne miejsce, które odgrywa istotną rolę w pamięci narodowej. Pierwszy pomnik, który upamiętniał harcerzy, został odsłonięty 16 maja 1937 roku podczas Jubileuszowego Zlotu Poznańskich Harcerzy, które zorganizowano z okazji 25-lecia harcerskiej działalności w Wielkopolsce. Kiedy powstał, monument ten był dedykowany „HARCERZOM POLEGŁYM W WALKACH O NIEPODLEGŁOŚĆ”. Uroczystości związane z jego odsłonięciem miały miejsce pod patronatem senatora Bernarda Chrzanowskiego, który był przewodniczącym Zarządu Okręgu Wielkopolskiego ZHP. Już w tym samym roku, na postumencie zaktualizowano napisy na „HARCERZOM WIELKOPOLSKIM POLEGŁYM W WALKACH O NIEPODLEGŁOŚĆ 1918 1920”.

Jednakże historia pomnika była burzliwa. W 1940 roku został zniszczony przez Niemców. Po zakończeniu II wojny światowej, w tym miejscu ustawiono brzozowy krzyż. Dopiero 17 grudnia 1978 roku pojawił się tam głaz z tablicą upamiętniającą wydarzenia. Idea odbudowy pomnika narodziła się w 1992 roku, kiedy rozpoczęto prace rekonstrukcyjne, jednak nie udało się ich dokończyć. Wykonano tylko betonowy trzon, a otoczenie zostało uporządkowane.

Budowa pomnika napotkała szereg trudności, głównie z uwagi na problemy z prawami własności do terenu, na którym miał stanąć. Po długim czasie, w 2012 roku sukcesywnie rozwiązano kwestie własnościowe, co pozwoliło na wznowienie prac budowlanych, które ruszyły w lutym 2013 roku. Obecny pomnik został oficjalnie odsłonięty 28 września 2013 roku.

Odsłonięcia dokonały wspólnie ważne osobistości: Wojewoda Wielkopolski Piotr Florek, Marszałek Województwa Wielkopolskiego Marek Woźniak, Prezydent Miasta Poznania Ryszard Grobelny, Naczelnik Związku Harcerstwa Polskiego hm. Małgorzata Sinica oraz Komendant Chorągwi Wielkopolskiej ZHP hm. Jarosław Rura. Poświęcenia pomnika dokonał ksiądz prałat Stefan Komorowski, w obecności księdza prałata hm. Konrada Kaczmarka oraz księdza kapelana hm. Pawła Kujawy. W trakcie uroczystości, władze naczelne Związku Harcerstwa Polskiego również znalazły miejsce dla swoich przedstawicieli, między innymi wiceprzewodniczącego ZHP hm. Rafała M. Sochę oraz przewodniczącego Centralnej Komisji Rewizyjnej ZHP hm. Zbigniewa Standara.

Na zakończenie uroczystego odsłonięcia, wygłoszono przemówienie dotyczące historii pomnika, które miało miejsce z ust prorektora Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, prof. dr hab. hm. Zbigniewa Pilarczyka.

Opis

Pomnik Harcerzy na Malcie w Poznaniu to ważny symbol, którego projektantem jest Klemens Mikuła. Architekt ten zainspirował się pierwotnym wyglądem monumentu, jednak dokonał istotnych zmian w jego zwieńczeniu; zamiast tradycyjnego znicza, umieścił tam symboliczne ognisko harcerskie. Nowa struktura jest znacznie większa od swojej poprzedniczki.

Boczne ściany pomnika zostały oświetlone reflektorami umieszczonymi w podeście, co dodaje mu nowoczesnego charakteru. Tablice, które znalazły się na pomniku, zrobione są z granitu, podczas gdy wcześniejsze były wykonane z brązu.

Na głównej ścianie dostrzegamy tablicę z napisem: „HARCERZOM WIELKOPOLSKIM POLEGŁYM W WALCE O NIEPODLEGŁOŚĆ 1918 1920”. Dodatkowo, w niszach bocznych umieszczone są dwie tablice, które zawierają nazwiska oraz imiona 77 poległych harcerzy.

Warto również zwrócić uwagę na trzy odtworzone, historyczne tablice pamiątkowe, do których dołączono nową – czwartą tablicę. Jej treść oraz symbolikę graficzną wyłoniono w drodze konkursu. Jest ona poświęcona pamięci harcerek i harcerzy, którzy polegli oraz zostali zamordowani w obozach i katowniach w latach 1939-1945, jak również tych, którzy zostali pomordowani i zniewoleni w latach 1945-1956.

PAMIĘCI HARCEREK I HARCERZY WIELKOPOLSKICH
POLEGŁYCH I POMORDOWANYCH
NA WSZYSTKICH FRONTACH
I W OBOZACH
W SŁUŻBIE OJCZYZNY
W LATACH 1939-1945
ZMARŁYCH Z UDRĘCZENIA
ZA WIERNOŚĆ PRAWU
PRZYRZECZENIU HARCERSKIEMU
W LATACH 1945-1956

---

Oceń: Pomnik Harcerzy na Malcie w Poznaniu

---