Pomnik Ofiar Katynia i Sybiru w Poznaniu

---

Historia i forma

Wmurowanie aktu erekcyjnego pomnika miało miejsce z inicjatywy Andrzeja Wituskiego, ówczesnego prezydenta Poznania, w 1990 roku. Z kolei w 1994 roku, Rada Miejska zdecydowała o budowie tego wyjątkowego monumentu, jednak zaproponowano, by znalazł się on w innym miejscu – na skwerze za Teatrem Wielkim. Obecnie w tamtej lokalizacji można zobaczyć Pomnik Polskiego Państwa Podziemnego.

Ogród zamkowy, rozważany jako potencjalna lokalizacja monumentu, nie zyskał aprobaty wielu specjalistów, w tym architekta wojewódzkiego. Podnoszono wówczas kwestie związane z niedostosowaniem symboliki związanej z Katyń do stylu architektonicznego oraz ogólnego charakteru okolicy. Właśnie 2 marca 1995 roku podjęto decyzję o zawieszeniu dalszych prac w tej sprawie, co oznaczało, że pomnik nie został odsłonięty w rocznicę 55. tragedii katyńskiej.

Temat powrócił jednak kilka lat później, a presja społeczna przyczyniła się do uroczystego odsłonięcia pomnika, które miało miejsce 17 września 1999 roku, w 60. rocznicę napaści ZSRR na Polskę. Projektantem tego niezwykłego dzieła jest Robert Sobociński, zaś aranżacją zajął się Jerzy Suchanek. Uroczystość odsłonięcia miała niezwykle uroczystą oprawę, którą zainicjował bp Stanisław Napierała.

Pomnik, umiejscowiony w centrum ogrodu, posiada formę nieregularnej steli, która ukazuje ludzkie ciała wciągane w wąska szczelinę. Dodatkowo, na powierzchni obiektu występują drobne akcesoria wojskowe, znane z dokumentacji fotograficznej z Katynia – wśród nich można zauważyć szable, sprzączki od pasów, a także blaszkę z numerem 557 i wiele innych. Od strony ulicy Fredry, płaszczyzna pomnika jest nacięta w kształt krzyża, co dodatkowo podkreśla jego wymowę; dostępne są również ślady czaszek. Według Sobocińskiego, dzieło to nawiązuje nie tylko do symboliki korony drzewa, ale również do tematyki ekshumacji zwłok, co nadaje mu jeszcze głębszy wymiar symboliczny.

Głaz na Ogrodach

Warto zwrócić uwagę na pomnik w formie głazu, który upamiętnia trzy ofiary zbrodni katyńskiej: ppor. Witolda Dewojno, mjr Włodzimierza Hardego oraz kap. Adama Kowalczyka. Pomnik ten znajduje się na Ogrodach, w pobliżu ulicy Dąbrowskiego 163, tuż przed Zespołem Szkół Elektrycznych nr 1.

---

Oceń: Pomnik Ofiar Katynia i Sybiru w Poznaniu

---