Wojciech Burszta

---

Życiorys

Wojciech Burszta przeszedł długą drogę w swojej karierze akademickiej. Rozpoczął od studiów z zakresu etnografii, co zapoczątkowało jego fascynację badaniami nad kulturą i społeczeństwem. W 1984 roku z sukcesem obronił swoją pracę doktorską z etnologii, co stanowiło ważny krok w jego edukacji i dalszej karierze naukowej.

W 1993 roku, w ramach kolejnych etapów swojej kariery naukowej, Burszta habilitował się w dziedzinie socjologii, poszerzając swoje kompetencje oraz możliwości badawcze. Jego prace w tym zakresie przyczyniły się do zwiększenia rozumienia różnorodności społecznych zjawisk.

Od 1998 roku nosi tytuł profesora tytularnego, co podkreśla jego znaczący wkład w naukę oraz uznanie w środowisku akademickim.

Działalność naukowa i publikacje

Wojciech Burszta był znanym badaczem kulturoznawstwa, który swoją karierę zawodową realizował w Katedrze Kulturoznawstwa Instytutu Nauk Humanistycznych SWPS. Pełnił również rolę prezesa Instytutu im. Oskara Kolberga. Do roku 2018 był związany z Zakładem Badań Narodowościowych Instytutu Slawistyki PAN w Warszawie, a wcześniej, w latach 1990-2003, pracował w Instytucie Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.

Burszta był aktywnym członkiem Komitetu Nauk o Kulturze PAN, a w latach 2011–2015 pełnił funkcję jego przewodniczącego. Jako naukowiec wizytujący miał okazję pracować na prestiżowych uczelniach, takich jak Uniwersytet Oksfordzki, École Pratique Des Hautes Études (Sorbona), Uniwersytet Yale oraz Uniwersytet Illinois. Był stypendystą Fulbrighta oraz Fundacji Kościuszkowskiej, co świadczy o jego międzynarodowym uznaniu.

Jego zainteresowania badawcze koncentrowały się wokół teorii i historii kultury, antropologii współczesności oraz analizy kultury, w tym fenomenem etniczności. Burszta prowadził badania związane z problematyką neoliberalizmu, rasizmu kulturowego i teorią nomadyzmu pretekstowego. Jako autor ponad 400 publikacji naukowych, znany był z popularnego podręcznika „Antropologia kultury”. Obecność w radach naukowych czasopism krajowych i międzynarodowych, takich jak „Kultura i Historia”, „Autoportret” oraz „Contradictions”, przyczyniła się do jego renomy w świecie akademickim.

Jako redaktor rocznika „Sprawy Narodowościowe. Seria Nowa”, a także współzałożyciel Fundacji Instytut im. Jerzego Kmity oraz Polskiego Instytutu Antropologii, Burszta aktywnie wpłynął na rozwój nauk społecznych w Polsce. Był także przewodniczącym Rady Naukowej „Przeglądu Kulturoznawczego”. W 2011 roku w rozdziale zatytułowanym „W Polsce lokalnej. Między uczestnictwem w kulturze a praktykami kulturowymi”, umieszczonym w książce „Stan i zróżnicowanie kultury wsi i małych miast w Polsce. Kanon i rozproszenie” (Narodowe Centrum Kultury, Warszawa 2011), wykorzystał fragmenty artykułu Mateusza Halawy bez odpowiedniego cytowania źródła. Po prośbie Halawy, Burszta opublikował przeprosiny w „Kulturze Współczesnej”, wyjaśniając incydent jako pomyłkę redakcyjną.

Profesor Wojciech Burszta zmarł, a jego prochy zostały pochowane 15 lutego 2021 na cmentarzu Powązki Wojskowe, pozostawiając po sobie bogate dziedzictwo naukowe i wpływ na polski dyskurs kulturowy.

Życie prywatne

Wojciech Burszta był synem znanego etnografa Józefa Burszty. Był ojcem Michała Burszty, który urodził się w 1980 roku i jest dziennikarzem filmowym. W rodzinie Bursztów można również znaleźć Jędrzeja, który jest krytykiem popkultury, oraz Matyldę.

Burszta pasjonował się literaturą współczesną, zwłaszcza kryminałami. Poza literackimi zamiłowaniami, interesował się również klasycznym rockiem oraz sportem, szczególnie angielską piłką nożną. Życie spędzał w Milanówku, gdzie mógł cieszyć się swoimi pasjami.

Odznaczenia

Wojciech Burszta otrzymał kilka znaczących odznaczeń, które potwierdzają jego wkład w kulturę i sztukę. Wśród nich znajduje się Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, który został przyznany w 2014 roku. Ponadto, honorowany był również Złotym Krzyżem Zasługi, nadanym przez Prezydenta RP w tym samym roku.

Wybrane publikacje

Wojciech Burszta, renomowany polski etnolog i antropolog, jest autorem oraz współautorem wielu istotnych publikacji, które znacząco przyczyniły się do rozwoju polskiej myśli antropologicznej.

• „Język a kultura w myśli etnologicznej” – Wrocław 1986, Polskie Towarzystwo Ludoznawcze, s. 151, ISBN 83-85003002.
• (wspólnie z Michałem Buchowskim) „O założeniach interpretacji antropologicznej” – Warszawa 1992, wyd. PWN, ISBN 83-01-10331-0.
• „Wymiary antropologicznego poznania kultury” – Poznań 1992, Wydawnictwo Naukowe UAM, ISBN 83-232-0414-4.
• (wspólnie z Krzysztofem Piątkowskim) „O czym opowiada antropologiczna opowieść” – Instytut Kultury, Warszawa 1994, ISBN 83-85323-65-1.
• „Czytanie kultury. Pięć szkiców” – IEiAK UAM w Poznaniu, Łódź 1996, ISBN 83-87202-10-X.
• „Antropologia kultury. Tematy, teorie, interpretacje” – Wyd. Zysk i S-ka, Poznań 1998, ISBN 83-7150-322-9.
• (wspólnie z Waldemarem Kuligowskim) przedmowa Zygmunt Bauman, „Dlaczego kościotrup nie wstaje. Ponowoczesne pejzaże kultury” – Warszawa 1999, Wydawnictwo Sic!, ISBN 83-86056-61-4.
• „Asteriks w Disneylandzie. Zapiski antropologiczne” – Poznań 2001, Wydawnictwo Poznańskie, ISBN 83-7177-068-5.
• „Różnorodność i tożsamość. Antropologia jako kulturowa refleksyjność” – Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2004.
• (wspólnie z Waldemarem Kuligowskim) „Sequel. Dalsze przygody kultury w globalnym świecie” – Warszawa 2005, Wyd. Muza, ISBN 83-7319-817-2.
• (wspólnie z Mariuszem Czubajem) „Krwawa setka. 100 najważniejszych powieści kryminalnych” – Warszawa 2007, Wyd. Muza, Warszawskie Wydawnictwo Literackie, s. 286, ISBN 978-83-7495-171-5.
• „Świat jako więzienie kultury. Pomyślenia” – Warszawa 2008, Państwowy Instytut Wydawniczy, s. 184, ISBN 978-83-06-03168-3.
• „Od mowy magicznej do szumów popkultury” – Warszawa 2009, Wydawnictwo SWPS Academica (zbiór dwudziestu wybranych szkiców i esejów publikowanych na przestrzeni ostatnich dwóch dekad).
• „Kotwice pewności. Wojny kulturowe z popnacjonalizmem w tle” – Warszawa 2013, Wydawnictwo Iskry, s. 312, ISBN 978-83-244-0219-9.
• „Preteksty” – Gdańsk 2015, WN Katedra, s. 326, ISBN 978-83-63434-15-1.
• (wspólnie z Mariuszem Czubajem) „Kryminalna odyseja oraz inne szkice o czytaniu i pisaniu” – Gdańsk 2017, Oficynka, s. 302, ISBN 978-83-65891-03-7.
• „Jedzie Pan Jazz. Edukacja jazzowa i popkulturowa w perspektywie antropologicznej” – 2019, WN Katedra/Uniwersytet SWPS, s. 222, ISBN 978-83-62443-50-5.
• „Naród w szkole. Historia i nacjonalizm w polskiej edukacji szkolnej” (monografia wieloautorska) – 2019, WN Katedra/Uniwersytet SWPS, s. 352, ISBN 978-83-66107-01-4.
• „Sferyczne fantazje w świecie Rogera Deana” (z Marią Fiderkiewicz) – 2020, WN Katedra/Uniwersytet SWPS, s. 218, ISBN 978-83-65155-53-5.

W obszarze edycji prac zbiorowych, Burszta także znacząco się udzielił:

• „Pożegnania paradygmatu? Etnologia w obliczu współczesności” – Instytut Kultury, Warszawa 1994.
• „Antropologiczne wędrówki po kulturze” – Wydawnictwo Fundacji Humaniora, Poznań 1996, ISBN 83-7112-047-8.
• „Ojczyzny słowa. Narracyjne wymiary kultury” – Biblioteka Telgte Wydawnictwo, Poznań 2002, ISBN 83-915366-1-0.
• „Edukacja w czasach popkultury” – Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej im. Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz 2002, ISBN 83-7096-436-2.
• „Po co nam Rock. Między duszą a ciałem” – Warszawa 2003, Wydawnictwo Książkowe „Twój Styl”, ISBN 83-7163-275-4.
• „Po co nam rzeczywistość. Ekran. Mit. Rzeczywistość” – Warszawa 2003, Wydawnictwo Książkowe „Twój Styl”, ISBN 83-7163-394-7.
• „Kontrkultura. Co nam z tamtych lat?” – Warszawa 2005, Wydawnictwo SWPS Academica.
• (red. z Krzysztofem Jaskułowskim i Joanną Nowak) „Naród – tożsamość – kultura. Między koniecznością a wyborem” – Warszawa 2005, Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, Instytut Slawistyki Polskiej Akademii Nauk, s. 372, ISBN 978-83-89191-36-6.
• „Kiczosfery współczesności” – Warszawa 2008, Wydawnictwo SWPS Academica, s. 218, ISBN 978-83-89281-47-0.
• (red. z Michałem Januszkiewiczem) „Kulturo-znawstwo dyscyplina bez dyscypliny?” – Warszawa 2010, Wydawnictwo SWPS Academica, s. 257, ISBN 978-83-89281-80-7.
• „Kultura miejska w Polsce z perspektywy interdyscyplinarnych badań jakościowych” – Narodowe Centrum Kultury, Warszawa 2010.
• „Stan i zróżnicowanie kultury wsi i małych miast w Polsce. Kanon i rozproszenie” – Narodowe Centrum Kultury, Warszawa 2011.
• „Stadion – Miasto – Kultura. EURO 2012 i przemiany kultury polskiej” – Narodowe Centrum Kultury, Warszawa 2012.
• „Ścięgna konsumpcyjne. Próby z kulturoznawstwa krytycznego” – WN Katedra, Gdańsk 2013.
• (red. z Andrzejem Kisielewskim) „Kultura pragnień i horyzonty neoliberalizmu” – Nauka i Innowacje, Poznań 2015.
• „Zwodnicze imaginarium. Antropologia neoliberalizmu.” (współredakcja z P. Jezierskim i M. Rauszerem) – 2016, Wydawnictwo Naukowe Katedra, s. 541, ISBN 978-83-65155-18-4.

Wielu z tych dzieł doskonale odzwierciedla głębokie zrozumienie Burszty dotyczące kultury i społeczeństwa, a ich różnorodność tematyczna i podejście etnobotaniczne przyczyniają się do ich popularności wśród badaczy oraz studentów.

Kolejnym istotnym aspektem działalności Wojciecha Burszty są tłumaczenia dzieł zagranicznych, co świadczy o jego pasji do przekazywania wiedzy z zakresu kulturoznawstwa i etnologii:

• Dominic Strinati „Wprowadzenie do kultury popularnej” – Poznań 1998, Wyd. Zysk i S., ISBN 83-7298-836-6 (An Introduction to Theories of Popular Culture 1995).
• (tłum. z Hanną Burszta i Michałem Buchowskim) Edmund Leach, D. Alan Aycock „Siostra Mojżesza. Strukturalistyczne interpretacje mitu biblijnego” – Poznań 1998, Wyd. Zysk i S-ka, ISBN 83-7150-388-1 (Structuralist Interpretations of Biblical Myth 1983).
• Chris Jenks „Kultura” – Poznań 1999, Wyd. Zysk i Sp., ISBN 83-7150-705-4 (Culture 1993).

Twórczość Wojciecha Burszty pozostaje trwałym wkładem do badań antropologicznych, doskonale łącząc teorię z praktyką oraz przemyślenia z różnorodnymi perspektywami kulturowymi.

---

Oceń: Wojciech Burszta

---