Monika Baer

---

Życiorys

Monika Baer, z wykształcenia etnolog, ukończyła studia magisterskie w 1995 roku na kierunku etnologia, które realizowała w Instytucie Etnologii i Antropologii Kulturowej UAM w Poznaniu. Jej praca magisterska nosiła tytuł „Krytyka feministyczna w antropologii: Szkic na podstawie wybranej literatury” i była przygotowana pod przewodnictwem profesora Michała Buchowskiego.

W latach 1996–2000 odbywała studia doktoranckie w Katedrze Porównawczej Antropologii Kulturowej i Społecznej, która funkcjonuje w ramach Europejskiego Uniwersytetu Viadrina we Frankfurcie nad Odrą. Uzyskała stopień doktora filozofii po napisaniu pracy zatytułowanej „Women’s Spaces: Class, Gender and the Club: An Anthropological Study of the Transitional Process in Poland”, pod kierunkiem profesora Wernera Schiffauera. Ta praca została uznana przez Radę Wydziału Historycznego UAM w Poznaniu za równorzędną ze stopniem doktora nauk humanistycznych w zakresie etnologii w Polsce. W 2003 roku, publikacja pracy miała miejsce w Wydawnictwie Uniwersytetu Wrocławskiego(Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego).

Od grudnia 2000 roku Monika Baer pracuje jako adiunkt w Katedrze Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Wrocławskiego. W 2016 roku, uzyskała stopień doktora habilitowanego w dziedzinie nauk humanistycznych w zakresie etnologii, który nadano jej na podstawie książki „Między antropologią a aktywizmem: O polityczności, płci i antropologii”.

Od września 2020 roku, pełni rolę kierownika Katedry Etnologii i Antropologii Kulturowej na Uniwersytecie Wrocławskim, gdzie dalej rozwija swoje badania i działalność akademicką.

Działalność naukowa

W 2004 roku Monika Baer miała zaszczyt być stypendystką Fundacji Kościuszkowskiej w renomowanym Instytucie Women’s and Gender Studies na Uniwersytecie Rutgersa. Jest aktywną członkinią wielu prestiżowych organizacji, w tym International Union of Anthropological and Ethnological Sciences, European Association of Social Anthropologists, Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego, oraz Stowarzyszenia Etnologia Wrocławska.

Monika Baer należy do zespołu redakcyjnego Zeszytów Etnologii Wrocławskiej, wydawanych przez Katedrę Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Wrocławskiego. Dodatkowo, jest członkiem rady naukowej czasopisma ZNUJ Prace Etnograficzne.

W latach 2014–2018 uczestniczyła jako główny wykonawca w projekcie, który był finansowany przez Narodowe Centrum Nauki. Tematem tego badania było „Konflikt, napięcie, współpraca: Studium interakcji pomiędzy Elektrownią Opole a społecznością gminy Dobrzeń Wielki”, którym kierował prof. Petr Skalnik.

Kolejnym osiągnięciem Moniki Baer było kierowanie projektem „Divercity: Preventing and Combating Homo- and Transphobia in Small and Medium Cities across Europe” w latach 2015–2017, na zlecenie Uniwersytetu Wrocławskiego. Projekt ten był współfinansowany w ramach „Rights, Equality and Citizenship Program” Unii Europejskiej i realizowany był w międzynarodowym konsorcjum pod przewodnictwem prof. Olgi Jubany z Uniwersytetu Barcelońskiego.

Zainteresowania badawcze

Obszar zainteresowań badawczych Moniki Baer jest niezwykle szeroki i obejmuje różnorodne kwestie teoretyczno-metodologiczne.

Jej prace koncentrują się na antropologicznych studiach płci i seksualności, które łączą się z interdyscyplinarnymi podejściami genderowymi oraz queerowymi.

W szczególności badaczka bada te aspekty w kontekście procesów transformacyjnych zachodzących w regionie środkowo-wschodniej Europy.

W ramach tych badań szczególną uwagę poświęca zagadnieniom związanym z płcią, seksualnością oraz społeczeństwem obywatelskim.

Dodatkowo, jej zainteresowania obejmują również społeczne i kulturowe uwarunkowania nauki, łącznie z specyfiką dyscyplin społecznych oraz humanistycznych w kontekście „postsocjalistycznym”.

Wybrane publikacje

Książki

Monika Baer, jako specjalistka w dziedzinie antropologii, napisała szereg kluczowych publikacji. Wśród nich wyróżnia się pozycja zatytułowana „Women’s Spaces: Class, Gender and the Club: An Anthropological Study of the Transitional Process in Poland”, wydana w 2003 roku przez Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego w Wrocławiu, która bada rolę płci i klasy w polskich zmianach społecznych.

Innym ważnym dziełem autorki jest „Między nauką a aktywizmem: O polityczności, płci i antropologii”, opublikowane w 2014 roku przez Uniwersytet Wrocławski, które porusza temat aktywizmu i jego relacji z nauką i antropologią.

Warto również zwrócić uwagę na „Obszary kultur kobiecych w badaniach płci/rodzaju”, redagowaną wraz z E. Pakszysem, której premiera miała miejsce w 2003 roku w Poznaniu, a także na „Z odmiennej perspektywy: Studia queer w Polsce”, współredagowaną z M. Lizurej w 2007 roku przez Oficynę Wydawniczą „Arboretum” w Wrocławiu.

Ostatnia z wymienionych publikacji to „Antropologia płci i seksualności: Perspektywy marginalne”, wydana w formie numeru specjalnego Zeszytów Etnologii Wrocławskiej w 2014 roku, w której Baer i Kościańska badają zagadnienia płci i seksualności w kontekście antropologicznym.

Artykuły w czasopismach

Monika Baer ma na swoim koncie także liczne artykuły naukowe, które rzucają światło na społeczne i kulturowe aspekty płci. W artykule „L’invisible visible: Genre, sexualité et société civile”, opublikowanym w Ethnologie Française w 2010 roku, Baer analizuje widoczność płci w kontekście społeczeństwa obywatelskiego.

W 2011 roku w Zeszytach Etnologii Wrocławskiej ukazał się jej tekst „Claude Lévi-Strauss w debatach ‘zwrotu politycznego’ antropologii angloamerykańskiej”, który przybliża wpływ tego wybitnego myśliciela na współczesną antropologię.

Rocznik Antropologii Historii zawiera w swej edycji z 2014 roku artykuł Baer pt. „Płeć i procesy transformacyjne w Polsce po 1989 roku: Studium przypadku”, który opisuje zmiany społeczne w Polsce po upadku komunizmu.

W kolejnym artykule „Think Globally, Act Locally? Anthropological Strategies in/of Central-Eastern Europe”, opublikowanym w Cargo w 2014 roku, autorka omawia strategie antropologiczne w kontekście Europy Środkowo-Wschodniej.

W artykule „Od ‘kłopotliwych związków’ do ‘wspólnoty krytyków’? Antropologia i studia genderowe/queerowe we współczesnej Polsce”, wydanym w 2016 roku w Zeszytach Etnologii Wrocławskiej, autor podejmuje temat integracji środowisk akademickich.

Artykuły w książkach

Baer jest również autorką rozdziałów w książkach, gdzie prezentuje własne badania i przemyślenia. W „Stereotypy i wzorce męskości w różnych kulturach świata”, zredagowanej przez B. Płonkę-Syrokę, Baer przygląda się pojęciu męskości z perspektywy antropologicznej, co miało miejsce w 2008 roku.

Kolejna istotna publikacja to „‘Let Them Hear Us!’ The Politics of Same-Sex Transgression in Contemporary Poland”, zawarta w dziele redagowanym przez H. Donnana i F. Magowan, która dotyka polityczności tożsamości seksualnej w Polsce.

W książce „Antropologiczne badania zmiany kulturowej”, redagowanej przez K. Górnego i M. Marczyka, Baer analizuje problemy transformacji kulturowej w kontekście antropologii postsocjalizmu, co ukazało się w 2009 roku.

W 2017 roku, w opracowaniu „Odmienność w kulturze”, autorka bada strategię analityczną na tle późnoindustrializmu z perspektywy antropologicznej, a w 2018 roku przedstawia własne doświadczenia w obszarze antropologii w książce „Twilight Zone Anthropology: A Voice from Poland”, zredagowanej przez M. Buchowskiego.

---

Oceń: Monika Baer

---