Góra Przemysła, urzędowo znana jako Wzgórze Przemysława, to interesujący obszar w Poznaniu, który ma również historyczne nazwy, takie jak Góra Zamkowa czy Góra Przemysława. Jest to nieznacznie wyniesiona częśćStarego Miasta, położona na zachód od Starego Rynku.
Obszar ten jest częścią wyższego poziomu terasowego Warty i rozciąga się pomiędzy głównymi ulicami: 23 Lutego, Ludgardy, Muzeum Narodowym i Alejami Marcinkowskiego. Na jego wzniesieniu znajduje się nowo odbudowany Zamek Królewski, który był niegdyś rezydencją króla Przemysła II.
Góra Przemysła jest miejscem, które łączy w sobie bogate dziedzictwo historyczne oraz niezwykłą architekturę. Przyczynia się do niezwykłości Starego Miasta, stanowiąc ważny element jego kulturowego i historycznego krajobrazu.
Geologia
Góra Przemysła to wzniesienie, które pod względem geologicznym ma szczególną charakterystykę. Przede wszystkim, jego struktura opiera się głównie na składzie gliniastym, co wpływa na zarówno jego formację, jak i otaczający krajobraz.
Toponimia
Nazwa Góra Zamkowa jest używana przynajmniej od XV wieku i odnosi się do niej termin mons castrensis, chroniony przez dokumenty z 1510 roku, w których wspomniane jest in monte sub castro.
W przeszłości dominującą nazwą była Góra Zamkowa, aczkolwiek w obiegu krąży również błędna historycznie nazwa Góra Przemysława. W roku 1982 władze miasta oficjalnie ustaliły nazwę Wzgórze Przemysława dla tego obszaru.
Nazwa Góra Przemysława została wyprowadzona z imienia, które jest wtórną formą słowiańskiego antroponimu Przemysł. Z biegiem lat, pierwotna przezroczystość słowotwórcza tego terminu uległa zatarciu, co skutkowało powstaniem formy typowej z końcówką -sław. Rada Miasta Poznania w 1998 roku postanowiła, że pełna forma tego imienia jest bardziej adekwatna do upamiętnienia książąt, które miały istotny wkład w historię Poznania, i wprowadziła nazwę Góra Przemysła dla ulicy w Starym Mieście.
W aktualnym Wykazie urzędowych nazw miejscowości oraz w państwowym rejestrze nazw geograficznych, jak również w Krajowym Rejestrze Urzędowym Podziału Terytorialnego Kraju, termin Wzgórze Przemysława nadal figuruje jako część tego miasta.
Historia
„W roku 1253, podczas lokacji miasta Poznań, wzgórze okazało się kluczowym elementem w planie nowego miasta, które przeniesiono z Ostrowa Tumskiego. Na tym wzniesieniu ulokowano niewielki zamek, który z kolei stał się częścią zespołu fortyfikacyjnego. W XIV wieku, Kazimierz III Wielki podjął się rozbudowy zamku, co jeszcze bardziej wpłynęło na rozwój tej lokalizacji. Historia tej góry jest silnie związana z Zamkiem Królewskim w Poznaniu, który to odegrał znaczącą rolę w dziejach regionu.
W XVIII i XIX wieku pozostałości po zamku zostały usunięte, a teren zagospodarowano innymi budynkami, co zmieniło pierwotny charakter miejsca. Obecnie trwają dyskusje na temat możliwości odbudowy zamku w formach historycznych, co z pewnością wzbogaci dziedzictwo kulturowe tego obszaru. Na Wzgórzu mieści się również Muzeum Sztuk Użytkowych, które przyciąga zarówno mieszkańców, jak i turystów.
Walory historyczne i krajobrazowe
Góra Przemysła stanowi znakomitą enklawę zieleni w obrębie Starego Miasta. To miejsce zachwyca bogactwem przyrody, szczególnie starymi drzewami, co można podziwiać m.in. w ogrodzie usytuowanym za Pałacem Działyńskich. Wzgórze to nie tylko atrakcja dla miłośników natury, ale też dla pasjonatów historii, ponieważ znajdują się tutaj istotne obiekty.
Wśród kluczowych punktów Wzgórza można wymienić Zamek Królewski, a także pomnik 15. Pułku Ułanów Poznańskich. Dodatkowo nie można zapomnieć o Kościele św. Antoniego Padewskiego, który przyciąga uwagę swoim barokowym stylem z XVII wieku. Wśród urokliwych ścieżek spacerowych wokół Zamku można spędzać czas na świeżym powietrzu, doceniając okoliczną architekturę oraz niepowtarzalne widoki.
To miejsce stało się niezwykle popularne zarówno wśród mieszkańców Poznania, jak i turystów, oferując doskonałe warunki do wypoczynku oraz relaksu. Ponadto stanowi ono jedną z najczęściej fotografowanych lokalizacji w Starym Mieście, co potwierdza jego niepowtarzalny urok.
Przypisy
- Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13.12.2012 r. ws. wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- Nazewnictwo geograficzne Poznania – zbiór studiów. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2008, s. 216. ISBN 978-83-232188-1-4.
- BART, Najstarsza rezydencja polskich monarchów, w: Głos Wielkopolski, dodatek Dni Grodu Przemysła, 27.09.2007 r.
- Zygmunt Dolczewski, Krótka historia Zamku Królewskiego w Poznaniu, w Zamek królewski w Poznaniu – Wyd. Stowarzyszenie Komitetu Odbudowy Zamku Królewskiego w Poznaniu, Poznań 2004 r.
- Zygmunt Rola: Tajemnice zamku Przemysła. Poznań: Wydawnictwo Kurpisz, 2004 r.
- Alfred Kaniecki, Wpływ antropopresji na przemiany środowiskowe w dolinie Warty w Poznaniu.
- Księga uposażenia diecezji poznańskiej z roku 1510. Poznań: Józef Nowacki, 1950 r.
- Ministerstwo Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska, Główny Urząd Statystyczny: Wykaz urzędowych nazw miejscowości w Polsce. T. 3, P-Ż. Warszawa: Wydawnictwa Akcydensowe, 1982 r.
- Włodzimierz Łęcki, Piotr Maluśkiewicz, Poznań od A do Z, Poznań: KAW, 1986 r.
- Uzasadnienie Uchwały LXXIII/582/II/98 z dnia 16.06.1998 r.
- Wzgórze Przemysława. [w:] Krajowy Rejestr Urzędowy Podziału Terytorialnego Kraju. Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 11.11.2010 r.]
Pozostałe obiekty w kategorii "Góry i wzgórza":
Moraska Góra | Wzgórze Berlińskie | Wzgórze Świętego Wojciecha | Biała Góra (Poznań) | Wzgórze WiniarskieOceń: Góra Przemysła