Muzeum Archidiecezjalne w Poznaniu

---

Historia

Historia Muzeum Archidiecezjalnego w Poznaniu sięga 1898 roku, kiedy to zostało ono założone przez ówczesnego arcybiskupa gnieźnieńsko-poznańskiego Floriana Stablewskiego. Początkowo muzeum miało swoją siedzibę w dawnych zabudowaniach pokarmelitańskich, które znajdowały się przy ul. Wieżowej 1, dziś już nieistniejącej. W okresie od 1924 do 1929 roku zbiory zostały przekazane w depozyt Państwu Polskiemu i prezentowane w Muzeum Sztuki Kościelnej, które zorganizowano w Zamku Poznańskim.

Rok 1936 był istotny dla muzeum, gdyż dzięki staraniom ówczesnego dyrektora, księdza Józefa Nowackiego, otwarto ekspozycję w parterowych pomieszczeniach dawnej Akademii Lubrańskiego. Niestety, w 1939 roku zbiory muzeum zostały przejęte przez okupanta, co przyczyniło się do ich częściowego rozproszenia.

Po zakończeniu najciemniejszych lat, w latach 2006 i 2007 dzięki wsparciu funduszy europejskich budynek Akademii Lubrańskiego przeszedł gruntowny remont, w wyniku którego został całkowicie zaadaptowany na potrzeby wystawiennicze. Dziś muzeum dysponuje imponującą powierzchnią ekspozycyjną wynoszącą 1400 m², na której prezentowanych jest 785 dzieł sztuki, ukazanych w sposób chronologiczny, stylowy oraz tematyczny.

Zbiory

Podstawowym celem twórcy Muzeum Archidiecezjalnego było zapewnienie odpowiedniego i bezpiecznego miejsca dla wszystkich rodzajów sztuki kościelnej. Działy te obejmują: stare obrazy, rzeźby, oraz różnorodne przedmioty wykonane ze złota, srebra, cyny, miedzi i mosiądzu, a także ze szkła i kości. Muzeum gromadzi również dawne emalie, tkaniny, hafty, a także zabytki stolarszczyzny kościelnej oraz wyroby kowalskie. Słowem, zgromadzone są wszelkie artefakty przeszłości, które mają zarówno artystyczną, jak i historyczną wartość.

„Znalazły bezpieczne i odpowiednie pomieszczenie wszystkie bez wyjątku działy sztuki kościelnej jak: stare obrazy, rzeźby, przedmioty ze złota, srebra, cyny, miedzi i mosiądzu, ze szkła i kości, dawne emalie, starożytne materie, tkaniny, hafty, a dalej okazy stolarszczyzny kościelnej, wyroby ślusarskie i kowalskie, słowem wszelkie zabytki minionej przeszłości, czysto artystyczną czy historyczną wartość mające.”

Na stałej wystawie muzealnej znajduje się miecz świętego Piotra, o którym w „Kronice biskupów poznańskich” opowiada Jan Długosz, przedstawiając go jako prawdopodobny oręż, którym Piotr Apostoł odkroił ucho Malchusa, słudze arcykapłana, podczas zatrzymania Chrystusa w ogrodzie Oliwnym. Zgodnie z legendą, miecz ten miał zostać ofiarowany w 968 roku biskupowi Jordanowi, pierwszemu biskupowi Poznania wysłanemu przez papieża. Przez wieki był traktowany jak relikwia i przechowywany w skarbcu katedry poznańskiej, a od lat 90. XX wieku znajduje się w Muzeum Archidiecezjalnym.

Wśród zbiorów muzeum znajdują się:

• kolekcja malarstwa i rzeźby gotyckiej – 21 kwater ołtarzowych oraz 179 rzeźb z XIV, XV i XVI wieku, w tym ołtarze z Grabowa Królewskiego, Krotoszyna, Marcinek i wielu innych miejscowości,
• kolekcja sztuki nowożytnej – różnorodne malarstwo i rzeźbę wykonane przez polskich, włoskich, niemieckich oraz hiszpańskich artystów,
• kolekcja portretów – obejmująca portrety trumienne, męskie, kobiece oraz znaczące postaci historyczne, w tym Mikołaja Kopernika, Augusta III Sasa i wiele innych,
• kolekcja argenteriów – zawierająca wyroby ze srebra, takie jak monstrancje, kielichy, pateny, krzyże i relikwiarze,
• kolekcja tkanin – bogaty zbiór strojów liturgicznych, tkanin dekoracyjnych oraz haftowanych paramentów,
• kolekcja porcelany i szkła użytkowego z XIX wieku – wyprodukowane w europejskich wytwórniach.

W 1981 roku muzeum padło ofiarą kradzieży, podczas której zaginęły cenne eksponaty, takie jak ryngraf rycerski z XVII wieku, a także kielich mszalny z XIV-XV wieku. Część z tych przedmiotów udało się odzyskać w 1984 roku podczas próby przemytu na granicy polsko-niemieckiej.

---

Oceń: Muzeum Archidiecezjalne w Poznaniu

---