Jerzy Mańkowski (pisarz)

---

Życiorys

Ukończył studia na Wydziale Filologii Polskiej Uniwersytetu im. A. Mickiewicza, gdzie uzyskał tytuł magistra filologii polskiej dzięki pracy zatytułowanej „Wawrzyny na tle motywów lirycznych Leopolda Staffa”. Jego literacka kariera rozpoczęła się w 1949 roku, kiedy to jeszcze będąc uczniem liceum, zadebiutował opowiadaniem „Gajowy”, które ukazało się w „Głosie Wielkopolskim”. Jerzy Mańkowski to nie tylko pisarz, ale również krytyk oraz publicysta, autor słuchowisk radiowych i widowisk telewizyjnych, a także animator kultury. Pełnił także rolę patrona Biblioteki Publicznej Gminy Suchy Las.

Pisarz pozostawił po sobie dziedzictwo w postaci ośmiu powieści, licznych opowiadań, szkiców, a także artykułów publicystycznych oraz krytycznych. W jego dorobku znajdują się również spektakle teatralne. Od 1953 do 1961 roku pracował jako redaktor w „Słowie Powszechnym” w Oddziale Poznańskim, a następnie w latach 1961-1964 był zatrudniony w Wydziale Oświaty Pałacu Kultury w Poznaniu. Po 1964 roku aż do swojej śmierci w 1979 roku kierował Redakcją Widowisk Teatralnych w Ośrodku Telewizji Polskiej w Poznaniu.

W latach 60-tych Jerzy Mańkowski był również jednym z kluczowych inicjatorów oraz organizatorów plenerów plastycznych w Koninie. Jego wkład w rozwój kultury jest nieoceniony. Po jego śmierci, spoczął na Cmentarzu Junikowo w Poznaniu w Alei Zasłużonych.

Prace literackie

Jerzy Mańkowski to autor o bogatym dorobku literackim, który zyskał uznanie dzięki licznym dziełom zarówno prozatorskim, jak i dramatycznym. Jego debiut książkowy miał miejsce w 1966 roku za sprawą „Ballady sierpniowej”, wydanej przez Wydawnictwo Poznańskie.

W literackim świecie Mańkowski zadebiutował już wcześniej, publikując opowiadanie „Gajowy” w „Głosie Wielkopolski” w 1949 roku. Od tego czasu stworzył wiele opowiadań, które zdobyły czytelników:

• „Przebaczenie”,
• „Matka”,
• „Wiatraki”,
• „Lipowe drewno”,
• „Z pamiętnika”,
• „Pani Lusia”,
• „Zmierzch”,
• „Smuga światła”,
• „Pieśń ojca Ładysława”,
• „Smutna zabawa”,
• „Odlatują ptaki”,
• „Hilda”,
• „Jest takie miasto”,
• „Zielone szkiełko jest różowe”,
• „Spotkanie”,
• „Absurdalna śmierć generała”,
• „Martwa natura”,
• „Nie może zabraknąć pająków”,
• „Troje ludzi przy stoliku”.

W ciągu swojej kariery Mańkowski stworzył także szereg powieści. Jego najwcześniejsze dzieła, takie jak „Ballada sierpniowa” oraz „Najpiękniej umiera gałąź” zyskały dużą rozpoznawalność, łącząc głęboką refleksję z bogactwem językowym:

• „Ballada sierpniowa” (Wydawnictwo Poznańskie – 1966, 1968, 1972),
• „Najpiękniej umiera gałąź” (Wydawnictwo Poznańskie – 1969, 1970, 1980, Instytut Wydawniczy CRZZ Warszawa – 1972, udźwiękowiona dla niewidomych – 1970, przekład na język bułgarski – 1977),
• „Zasypany piołunem ślad” (Wydawnictwo Poznańskie – 1971),
• „Anna w moim życiu” (Wydawnictwo Poznańskie – 1972, 1974, 1976, 1978, 1985, przekład na język niemiecki na cały obszar języka niemieckiego – 1977),
• „Miłość to potrafi” (Wydawnictwo Poznańskie – 1975),
• „Dwoje na wrzosowisku” (Wydawnictwo Poznańskie – 1977, 1979),
• „Nie nauczyłem się od ziemi” (Wydawnictwo Poznańskie – 1979),
• „Portret dziewanny smukłej” (Wydawnictwo Poznańskie – 1982).

Mańkowski był również autorem ważnych antologii i książek skupiających się na poznańskiej literaturze:

• „Sto wierszy o nauczycielu i szkole” (Pałac Kultury w Poznaniu – 1962),
• „Poznań literacki. Książki i ludzie” (Pałac Kultury w Poznaniu – 1964),
• „Pisarze Wielkopolski” (Wydawnictwo Poznańskie – 1971).

W dziedzinie dramatu debiutował w 1967 roku, kiedy to w Teatrze im. A. Fredro w Gnieźnie wystawiono widowisko „Bajkowy samowar”. Kolejne tytuły, takie jak „Spoza gór i rzek”, zyskały uznanie zarówno wśród dzieci, jak i dorosłych.

W jego twórczości można również znaleźć liczne prace publicystyczne publikowane w renomowanych periodykach, takich jak „Głos Wielkopolski”, „Słowo Powszechne” czy „Przegląd Literacki”. Mańkowski nie ograniczał się jednak wyłącznie do druku; była to również aktywność w radiu i telewizji, gdzie uczestniczył w wielu audycjach, od programów literackich po estrady poetyckie.

Jego twórczość została nagrodzona wieloma prestiżowymi wyróżnieniami, w tym:

• nagrodą w konkursie literackim „Głosu Wielkopolskiego” za opowiadanie „Gajowy” (1949),
• Ogólnopolską Indywidualną Nagrodą Literacką CRZZ za powieść „Najpiękniej umiera gałąź” (1969),
• niniejszą nagrodą za całokształt działalności literackiej w 1975 roku.

Jerzy Mańkowski to postać niezwykle ważna dla polskiej literatury, której wpływ jest odczuwalny do dziś. Jego twórczość charakteryzuje szeroki zakres tematów oraz unikatowy styl pisania, który potrafił zainteresować i zainspirować pokolenia czytelników.

Odznaczenia

Jerzy Mańkowski, jako osoba niezwykle zasłużona dla kultury i województw w Polsce, został uhonorowany wieloma odznaczeniami. Jego osiągnięcia są doceniane na różnych płaszczyznach, co znajduje odzwierciedlenie w przyznanych mu nagrodach.

• Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego (1961),
• Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury” (1969),
• Odznaka honorowa „Za Zasługi w Rozwoju Województwa Poznańskiego” (1971),
• Medal 30-lecia Polski Ludowej (1974),
• Złoty Krzyż Zasługi (1976),
• Odznaka Honorowa Miasta Poznania (1976),
• Złota Odznaka „Zasłużony Działacz LOK” (1976),
• Odznaka Honorowa „Za zasługi dla Województwa Konińskiego” (1979),
• Złota Odznaka Honorowa „Za zasługi w rozwoju Województwa Pilskiego” (1979),
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (pośmiertnie – 1979).

Wyróżnienia te świadczą o jego ogromnym wkładzie w życie kulturalne i społeczne regionów, a także o jego zaangażowaniu w rozwój Polski. Warto podkreślić, że jego praca była doceniana nie tylko za życia, ale również pośmiertnie.

---

Oceń: Jerzy Mańkowski (pisarz)

---