Romuald Gantkowski

---

Życiorys

W 1923 roku, będąc uczniem Romana Żelazowskiego, zakończył edukację w Państwowej Szkole Dramatycznej, zlokalizowanej w przedwojennym Poznaniu, gdzie zyskał popularność grając w Teatrze Polskim. W tamtym czasie uchodził za osobę niezwykle twórczą, znaną z żartów oraz prowokacji, której happening spowodował skandal władz miasta – udawał delegację z egzotycznego Beludżystanu, którą stanowili przebrani studenci.

Podczas swojej kariery pełnił rolę asystenta reżysera Maxa Reinhardta w Berlinie, a także angażował się w działalność społeczną wśród emigrantów polskich w Stanach Zjednoczonych, starając się stworzyć stacjonarny polski teatr. Po nieudanej próbie otworzenia takiego miejsca, zajął się dubbingowaniem w polskim oraz niemieckim w Paramount Pictures, działając zarówno w Nowym Jorku, jak i Paryżu. W 1935 roku powrócił do Polski, gdzie rozpoczął nowy etap swojej kariery.

W 1937 roku zadebiutował jako reżyser melodramatu „Płomienne serca” (znanego również jako „Podchorąży”), który bazował na jego własnym pomyśle oraz scenariuszu. Film, przedstawiający losy podchorążych Wojska Polskiego w II RP, zdobył wyróżnienie na festiwalu filmowym w Lwowie w 1938 roku, gdzie otrzymał nagrodę od ministrów spraw wewnętrznych i wojskowych.

W 1939 roku za sprawą filmu „Geniusz sceny” zarejestrowano najwybitniejsze przedstawienia teatralne Ludwika Solskiego, co zaowocowało zdobyciem nagrody podczas Festiwalu Filmowego w Wenecji. W tym samym roku rozpoczął zdjęcia do komedii „Przybyli do wsi żołnierze”, jednak ze względu na wybuch wojny projekt nie został dokończony. W trakcie II wojny światowej, związany z ekipą filmową tworzącą dokument o Wojsku Polskim we Francji, miał wkład w produkcję filmu „Jeszcze Polska nie zginęła”, zmontowanego z uratowanych materiałów w Anglii.

Filmy Gantkowskiego zdobijały uznanie dzięki połączeniu sztuki z propagandą, co szczególnie widoczne było w kontekście polskich sił zbrojnych. Po wojnie spędził resztę życia w Nowym Jorku i Hollywood, kontynuując pracę nad produkcją filmową. W 1941 roku zrealizował dokument pt. „The Land of My Mother”, w którym uczestniczyła i narrację prowadziła Ewa Curie. W produkcji tej wykorzystano wcześniejsze zdjęcia z reportażu „Malownicza Polska” (Beautiful Poland), który przygotowywano na wystawę w Nowym Jorku w 1939 roku, a przez długi czas błędnie sądzono, że zaginął. To unikalny materiał, ukazujący w kolorze urok II Rzeczypospolitej z 1938 roku.

Filmografia

Romuald Gantkowski to postać znacząca w historii polskiego kina, którego dorobek filmowy obejmuje wiele interesujących projektów. Poniżej przedstawiamy jego filmografię, która ukazuje różnorodność tematów i stylów, w jakich pracował:

• 1944: Polski ruch podziemny – z Billem Donovanem, dokumentalny (USA),
• 1941: The Land of My Mother – dokumentalny z Ewą Curie,
• 1939: Geniusz sceny – dokumentalny o Ludwiku Solskim,
• 1939: Przybyli do wsi żołnierze – nieukończony,
• 1939: Święty Andrzej Bobola – planowany,
• 1938: Dziewczyna szuka miłości – w USA jako Girl Looking For Love,
• 1937: Płomienne serca – w USA jako Hearts Aflame.

---

Oceń: Romuald Gantkowski

---