Jerzy Krasuski

---

Życiorys

Dzieciństwo i młodość

Jerzy Krasuski urodził się w rodzinie, gdzie jego ojciec, Józef Nowina-Krasuski (urodzony 3 czerwca 1897 roku), pełnił rolę porucznika w piechocie Wojska Polskiego oraz był zaangażowany w administrację wojskową w Poznaniu. W obliczu trudnych okoliczności, w latach 1939–1945 rodzina została wysiedlona przez Niemców do Dąbrowy Tarnowskiej w Generalnym Gubernatorstwie. Po zakończeniu II wojny światowej, w styczniu 1945 roku, ojciec Jerzego został aresztowany przez NKWD i wywieziony do ZSRR, gdzie zmarł w grudniu tego samego roku. Po wojnie, Jerzy, wraz z matką i siostrą, powrócił do Poznania, gdzie kontynuował naukę w Liceum Ogólnokształcącym św. Marii Magdaleny.

Wykształcenie

Jego ścieżka edukacyjna zaczęła się na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza, gdzie w 1956 roku uzyskał magisterium jako ekstern pod opieką promotorów. W szczególności warto zauważyć, że jego magisterium odbyło się pod kierunkiem profesora Kazimierza Piwarskiego. Następnie, w 1959 roku, obronił doktorat na tym samym uniwersytecie, gdzie jego promotorem był prof. Janusz Pajewski. Kolejno, w 1962 roku przyznano mu habilitację, a w 1973 roku otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego, co dobitnie pokazuje jego rozwój kariery akademickiej, aż w 1984 roku uzyskał tytuł profesora zwyczajnego.

Działalność naukowa i zawodowa

Krasuski zainteresował się historią podczas studiów na Uniwersytecie Poznańskim, aka Uniwersytet im. Adama Mickiewicza. Należy podkreślić, że nie mógł przystąpić do studiów magisterskich w wyniku swoich antykomunistycznych wypowiedzi, w tym krytyki Konstantego Rokossowskiego, mianowanego marszałkiem Polski. W latach 1952–1956 pełnił obowiązki nauczyciela matematyki w szkole podstawowej. Z kolei od 1956 do 2000 roku, Krasuski był związany z Instytutem Zachodnim w Poznaniu, gdzie prowadził badania. W trakcie swojej kariery, wykładał również na uniwersytetach w Buffalo (USA) oraz Bonn (Niemcy). Po zakończeniu pracy w Instytucie, w latach 2000–2005 funkcjonował jako profesor w Wyższej Szkole Nauk Humanistycznych i Dziennikarstwa w Poznaniu, a od 2005 roku wykładał w Wyższej Szkole Handlowej w Krakowie. Urodzony w Poznaniu, Jerzy Krasuski przez wiele lat był związany z tym miastem, z przerwą w latach 1939–1945, kiedy to został wysiedlony. Od 2005 roku mieszkał w Krakowie, gdzie kontynuował swoje pasje naukowe aż do śmierci.

Działalność społeczna

Jerzy Krasuski w rozwoju swojego życia społecznego ewoluował i w dniach 1 lutego 1956 do 11 grudnia 1981 roku był członkiem PZPR, pełniąc m.in. funkcje I sekretarza POP w Instytucie Zachodnim w latach 1962–1963. W okresie 1973–1993, jego praca społeczna obejmowała również członkostwo w Polsko-Niemieckiej (RFN) Komisji Podręcznikowej UNESCO, co podkreśla jego zaangażowanie w międzynarodową współpracę kulturalną i edukacyjną.

Odznaczenia

Jerzy Krasuski zdobył liczne odznaczenia, które stanowią wyraz uznania za jego wkład w rozwój społeczności oraz wkład w różne dziedziny.

• krzyż kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
• złoty krzyż zasługi,
• medal Komisji Edukacji Narodowej,
• odznaka honorowa Miasta Poznania,
• odznaka honorowa „za zasługi dla województwa poznańskiego”.

Dorobek

W dorobku Jerzego Krasuskiego znaleźć można wiele znaczących pozycji, które omawiają złożone relacje między Polską a Niemcami oraz badania nad niemiecką myślą polityczną. Oto kluczowe publikacje:

• Spór o orientację imperializmu niemieckiego w dobie wilhemińskiej. Poglądy polityczne Hansa Delbrücka, Poznań, Wydawnictwo Instytutu Zachodniego 1961,
• Stosunki polsko-niemieckie 1919–1925, Poznań, Wydawnictwo Instytutu Zachodniego 1962,
• Kulturkampf. Katolicyzm i liberalizm w Niemczech XIX wieku, Poznań, Wydawnictwo Poznańskie 1963 (wyd. II, Wrocław, Ossolineum 2009),
• Stosunki polsko-niemieckie 1926–1932, Poznań, Wydawnictwo Instytutu Zachodniego 1964,
• Z dziejów niemieckiej myśli politycznej XIX i XX wieku. Eseje filozoficzno-historyczne, Poznań, Wydawnictwo Poznańskie 1965,
• Stosunki polsko-niemieckie 1871–1939, Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1967,
• Polityka czterech mocarstw wobec Niemiec 1945–1949, Poznań, Wydawnictwo Instytutu Zachodniego 1967,
• Historia Rzeszy Niemieckiej 1871–1945, Poznań, Wydawnictwo Poznańskie 1969 (wyd. II, Poznań 1971; wyd. III, Poznań 1978; wyd. IV, Poznań 1986),
• Podział Niemiec. NRD i RFN w latach 1949–1955, Poznań, Wydawnictwo Instytutu Zachodniego 1969,
• Niemiecka Republika Federalna w NATO i EWG 1955–1970, Poznań, Wydawnictwo Instytutu Zachodniego 1972,
• Stosunki polsko-niemieckie 1919–1932, Poznań, Wydawnictwo Instytutu Zachodniego 1975,
• W poszukiwaniu sensu dziejów, Poznań, Wydawnictwo Poznańskie 1976,
• Obraz Zachodu w twórczości romantyków polskich, Poznań, Wydawnictwo Poznańskie 1980 (wyd. II, Dom Wydawniczy Harasimowicz, Poznań 2004; wyd. III, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2007),
• Historia Republiki Federalnej Niemiec, Warszawa, Książka i Wiedza 1981 (wyd. II poszerzone, Warszawa 1987),
• Wspólnota Francuska w Afryce (Communauté), Poznań, Wydawnictwo Instytutu Zachodniego 1983,
• Między wojnami. Polityka zagraniczna II Rzeczypospolitej, Warszawa, Państwowy Instytut Wydawniczy 1985,
• Polska i Niemcy. Dzieje wzajemnych stosunków politycznych (do 1932 roku), Warszawa, Państwowy Instytut Wydawniczy 1989,
• Europa Zachodnia po II wojnie światowej. Dzieje polityczne, Poznań, Wydawnictwo Poznańskie 1990,
• Europa Zachodnia. Dzieje polityczne 1945–1993, Warszawa, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne 1995,
• Tragiczna niepodległość. Polityka zagraniczna Polski w latach 1919–1945, Poznań, Wydawnictwo Poznańskie 2000,
• Historia Niemiec, Wrocław, Ossolineum 1998 (wyd. II, 2004; wyd. III, 2008),
• Historia polityczna Europy Zachodniej 1945–2002, Poznań, Wydawnictwo Kurpisz 2003,
• Polska-Niemcy. Stosunki polityczne od zarania po czasy najnowsze, Poznań, Wydawnictwo Kurpisz 2003,
• Europa między Rosją i światem Islamu, Toruń, Wydawnictwo Adam Marszałek 2005,
• Tragiczna niepodległość Polski 1918–1947, Toruń, Wydawnictwo Adam Marszałek 2007,
• Wyznaczniki biegu historii, Wrocław, Ossolineum 2008,
• Germańsko-romańska Europa Zachodnia po II wojnie światowej, Toruń, Wydawnictwo Adam Marszałek 2008,
• Polska-Niemcy. Dzieje stosunków politycznych od zarania po czasy najnowsze, Wrocław, Ossolineum 2009,
• Kulturkampf. Katolicyzm i liberalizm w Niemczech w XIX wieku, Wrocław, Ossolineum 2009.

Publikacje te stanowią ważny wkład w zrozumienie nie tylko historii stosunków polsko-niemieckich, ale także szerszych kontekstów politycznych w Europie, zwłaszcza w okresach konfliktów i zawirowań historycznych.

Laudacja

„Miejsce Jerzego Krasuskiego w polskiej historiografii jest już bezsprzecznie uznane: to postać wybitna, jednak nie każdy z jego współczesnych jest tego świadomy. Dlaczego się tak dzieje? Nikt nie jest prorokiem we własnym kraju, lecz można dostrzec, że Krasuski żyje jako samotnik. Jego podejście jako historyka opiera się na głębokiej koncentracji na pracy naukowej, a nie ma wokół siebie grupy uczniów, co z pewnością nie było mu dane. Uniwersytet im. Adama Mickiewicza nie włączył go do swoich struktur, co może być związane z tendencją środowiska akademickiego do unikania osób wybitnych, które mogłyby przyćmić innych naukowców, świecących ledwie przy sztucznym świetle.

Umiejętności dydaktyczne Jerzego Krasuskiego, jak również jego talent w kształceniu przyszłych badaczy, w dużej mierze pozostały niewykorzystane, co niewątpliwie jest stratą dla polskiej historiografii. Jednakże, bez wątpienia, miało to również korzyść dla jego osobistej twórczości. […] Obserwując jego «niemiecką» twórczość, można stwierdzić, że w jego badaniach dotyczących najnowszej historii Niemiec, które obejmują także wieki minione (Historia Niemiec, 1998), Krasuski od samego początku podchodził do tego tematu z brakiem uprzedzeń oraz bez jakiegokolwiek niemieckiego lęku, jak sam to określił: ohne Voreingenommenheit. Takie podejście, w Polsce drugiej połowy XX wieku, stanowiło wybitną zasługę.

Krasuski, w przeciwieństwie do wielu swoich rówieśników, jest wolny od grzechu oportunizmu, który wciąż jest dodatnim współczesnym zjawiskiem w badaniach naukowych, często trwającym po przeciwnej stronie. Dlatego jego twórczość – mamy nadzieję, że będzie kontynuowana jak najdłużej – zyska trwałe miejsce w polskiej historiografii, co zazwyczaj wiąże się z pewnością, że »Krasuski będzie cytowany«. Marian Wojciechowski, Laudatio dla Jerzego Krasuskiego w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, „Przegląd Zachodni” z 2001, nr 4 (301), s. 206–209.

Księga pamiątkowa

W księdze pamiątkowej dla prof. Jerzego Krasuskiego (ur. 1930) znajduje się wiele znaczących wpisów. Wśród nich szczególnie wyróżnia się książka autorstwa Dariusza Matelskiego, zatytułowana „Polityka Niemiec wobec polskich dóbr kultury w XX wieku”. Publikacja ta została dedykowana profesorowi z okazji jego siedemdziesięcio piątych urodzin.

Wydanie pierwsze tej ważnej książki miało miejsce w Toruniu w roku 2005 i liczyło sześćset stron, zawierając ilustracje oraz mapy. Z kolei drugie, poprawione wydanie, które ukazało się w 2007 roku, składa się z sześciuset sześćdziesięciu dwóch stron, również opatrzonych ilustracjami i mapami.

Bibliografia prac

W tym dokumencie przedstawiamy dokładną bibliografię prac prof. Jerzego Krasuskiego, określającą jego wkład naukowy w latach 1954–1995 oraz 1995–2009.

• Bibliografia prac prof. Jerzego Krasuskiego za lata 1954–1995 (nr 1–297). „Przegląd Zachodni”, 1995, nr 4 (277), s. 5–16,
• Bibliografia prac prof. Jerzego Krasuskiego za lata 1995–2009 (nr 298–322), [w:] Dariusz Matelski, Profesor Jerzy Krasuski (1930-2009) – badacz dziejów Niemiec i stosunków polsko-niemieckich, [w:] Problemy historii wojskowości w kraju i na obczyźnie po wrześniu 1939 roku. Studia historyczne i politologiczne. Tom dedykowany pamięci nestora historyków polskich profesora Józefa Jasnowskiego (1906-2009). Red. Leonard Nowak, Marek Szczerbiński i Grzegorz Wieczorek. Wyd. Zamiejscowy Wydział Kultury Fizycznej Poznańskiej AWF w Gorzowie Wielkopolskim, Gorzów Wielkopolski 2010, s. 587–620.

Miejsce pochówku

Jerzy Krasuski został pochowany 21 sierpnia 2009 na cmentarzu komunalnym Poznań-Junikowo. Złożono jego urnę z prochami w grobie jego matki, Stefanii Krasuskiej, która żyła w latach 1912–2000. Mowę pogrzebową nad grobem wygłosił dyrektor Instytutu Zachodniego w Poznaniu, prof. Andrzej Sakson.

W uroczystości uczestniczyło około 50 osób, w tym krewni, przyjaciele oraz znajomi zmarłego, którzy przyszli oddać mu hołd.

Wspomnienia o Jerzym Krasuskim

– Jerzy Krasuski był dociekliwym badaczem dziejów Niemiec, co podkreśla artykuł w „Polska. Głos Wielkopolski” z 31 października–1 listopada 2009 roku, strona 12.

– W publikacji autorstwa Dariusza Matelskiego, zatytułowanej Profesor Jerzy Krasuski (1930-2009) – badacz dziejów Niemiec i stosunków polsko-niemieckich, można znaleźć szereg interesujących informacji na temat jego wkładu w historiografię. Tekst ten został umieszczony w pracy zbiorowej Problemy historii wojskowości w kraju i na obczyźnie po wrześniu 1939 roku. Studia historyczne i politologiczne, poświęconej pamięci nestora polskich historyków, profesora Józefa Jasnowskiego (1906-2009). Tom został redagowany przez Leonarda Nowaka, Marka Szczerbińskiego oraz Grzegorza Wieczorka i wydany przez Zamiejscowy Wydział Kultury Fizycznej Poznańskiej AWF w Gorzowie Wielkopolskim w 2010 roku, obejmuje strony 587–620.

---

Oceń: Jerzy Krasuski

---