Roman Kozak

---

Życiorys

Dzieciństwo i młodość (1907-1944)

Roman Kozak przyszedł na świat 19 stycznia 1907 roku w Poznaniu, w rodzinie, w której był ósmym spośród dziesięciorga dzieci. Jego ojciec Ignacy (ur. 1864) pracował jako pracownik pocztowy, natomiast matka Anna z domu Staszak (ur. 1871) wspierała rodzinę w domu. Ukończył gimnazjum matematyczno-przyrodnicze w Poznaniu, a następnie podjął studia na Wydziale Lądowo-Wodnym Politechniki Warszawskiej, gdzie w 1938 roku obronił swój tytuł inżyniera budownictwa lądowego.

Początkowo pracował w Zarządzie Miejskim w Poznaniu, a jednocześnie związał się z Liceum Budowlanym oraz laboratorium materiałów budowlanych. W okresie II wojny światowej, kiedy to jego życie zawodowe zostało zmuszone do przystosowania się do brutalnych warunków, znalazł zatrudnienie w zakładach przemysłowych Hoentscha, gdzie rozwijał swoje umiejętności i przygotowywał pierwszy podręcznik.

Działalność powojenna (1945-1970)

Po zakończeniu działań wojennych w 1945 roku, jego zaangażowanie w odbudowę zniszczeń w Poznaniu przyniosło mu znaczenie jako współorganizatora Wydziału Mostowego i Drogowego w Zarządzie Miejskim. Już w lutym tego samego roku piastował funkcję kierownika odpowiedzialnego za odbudowę mostów i innych obiektów, które ucierpiały w wyniku działań wojennych.

Roman Kozak zorganizował również Liceum Budowlane w Poznaniu, w którym później pełnił rolę nauczyciela. Równocześnie był odpowiedzialny za stworzenie Wydziału Inżynierii Lądowo-Wodnej oraz Architektury przyszłej Politechniki Poznańskiej, gdzie sprawował funkcję dziekana do 1952 roku. Zainicjował także działalność laboratorium, które później stało się Zakładem Badawczym Budownictwa.

W ramach swojej kariery inżynieryjnej, projektował sieci wysokiego napięcia, fundamenty dla urządzeń oraz nadzorował budowę elektrowni w Gorzowie Wielkopolskim, Dychowie, Białogardzie, Koninie i Adamowie. Był również członkiem zespołu projektowego przy budowie kolektora na lewym brzegu Warty oraz nowego ujęcia wody dla Poznania, a także wielu innych istotnych inwestycji, takich jak fabryka akumulatorów, odbudowa Biblioteki Raczyńskich, Pałacu Działyńskich oraz Katedry, a także wielu mostów w Wielkopolsce. Współpracował jako konsultant przy projektach osiedli na Ratajach.

Pod jego kierownictwem powstały pionierskie konstrukcje sprężone, w tym „deska” – wspaniałe dzieło budowlane osiedla Piastowskiego, ulokowane tuż nad korytem Warty, które znajdowało się na terenach o podmokłym charakterze. W dniu 27 stycznia 1950 roku, podczas prezentacji w obecności przedstawicieli Ministerstwa Budownictwa i uczonych, zaprezentował innowacyjne czterometrowe belki stropowe ze strunobetonu, które zostały docenione za swoje walory wytrzymałościowe. Ta demonstracja stała się przełomowym momentem dla budownictwa w Polsce związanym z wykorzystaniem „wielkiej płyty”. Po zaledwie sześciu tygodniach, 9 marca 1950 roku, zademonstrowano podkład kolejowy ze strunobetonu, który również spełnił rygorystyczne normy wytrzymałości i wszedł do masowej produkcji. W 1958 roku trasa kolejowa Poznań-Wrocław została całkowicie ukończona, korzystając z podkładów zaprojektowanych przez Kozaka.

W 1949 roku Roman Kozak uzyskał tytuł doktora nauk technicznych, a pięć lat później został profesorem nadzwyczajnym i kierownikiem Katedry Budownictwa, Prefabrykacji i Betonów Sprężonych na Wydziale Budownictwa Lądowego Politechniki Poznańskiej, co potwierdziło jego ekspertyzę i dorobek naukowy. W 1959 roku został pierwszym rektorem Politechniki Poznańskiej, a w roku 1969 wbijał się w instytuty doktorski, którego również był kierownikiem. Zasiadał w redakcji „Kroniki Miasta Poznania” oraz jako radny miasta Poznań w latach 1955-1969.

Roman Kozak zmarł 4 listopada 1970 roku w Poznaniu, a ceremonia pogrzebowa odbyła się 7 listopada na Alei Zasłużonych na cmentarzu Junikowo w Poznaniu, pozostawiając po sobie niezatarte ślady w historii polskiego budownictwa i edukacji inżynierskiej.

Zainteresowania badawcze

W zakresie swoich zainteresowań badawczych, Roman Kozak koncentrował się na różnorodnych ważnych obszarach. W szczególności, jego prace obejmowały takie tematy jak strunobeton, strunożelbet oraz kablobeton. Dodatkowo, zajmował się również konstrukcjami drewnianymi, prefabrykacją oraz wykorzystaniem ceramiki w budownictwie.

Ogólny dorobek naukowy Kozaka jest ściśle związany z różnorodnymi aspektami budownictwa, w tym z betonami sprężonymi, konstrukcjami drewnianymi oraz technikami fundamentowania.

Odznaczenia i wyróżnienia

Roman Kozak został uhonorowany licznymi odznaczeniami, które doceniły jego znaczący wkład w rozwój budownictwa. Poniżej przedstawiamy najważniejsze z nich:

• złoty Krzyż Zasługi, odznaczenie przyznane w roku 1954,
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, wyróżnienie związane z zasługami dla rozwoju budownictwa przemysłowego w powojennej Polsce, przyznane w 1958 roku,
• Nagroda im. prof. Wacława Żenczykowskiego, która została mu przyznana w 1970 roku.

Życie prywatne

W 1945 roku Roman Kozak zawarł związek małżeński z Janiną Ratajczak, która żyła w latach 1924-2002.

Para doczekała się trzech synów: Janusza, który przyszedł na świat w 1945 roku, Piotra, urodzonego w 1946, oraz Adama, który żył w latach 1959-2006.

Upamiętnienie

W hołdzie dla Romana Kozaka, po jego śmierci, uhonorowano go nadaniem imienia jednej z ulic w Poznaniu. Również Zespół Szkół Budowlanych w Pile nosi jego imię, co podkreśla znaczenie tego człowieka w lokalnej społeczności.

---

Oceń: Roman Kozak

---