Czartoria (Poznań)

---

Nazwa

Historia nazwy Czartoria etymologicznie wywodzi się z dwóch staropolskich terminów. Pierwszy z nich, czart, odnosi się do diabła, demona czy też złego ducha, natomiast drugi, ryja, oznacza trudno dostępne podmokłe łąki oraz moczary. W świetle tych faktów, nazwa ta prawdopodobnie wskazywała na nadwarciańskie łąki, gdzie ich dostępność była znacznie utrudniona.

Wierzono w dawnej Polsce, iż teren tego typu zamieszkiwały lokalne demony, co mogło budować aurę tajemniczości wokół Czartorii. Warto również zauważyć, że podczas zaborów oraz w dobie niemieckiej okupacji, ulica ta przyjęła nazwę Dammstrasse, co tłumaczy się jako ulica Tamowa.

Charakterystyka

Do 1945 roku obszar ten wyróżniał się gęstą zabudową oraz wysokim zaludnieniem, co czyniło go jednym z bardziej tętniących życiem miejsc w Poznaniu. Czartoria obecnie to skromna, wąska uliczka, znajdująca się tuż przy ulicy Chwaliszewo.

Wielka część zabudowy, która została wzniesiona w XIX oraz XX wieku, niestety uległa niemal 90% zniszczeniu wskutek walk o miasto w 1945 roku. Proces degradacji tej historycznej części Poznania został dodatkowo przyspieszony przez regulację rzeki Warty w 1969 roku oraz budowę nowych tras przy mostach Bolesława Chrobrego i Mieszka I.

Na szczęście obecnie Czartoria przechodzi proces sukcesywnej rewitalizacji. W ostatnich latach rozpoczęto budowę nowych plomb mieszkalnych, zaś w 2009 roku przeprowadzono remont zabytkowych, brukowych ulic Czartoria oraz Tylne Chwaliszewo, które wyróżniają się charakterystycznym wykończeniem z kocich łbów. W kolejnych latach, w 2010 roku, na tych ulicach zainstalowano również latarnie w stylu retro, co nadało im unikalny klimat.

W dniu 19 września 2015 roku, przy dawnym murze przeciwpowodziowym, otwarto Zaułek Ślepego Antka, który upamiętnia Antoni Gąsiorowskiego, bojownika Armii Krajowej związanego z Chwaliszewem. Ten mały zakątek nie tylko wzbogaca historię Czartorii, ale także stanowi ważny element związany z pamięcią o heroicznych dokonaniach lokalnych bohaterów.

Festiwal Urban Legend

W obrębie ulicy Czartoria, w okolicy skrzyżowania z ulicą Tylne Chwaliszewo, miało miejsce niezwykłe wydarzenie w ramach festiwalu sztuki Urban Legend, które odbyło się w 2009 roku. Na elewacji jednej z kamienic umieszczono tablicę, której autorami są Jakub Czyszcoń oraz Honza Zamojski.

W tej okolicy kilkadziesiąt lat temu po raz pierwszy w Poznaniu zaobserwowano i sfotografowano niezwykłe zjawisko – piorun kulisty / Pamięci anonimowego fotografa, który swoje odkrycie i pracę przypłacił życiem / Jakub & Jan, Poznań, A.D.2009

---

Oceń: Czartoria (Poznań)

---